Frjáls verslun - 01.08.2007, Blaðsíða 233

F R J Á L S V E R S L U N • 8 . T B L . 2 0 0 7 233
Norður tanga á Ísafirði, en útgefandi er Sögu-
félag Ísfirðinga.
Í bókinni er varpað ljósi á þróun verslur
á Ísafirði á umræddu tímabili og víst er
að ýmislegt, sem þar kemur fram, rifjar
upp gamlar minningar hjá eldri lesendum á
meðan þeir yngri botna vafalaust lítið í tíð-
arandanum sem verið er að lýsa. Það á ekki
síst við um kaflann sem fjallar um erfiðleika
eftirstríðsáranna og það hafta- og skömmt-
unarkerfi sem var við lýði allt fram á sjötta
áratug liðinnar aldar.
Frjáls verslun tók Jón Pál Halldórsson tali
í tilefni af útkomu bókarinnar og fékk einnig
leyfi hans til að birta nokkur brot úr bókinni
sem bregða ljósi á þetta sérstaka tímabil í
versl unarsögu landsmanna.
„Ástæðan fyrir því að ég tók þetta verk-
efni að mér er m.a. sú að ég hafði starfað við
útgerð og fiskvinnslu í tæp fimmtíu ár árið
1996, og þurfti að finna mér ný verkefni,
þegar ég hætti störfum á því sviði. Ritstörf
urðu fyrir valinu. Verslunarsögu Ísfirðinga
í byrjun síðustu aldar höfðu áður verið gerð
góð skil og í seinasta bindi Sögu Ísafjarðar
eftir Jón Þ. Þór, sagnfræðing, segir ítarlega
frá verslunarrekstri á Ísafirði á millistríðs-
árunum. Mér fannst áhugavert að reyna
að rekja þessa sögu áfram og þróunina
næstu fimmtíu árin, svo að hún félli ekki í
gleymsku, og úr varð þessi bók,“ segir Jón
Páll en að hans mati er tímabilið frá stofnun
lýðveldisins 1944 og fram til 1993 á margan
hátt athyglisvert og óneitanlega hafi gömlu
verslanirnar sett svip sinn á samfélagið.
„Þetta tímabil hófst með innflutnings-
höftum, vöruskömmtun og víðtæku verð-
lagseftirliti, sem óneitanlega sneið þessari
atvinnugrein þröngan stakk og ungt fólk í
dag á erfitt með að skilja. Það var ekki upp-
örvandi fyrir ungt fólk að hasla sér völl í ver-
slun á þessum árum. En öll él birtir upp um
síðir og við tók aukið frelsi á öllum sviðum,
aukið vöruúrval og breyttir verslunarhættir.
Tveir stórmarkaðir hafa nú yfirtekið mat-
vöruverslunina og kaupmaðurinn á horninu,
sem setti svip sinn á bæjarmyndina á öldinni
sem leið, hefir nú lokað verslun sinni. Enn
þá eru þó starfandi fjölmargar sérverslanir
sem veita bæjarbúum þjónustu sína. Þegar
Ísfirðingar fögnuðu stofnun lýðveldis með
öðrum landsmönnum, voru starfandi þar
50 verslanir, sem seldu bæjarbúum vörur
og þjónustu, og næstu 50 árin bættust
við 100 nýjar verslanir. Meginbreytingin er
þó vafalítið fólgin í auknu og fjölbreyttara
vöruúrvali. Við upphaf þessa tímabils voru
landsmönnum skömmtuð 6 kíló af ávöxtum
fyrir jólin, en nú neytir hvert mannsbarn 48
kílóa á ári. Nú geta landsmenn valið úr meira
en 500 tegundum mjólkurvara og osta, en
við upphaf tímabilsins urðu menn að láta sér
nægja 7-8 tegundir og þannig mætti lengi
telja,“ segir Jón Páll Halldórsson.
Á næstu síðum eru birt nokkur brot úr
bókinni.
BREYTTIR TÍMAR Í VERSLUN:
S A G A V E R S L U N A R Á Í S A F I R Ð I
BOMSU-
SLAGURINN MIKLI
„Braust þá út stríð og
sóttu konur þar fram í
tangarsókn hver um aðra
þvera. Skófatnaður nokkur
hafði komið í þessa verzlun
og skyldi seljast þennan
dag og þetta þóttu okkar
skírlífu konum ástæða til að
„starta“ borgarastríði.“
Táknræn uppákoma skömmtunaráranna – Bomsuslagurinn á Ísafirði 27. apríl 1948.