Morgunblaðið - 04.02.1982, Blaðsíða 12

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 4. FEBRÚAR 1982
„Kæmi mér ekki á óvart þótt allar fjör-
ur fylltust af hrygningarloðnu á næstunni“
l'aó fer ekki milli mála, ad mikið er af loðnu í sjónum. Ég er alltaf að
sannfærast betur og betur um að svo sé,“ sagði Gísli Jóhannesson,
skipstjóri á Jóni Finnssvni GK, þegar Morgunblaðið ræddi við hann á
dögunum.
Sem dæmi um það mikla loðnumagn, sem nú er á ferðinni má nefna,
að dagana 18. nóvember til 23. nóvember, þá var aðalloðnuveiðin á 67°
20’ N og 25° V til 65° 15’ N og 20° V. Tuttugu sjómílum vestar fundust á
tveimur stórum blettum margar stórar og fallegar torfur. I'á heyrði ég í
Júpitcr, sem var staddur austur á 13° og hafði hann kastað og fengið 100
tonn í kasti og orðið var við mikið af smátorfum, einnig talaði Hilmir SU
um að hann hefði fundið margar smátorfur um 14° og vestar. Hilmir varð
var við talsvert af fisklóðningum undir þessum smátorfum (og nú getur
llörður á Guðbjarti ÍS fengið skýringu á því að loðnan getur fært sig úr
stað og að fiskurinn eltir hana. Loðnan eltir líka átuna nú, sem ekki kann
lengur við sig úti af Vestfjörðum vegna breyttra strauma og almenns
ástands sjávar).
Þegar ég kom á miðin 24. nóv-
ember síðastliðinn, þá reiknaði
ég með því að sigla austur á 14°
eða enn austar, en annað kom
upp. Við þurftum að fara vestur
á 18° og reyndar enn vestar.
Þarna sigldum við slóferð í einn
og hálfan sólarhring á milli reits
1810 og austur á reit 1630. Á öllu
þessu svæði fundum við margar
torfur, ræmur og lengjur af
loðnu, sem stóðu á 50—70 faðma
dýpi, þannig að hún var ekki
veiðanleg, en nóg var af loðn-
unni.
Það hefur heyrst af og til að
veiðin hafi ekki alttaf verið mik-
il, að loðnan sé búin. Minni veiði
einn daginn en annan, stafar
einfaldlega af því, að loðnan
heldur sig svo djúpt og miðað við
ástand hennar í haust, kæmi
mér ekki á óvart að hún kæmi
inn á Lónsbugt fyrstu dagana í
febrúar, eða mánuði fyrr en hún
hefur gert undanfarin 5—7 ár.
Með fullri virðingu fyrir fiski-
fræðingum, tel ég að þeir eigi að
hafa meira samþand við okkur
skipstjórana og ræða nánar við
loðnufiskimenn og lofa þeim
einnig að fylgjast með hvernig
þeir byggja upp sína útreikn-
inga. Það er staðreynd, að það
fæst ekki rétt mynd af ástandi
loðnustofnins, nema það sé
fylgst með honum á sama tíma
og verið er að veiða. Það er ekki
- segir Gfsli
Jóhannesson
skipstjóri á
Jóni Finnssyni
nægjanlegt að skreppa út,
nokkra daga af veiðitímabilinu,
og hitta síðan á tímabil þegar
enginn loðna er sjáanleg. Sjálfur
hef ég verið fiskimaður í 40 ár og
hef kynnst því að allur fiskur
getur horfið af vissum svæðum,
sem hafa gefið mikinn afla, en
hegðun fisksins fer eftir ástandi
sjávar hverju sinni.
Ég vona að viðkomandi ráða-
menn átti sig á, að núverandi
ástand er algjörlega óviðunandi,
og að þeir leiti til okkar loðnu-
sjómanna og fái okkar álit. Ég
sagði fyrir nokkru að það væri
3—4 milljónir tonna af loðnu í
sjónum og ég er sannfærður um
það enn og svo er almennt um
loðnusjómenn.
