Tímarit lögfræðinga - 01.04.1955, Síða 36

þeim að setja sig í spor almennings. Dómstólar og skrán-
ingaryfirvöld eiga þess að jafnaði kost að sjá merki hlið
við hlið, en það á almenningur sjaldnast. 1 rauninni er
um mat á sálrænu fyrirbrigði að ræða, þ. e. hvort hið nýja
merki sé svo líkt þeirri endurminningu um hið eldra, sem
búast má við, að til sé, að líklegt sé, að villzt verði á merkj-
unum. Ymsar kenningar eru uppi hjá dómstólum og fræði-
mönnum um, hver hjálpargögn beri að nota, er skera skal
úr því, hvort villzt verði á merkjum. Væntanlega skiptir
sú kenning mestu máli, sem er í því fólgin, að reynt er að
komast að raun um, hver þáttur hins eldra merkis einkum
og fremur öðrum þáttum þess, einkenni það og verður
eftir í vitund almennings, þegar aðrir þættir merkisins eru
gleymdir. Þetta er oft orðað svo: Hvert er aðaltákn (dom-
inant) merkisins? Því varðar það miklu, hvort verið er að
líkja eftir aðaltákni hins eldra merkis. Þessi skoðun er
skýrt orðuð í dómi So- og Handelsretten, uppkv. 1915, sbr.
U.f.R. 1916, bls. 266. Þar segir, að ekki velti á því einu,
hvort merki séu lík á ytra borði, heldur og hinu, hvort þeir
hlutar merkisins,sem athyglin festistvið,séu svo líkir,aðsá,
sem ekki hefir bæði merkin fyrir augum samtímis, eigi á
hættu að blekkjast. Þegar meta skal hættuna á því, að
villzt verði á merkjum, ber að hafa í huga, eins og fyrr
var vikið að, hvort merkið, sem leitað er verndar fyrir,
er eðli sínu samkvæmt sterkt merki eða veikt. Að jafnaði
mun og áherzla lögð á það, hvort merkið var þekkt, því
að hneigð mun vera til þess að veita slíkum merkjum ríkari
vernd en öðrum. Sérstakar aðstæður geta og skipt máli,
eins og t. d. ef í ljós er leitt, að vísvitandi er líkt eftir eldra
merki.
Fjöldi dóma er til, þar sem komið hefir til álita, hvort
tvö merki væru óleyfilega lík hvort öðru. Frásögn af deil-
um um myndamerki nær ekki tilgangi sínum, nema merki
séu jáfnframt sýnd, og verður henni því sleppt. Á hinn
bóginn geta nokkur dæmi um úrlausnir varðandi líkingu
98