Búnaðarrit - 01.01.1914, Page 239
BÚNAÐARRIT
233
Rjómabúsreikningar og fitumælingar.
1 haust sem leið tók eg upp hér við skólann nýja
aðferð, til að ákveða fitumagn rjómans og reikna út
smjörið eftir því.
Eg fékk mér eins mörg rjómaglös og félagar búsins
eru margir. Tók eg svo skamt af hvers manns rjóma
í hvert sinn, sem rjóminn er sendur til búsins. Hver
félagi á sitt glas og númer, og er rjómaskömtunum
safnað í glasið. Þessu held eg áfram í 14 daga, og að
þeim tíma liðnum mæli eg svo fitumagnið, og eftir
þessari einu fiturannsókn reikna eg svo út smjör hvers
hluthafa í 14 daga á vanalegan hátt. Á þennan hátt
fæst nákvæmt meðaltal af fitumagni rjómans í 14 daga,
þrátt fyrir það, þótt rjóminn hafi verið mjög misjafn
að fitumagni þann tíma. (Mætti líka t. d. eins vel vera
21 dagur). Til þess að rjóminn haldist óskemdur í
glösunum svo lengi, þarf ekki annað enn að láta í þau,
á undan rjómanum, svolitla ögn af kromkalium eða
öðru gerðvarnandi efni. Rjóminn helzt þá óskemdur
og súrnar ekki. Þessi aðferð sparar mikinn tíma fyrir
rjómabústýrurnar, þar sem ekki þarf að mæla fituna í
rjómanum nema annan hvorn laugardag eða jafnvel ekki
nema þriðja hvern.
Enn fremur er þett.a mikrll hægðarauki og þægindi
við útreikning smjörsins, þar sem ekki þarf að reikna
út vikulega, heldur má leggja saman tveggja eða þriggja
vikna rjöma og reikna svo alt í einu dæmi. Hið eina,
sem þarf að muna, ér að láta rjómann i nýtt glas strax
og nýtt tímabil byrjar, eða með öðrum orðum, að
rjóminn í glösunum sé sá sami, sem farið er eítir við
útreikning á smjörinu. Er þá t. d. byrjað að safna í
glösin 1. júlí og safnað til 14. júlí. Þá skal rjóminn
frá hverjum félagsmanni leggjast saman yfir sama tíma
og einnig smjörið af strokknum.