Hinsvegar rak mig í rogastanz
þegar skýrt var frá því, að ekki
væru nema 150 þúsund tonn af
loðnu sem kæmu til hrygningar
á þessu ári. Þetta stenst engan
veginn, ef miðað er við allt það
magn, sem var á miðunum í
haust, því þá var loðna á svæði,
sem var 150—160 sjómílur að
lengd í austur-vestur og 5—15
sjómílur í norður-suður. Þarna
hélt loðnan sig við skilin, þar
sem heiti og kaldi sjórinn mæt-
ast.
Á mínu skipi höfum við haft
sjóhitamæli undanfarin 3 ár og
reynsla okkar er sú, að ekki þarf
að setja fiskileitartæki í gang til
að leita að loðnu, nema vera
komin í þessi kulda- eða hitaskil.
Stærstu og þéttustu torfurnar
höfum við fundið, þar sem skilin
eru skörpust. Var þetta greini-
legast ef hitastigið breyttist úr
4°—5°C niður undir 0,6°—1°C á
4—6 sjómílna svæði, og ef siglt
var þvert á skilin. Ég hefi séð
það undanfarin ár, og þó sér-
staklega í haust, að við svona að-
stæður geta myndast geysistórar
torfur, sem í eru fleiri tugir þús-
unda tonna.
Þau rök sem ég styðst við í
sambandi við stærð loðnustofns-
ins, eru meðal annars, að í haust
mynduðust miklu fleiri loðnu-
blettir á stærri svæðum en und-
anfarin ár. Ég man eftir einni
nótt í byrjun nóvember, en þá
Qlafur G. Einarsson í útvarpsumræðum:
Ofstjórnarvaldið
stenaur eitt upp úr
Hér fer á eftir kafli úr ræðu þeirri,
sem Olafur G. Kinarsson, formaður
þingflokks Sjálfstæðisflokksins
flutti í útvarpsumræðum sl. fimmtu-
dagskvöld.
I umræðum sem þessum, grípa
stjórnarliðar gjarnan til þess ráðs
að spyrja hver sé stefna Sjálf-
stæðisflokksins. Sjálfsagt er að
upplýsa það, ef það mætti verða
stjórninni til leiðbeiningar. Á
landsfundi Sjálfstæðisflokksins sl.
haust stóðu allir saman um
stefnumótun flokksins í atvinnu-
málum. Þá stefnu er ekki verið að
framkvæma nú af þessari ríkis-
stjórn. í efnahagsmálum hefur
Sjálfstæðisflokkurinn einnig
markað sér ákveðna stefnu. Þá
stefnu er ekki verið að fram-
kvæma af þessari ríkisstjórn.
Ég skal ekki fara langt aftur í
tímann til að minna á málflutning
Sjálfstæðismanna, aðeins tiltaka
nokkur atriði frá umræðum um
bráðabirgðalög ríkisstjórnarinnar
um áramótin ’80—’81 þar sem
skýrt kom fram, hvert við Sjálf-
stæðismenn vildum stefna í efna-
hags- og atvinnumálum. Við lögð-
um þá til að skattvísitala yrði rétt,
þannig að tekjuskattar og eigna-
skattar hækkuðu ekki frá sem ver-
ið hafði. Við lögðum til lækkun á
vörugjaldi, söluskatti og niðurfell-
ingu á sælgætis- og gosdrykkjar-
gjaldi. Við birtum tiliögur okkar
um, hvernig hægja skyldi á verð-
bólguhraðanum með því að lina á
skattheimtunni. Allir útreikn-
ingar bentu til þess, að verðbólgan
gæti orðið viðráðanleg ef farið
yrði að okkar tillögum.
