Morgunblaðið - 07.04.1981, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 7. APRÍL 1981
Umræðurnar um svonefndan
Þórshafnartogara hafa vakið at-
hygli og aukið skilning margra á
því í hvert óefni stefnir í fiskveiði-
málum, ef ekki verður spyrnt við
fótum og tekin upp skynsamleg
aðferð til að hafa hemil á stærð
skipastólsins.
Viðbót rýrir kjörin
Eins og nú standa sakir er beitt
víðtæku skömmtunarkerfi til þess
að takmarka heildarafla helztu
sjávarútvegi. Engu að síður hefur
nú á ný verið hleypt af skriðu
innflutnings sem eykur stærð
skipastólsins.
Ymsir hafa undrast það, að
sífellt skuli vera ásókn í ný
fiskiskip, þótt afkoma sé léleg og
erfitt að sjá rekstrargrundvöll
fyrir ýmis þau skip sem í flotann
bætist. Skýringin á þessu er vafa-
laust sú, að útgerðaraðilar byggja
það á reynslunni, að stjórnvöld
hlaupi undir bagga þegar í harð-
bakka slær.
Kjartan
Jóhannsson:
Hagkvæmni í
tækt að bæta atvinnuástand í
tilteknu plássi með því að bæta
fiskiskipi í flotann, sem færi þá í
þetta tiltekna sjávarpláss. Nú eru
hins vegar viðhorfin önnur. Þegar
ekki er unnt að auka heildarafl-
ann, verður viðbót af þessu tagi á
kostnað heildarinnar. Þá er ekki
lengur skynsamlegt að ætla sér
jðfnun á hráefnisaðdráttum milli
staða með auknum skipakaupum
til landsins. Á hinn bóginn eru
margvísleg dæmi um það, að svo
mikill afli berist á land á einu
landshorni að hann skemmist á
sama tíma og hráefnisskortur
ríkir í fiskvinnslu í öðrum lands-
hlutum. Sömuleiðis eru dæmi um
það, að ráðist er í togarakaup til
að mæta þörf fyrir tiltölulega litla
hráefnisviðbót í tilteknum pláss-
nytjafiska. Togurum eru bannaðar
þorskveiðar þriðjung úr árinu.
Bátaflotinn býr við takmarkanir á
þorskveiðum, síldveiðum og loðnu-
veiðum. Af þessu er augljóst, að
fiskiskipastóllinn er of stór miðað
við afrakstrargetu fiskstofnanna.
Þegar heildarveiðin og þar með
heildartekjur eru takmarkaðar,
mun sérhver viðbót við flotann
minnka afla og tekjur allra hinna,
sem fyrir eru. Viðbótin við flotann
þýðir að minna kemur í hvern hlut
jafnframt því sem kostnaður vex.
Viðbótin rýrir þannig kjör sjó-
manna, útgerðar og þjóðarinnar
allrar.
Á sama hátt þýðir minnkun
flotans við þessar aðstæður, að
meira kemur í hvern hlut og hagur
sjómanna, útgerðar og þjóðarinn-
ar allrar batnar.
Almennur skilningur
Flestum ætti að vera þessi
sannindi ljós, enda má segja að
nauðsyn þess að hafa hemil á
stærð skipastólsins njóti nú orðið
almenns skilnings og þá ekki síst
meðal sjómanna, útgerðarrnanna
og annarra þeirra sem starfa í
stærð og endurnýjun
fiskiskipaflotans
Skylda stjórnvalda
Á hinn bóginn er vert að leggja
áherzlu á, að sérhver einstakur
útgerðaraðili keppist vitaskuld
við að ná sem mestu i sinn hlut,
án tillits til þess að aukin afla-
brögð hans eru á kostnað allra
annarra í greininni, þegar heildar-
afli er takmarkaður. Þetta er að
ýmsu leyti eðlilegt, og birtist m.a.
í ásókn í ný skip. En einmitt það,
að málum skuli svona háttað,
leggur stjórnvöldum ríkar skyldur
á herðar. Einmitt af þessum
sökum verða stjórnvöld að tryggja
hæfilega stærð skipastólsins og
hindra ofvöxt hans. Fiskveiði-
stefna án takmörkunar á stærð
skipastólsins er markleysa.
Fjögur stefnumarkandi frumvörp
Eðlileg endurnýjun, en
viðbætur séu minni
en brottfall
Jafnframt því að stefna að
hagkvæmari stærð skipastólsins
verður að vinna að því, að fiski-
skipin séu vel búin og veiti góðan
aðbúnað. Eðlileg framþróun og
endurnýjun verður að eiga sér
stað. Þótt togaraflotinn sé tiltölu-
lega nýr, er ljóst, að bátaflotinn er
að ýmsu leyti úr sér genginn og
þarfnast endurnýjunar og endur-
bóta. Að því þarf að stefna.
'' Engin leið er til önnur til þess
að draga úr stærð fiskiskipastóls-
ins, en að brottfall skipa úr rekstri
sé meira en það sem við bætist
vegna endurnýjunar. Nærtækasta
og jafnframt átakaminnsta leiðin
er að setja sér að viðbætur og
endurnýjun fari ekki fram úr
tilteknu hlutfalli af brottfalli úr
flotanum.
Samræmi veiða,
vinnslu og atvinnu
Meðan fiskiskipastóllinn var
ekki stærri en svo að sóknargeta
hans var minni en svaraði til
afrakstrargetu fiskistofnanna, þá
þurftu menn ekki að hafa áhyggj-
ur af flotastærðinni. Þá var nær-
um og hafa menn dæmi af því tagi
fyrir augunum.
Stefnumörkun í
skipastólsmálum
Vandamálið, sem við er að fást,
er í rauninni þvíþætt:
(1) Hafa hemil á og draga úr
stærð flotans.
(2) Sjá til þess að eðlileg endur-
nýjun geti átt sér stað.
(3) Tryggja sem jafnasta hrá-
efnisaðdrætti milli staða með
tilliti til atvinnuþarfar og af-
kastagetu.
Til þess að mæta þessum þrí-
þætta vanda höfum við nokkrir
þingmenn Alþýðuflokksins flutt
fyrir hönd flokksins fjögur laga-
SUMMA \ SUMMA
í STOFUNA
SUMMA raðskápamir sóma sér vel í stofu, 2
eða fleiri saman, allt eftir húsrými. Uppröðun
getur verið eins og myndin sýnir, — 6 skápar í allt,
þar af einn sjónvarpsskápur, tveir glasaskápar, 6
skúffur, 2 lokaðir skápar, hljómtækjahirsla, bóka-
hillur og skrauthillur, — sem síðan má breyta eftir
þörfum.
í BARNA- OG UNGLINGA-
HERBERGIÐ EÐA TÓM-
STUNDA- OG VINNUKRÓKINN.
SUMMA skapar notalega aðstöðu til leikja og
lærdóms. Hvar sem er í húsinu má finna stað fyrir
heimavinnuna og tómstundastarfið.
Borð, korktafla og 2 — 4 skápar er það sem til þarf.