Ef ríkisstjórnin hefði þá gengið
til liðs við okkur Sjálfstæðismenn
um að fella niður alla þá auka-
skatta sem lagðir höfðu verið á frá
því árið 1978, hefði verið auðvelt
að ná verðbólgunni niður í 12—18
stig án þess að skerða nokkurs
manns kjör. Þetta sýndum við
fram á í fyrra, það kom fram í
málflutningi okkar á Alþingi. En
auðvitað var ekki hægt að verða
við þessum stefnumiðum okkar
Sjálfstæðismanna.
Hjá núverandi stjórnaraðilum
ríkir sú stefna að ausa sífellt
meira af fjármunum þjóðfélagsins
í ríkishítina. Þessi stefna hefur
þegar leitt til ófarnaðar. Sú
ofstjórnarstefna á sviði pen-
ingamála þar sem menn halda að
Ólafur G. Einarsson
þeir geti náð svo sterkum tökum á
fjármálum með því einu að taka
peningana af borgurunum og at-
vinnufyrirtækjum þeirra í ríkis-
sjóð og Seðlabanka — hún hefur
reynst röng.
Þetta er ekki stefna sú sem
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
markað. Þvert á móti höfum við
viljað skila aftur til borgaranna
hluta þess ránsfengs sem til ríkis-
ins hefur gengið, lækka bæði
beina og óbeina skatta svo að við
verðbólguna verði ráðið.
Við höfum sagt, að ríkið verði að
koma til móts við fólkið í barátt-
unni við verðbólguna í stað þess að
knýja það til þátttöku í verðbólgu-
dansinum. Sjálfstæðismenn vilja
fjármunina til fólksins og frjálsra
samtaka þess, því það kann best
með þá að fara, en ekki ríkisvald-
ið. í þessu tilviki takast á tvær
meginstefnur stjórnmálanna.
Annars vegar eru stjórnlyndir
menn, þeir sem halda að velfarn-
aður verði aðeins tryggður með
„stjórnvisku” (og stjórnviska er
hér í gæsalöppum) og hins vegar
er frjálslynt fólk sem vill að hverj-
um og einum sé eftirlátið nægilegt
vald og nægilegt svigrúm til at-
hafna, sjálfstæðis og þar með af-
reka.
Það hlýtur öllum að vera ljóst
að fyrir utan hina skipulögðu
kjaraskerðingu sem enn er reynt
að dulbúa, stendur ofstjórnaræðið
eitt upp úr hjá þessari ríkisstjórn.
Nú er svo komið að fjörutíu
hundraðshlutar fjármagns þjóð-
félagsins eru frystir í Seðlabanka
og ríkissjóði. Allt fé er sogið út úr
lífeyrissjóðum og sparisjóðum og
eina hjálpræðið virðist vera, að
auka enn þetta miðstjórnarvald.
Kvikmvndahátíö 1982
#82
Kvikmyndlr
Berto og Jacko í hinni athyglisverdu mynd um lífið í botnfallinu — SNJÓ
Sæbjörn Valdimarsson
SNJÓR, NEIGE
Stjórn og handrit: Juliet Berto og
Jean-Henri Roger.
Aðalhlutverk: Juliet Berto, Jean-
Franrois Stevenin, Robert Liensol,
Jean-Francois Balmer og Patrick
('hesnais.
Frönsk, gerð 1981.
I fáum orðum er efni myndar-
innar Snjór að ungur eiturlyfja-
sali fellur fyrir hendi lögregl-
unnar og skapast þá vandræða-
ástand á meðal dópætanna í
Pigalle-gleðihverfinu í París.
Anita, gengilbeina í kaffihúsi í
hverfinu, á bágt með að horfa
upp á kvalir vinkonu sinnar,
kynskiptings, sem forfallin er í
eitrinu. Reynir hún með aðstoð
vina sinna tveggja að hafa uppá
eitrinu en sú aðstoð verður dýr-
keypt.
Leikstjórarnir, hin fagra og
kostum búna leikkona Juliet
Berto — sem jafnframt fer með
aðalhlutverkið í myndinni, og
J.H. Roger, draga upp minnis-
stæða mynd af þjóðfélagsböli
sem við hér norður frá þekkjum
blessunarlega lítið. Það er ár og
dagur síðan undirr. gekk um göt-
ur þessa fræga hverfis, og heim-
urinn líka mun saklausari þá, en
Berto og Roger ná tvímælalaust
vel þreyttri og sjúskaðri
stemmningu þessara gatna og
kráa utangarðsmanna sem
hvarvetna er að finna í henni
veröld.
Þá hefur þeim leikstjórunum
tekist áberandi vel að velja í
hlutverkin. Sjálf er Berto heill-
andi í aðalhlutverkinu, en auka-
hlutverkin mörg, einsog prestur-
inn, boxarinn, dópsalinn og kú-
rekinn, eru ljóslifandi mann-
gerðir úr botnfallinu.
Einna ólíklegast í myndinni
var samband Anitu og hins unga
sölumanns dauðans, Bobby. Það
var ekki nægilega vel undirstrik-
að en alls ekki ósennilegt. Mikið
er gert úr harðfylgi og rustaskap
franskra leynilögreglumanna, en
aðspurðir, eftir sýningu, kváðust
leikstjórar hafa gert síst of mik-
ið úr ofbeldisaðgerðum þeirra!
„Hverfi hinna rauðu ljósa“ er
að finna í sérhverri stórborg.
Þar drottnar hin slæma sam-
viska þjóðfélagsins, lestir og
niðurlæging allsráðandi. Ekki
nýtt efni í kvikmynd. Hinsvegar
er Snjór ólík öðrum myndum um
nátthrafna stórborganna fyrir
þá sök að hér stjórna ferðinni
manneskjur, sem eru þess um-
komnar að skilja þjáningu og
vesöld „sinna minnstu bræðra"
af samúð og skilningi.
ÆVINTÝRIÐ UM FEITA-
FINN, FATTY FINN
Leikstjóri: Maurice Murphy.
Handrit: Bob Ellis og Chris
McGill.
Aðalhlutverk: Bert Newton, Noni
Hazelhurt, Gerard Kennedy,
Ixtrraine Bayly.
Ástralía 1981.
Manni skilst að Feiti-Finnur
sé eins konar þjóðhetja hjá and-
fætlingum vorum, Áströlum.
Myndasagan sem ber nafn hans
er víst sú vinsælasta þar í álfu.
Annars er Feiti-Finnur ekki svo
ólíkur íslenskum kollegum sín-
um á borð við þá bræður Jón
Odd og Jón Bjarna. Hress og
duglegur strákur sem elskar
prakkarastrik.
Myndin segir okkur frá barn-
ingi Feita-Finns, sem reyndar er
frekar horaður, við að komast
yfir kristals-útvarpstæki, sem
var ekki auðhlaupið að fá á þeim
tíma sem myndin gerist —
kreppuárunum. En Feiti-Finnur
gefst ekki upp fyrr en í fulla
hnefana og reynir hinar ólíkleg-
ustu fjárplógsaðferðir þrátt
fyrir eílífan skæruhernað við
erkióvin sinn Rosa Mörfi og fé-
laga hans.
Það er gaman að fá tækifæri
til að bera saman svo fjarlæga
unglingamynd sem þessa og þær
þrjár myndir íslenskar sem
komið hafa fram í dagsljósið á
síðustu árum og hliðstæðar telj-
ast. Sá ég ekki betur en landinn
komist dável frá þeim saman-
burði og þá einkum hvað leik
smáfólksins varðar.
Yfir höfuð er Ævintýrið um
Feita-Finn ágætlega gerð og yfir
henni er lífsglaður, hress og létt-
ur stíll og manni virðist sem
myndin ætti að spjara sig ágæt-
lega á almennum sýningum.