Morgunblaðið - 04.02.1982, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 4. FEBRÚAR 1982
Daviö Á. Gunnarsson, forstjóri
Ríkisspítalanna, flutti fyrir nokkru
erindi á Landsfundi Félags ís-
lenzkra bifreióaeigenda um
kostnaö þjóöfélagsins af um-
feröaslysum. Aö beiðni Mbl. tók
Davíö saman eftirfarandi staö-
reyndir um kostnaö þjóöarinnar
af umferðarslysum í fyrra, 1980.
Tollur umferöarslysanna er hár.
Samkvæmt ágiskun alþjóöa heil-
brigöismálastofnunarinnar deyja
árlega u.þ.b. 250.000 manns í
umferöarslysum í heiminum,
2,5—3,8 milljónir einstaklinga
slasast alvarlega og miöaö vió aö
þeir slösuöu lifi aö meöaltali 20
ár og helmingur þeirra fatlist eru
um 30 milljónir manna í heimin-
um fatlaöir vegna umferöarslysa.
Hér á íslandi er þessi toliur Ifka
hár.
Fjöldi dauðaslysa í umferðinni
1966 19
1967 20
1968 6-
1969 12
1970 20
1971 21
1972 23
1973 25
1974 20
1975 33
1976 19
1977 37
1978 27
1979 27
1980 25
(umferöarbreytingin)
Á árinu 1980 dóu alls 1503 ís-
lendingar. Dauöaslys í umferö-
inni eru því 1,7% allra dauösfalla.
Þau eru aö því leyti sérstök, aö
hluta þeirra er auðvelt að fyrir-
byggja.
YFIRLIT YFIR SLASAÐA OG DÁNA 1979 Á 100.000 íbúa Ár Slasaöir Dánir Slasaöir Dánir fj. %
Danmörk '79 16.487 730 4% 337 14
Finnland '79 8.762 650 7% 198 14
Noregur '79 10.947 437 4% 280 11
Svíþjóö ’79 19.552 926 5% 247 11
ísland '79 589 27 5% 273 12
YFIRLIT YFIR SLASAÐA OG DÁNA 1971
Á 100.000 íbúa
Ár Slasaöir Dánir Slasaðir Dánir
»j- %
Danmörk '71 26.374 1213 5% 532 24
Finnland •71 16.026 1143 7% 341 24
Noregur ’71 1.079 533 5% 285 14
Svíþjóö ’71 21.872 1213 5% 270 15
Island ’71 536 37 7% 268 18
Borió saman viö önnur lönd liggur ísland í meöallagi hvaö dauösföll i
umferðarslysum varðar. Á sama tíma og öörum Noröurlandaþjóðum
tekst aö lækka tíöni umferöarslysa nokkuö, eykst tíöni umferðarslysa
hér, þó tíöni dauöaslysa fari lækkandi.
Umferöarslys eru sjöundu i rööinni hvaö varöar dánarorsakir karla, og
sextándu hvaö varöar dánarorsakir kvenna á árinu 1980.
16 ALGENGUSTU DÁNARORSAKIR ÍSLENDINGA
ELDRI EN 1 ÁRS (1980)
Alls dóu: kk. 849 kvk. 654
blóöþurröarsjúkd. hjarta 307 blóöþurröarsjúkd. hjarta 175
illkynja æxli illkynja æxli
177 156
öll önnur slys 69 sjúkdómar í heilaæóum 82
lungnabólga aörir sjúkdómar
68 71
sjúkdómar í heilaæöum lungnabólga
65 63
aörir sjúkdómar 52 aðrir hjarta- sjúkdómar 20
siys af vélknúnu farartæki 21 öll önnur slys 17
aðrir hjartasjúkdómar 17 sjálfsmorö og sjálfsáverki 10
sjálfsmorö og sjálfsáverki 14 berkjukvef, lungnaþemba astma 9
berkjukvef, lungnaþemba, astma 9 sjúkdómseinkenni og illaskýrgr.ástand. 8
sjúkdómseinkenni og illa skýrgr. ástand 8 háþrýstingssjúkd. 6
háþrýstingssjúkd. 7 saurteppa og kviöslit 5
hvers konar aörar ytri orsakir 6 langvinnir gigtskir hjartasjúkdómar 4
meófæddur vanskaþnaöur maga eða skeifusár
5 4
langvinnir gigtskir hjartasjúkdómar 5 hvers konar aðrar ytri orsakir 4
allar aörar næmar sóttir 5 slys af vélknúnu farartæki á landi 3
Fyrirbyggjandi að-
gerðir í umferða-
málum með arð-
sömustu verkefiium
f?!
jjj*

Þaö er einfalt aö meta efnis-
legt tjón til fjár. Þegar hins vegar
á aö meta kostnaö vegna alvar-
legra meiösla og dauöa verður
dæmiö erfiöara.
Kostnaöur þjóöfélagsins
vegna dauöa einstaklings má
e.t.v. áætla sem núviröi þeirra
tekna sem hinn látni einstakling-
ur heföi aflaö ef hann heföi lifaö.
Á sama hátt má meta tekjutap
vegna slasaöra en þar kemur til
vióbótarkostnaöur þjóöfélagsins
við meöferö og endurhæfingu.
Hér veröur reynt meö tölfræöi-
legum upplýsingum um meöal-
laun, slysatíöni og dánarlíkur hér
á landi ásamt tölum erlendis frá
aö nálgast hvaö umferðarslysin
kosta.
Útreikningar skiptast í:
1. Tekjutap vegna dauöaslysa
2. Tekjutap vegna annarra um-
feröarslysa
3. Kostnaöur vegna vistunar og
meöferöar slasaöra á heil-
brigöisstofnunum.
Þessu til viöbótar er síðan yfir-
lit um greiöslur tryggingafélaga
vegna bóta á munum.
Eitt þaö alvarlegasta viö þessa
þróun er hversu stór hluti hinna
slösuöu eru börn og unglingar.
Af öllum körlum, sem deyja á
aldrinum 15—44 ára á árinu
1980, deyja 17,5% í slysum af
völdum vélknúinna farartækja.
Af öllum drengjum, sem deyja á
aldrinum 1 — 14 ára, deyja 14,3%
í slysum af völdum vélknúinna
farartækja. Konur á öllum aldri
sleppa aftur mun betur.
1—14 ára
dr. 14 st. 6
önnur slys 6 aörir sjúkd. 3
meöfæddur vanskapnaöur 3 meöfæddur vanskapnaöur 2
slys af vél- kn. farart. 2 iörasótt 1
saurteppa, kviöslit 1
lungnabólga 1
illkynja æxli 1

15—44 ara
kk. 80 kvk. 23
önnur slys 33 illkynja æxli 6
slys af vél- sjálfsmorö og
kn. farart. sjálfsáverki
14 4
sjálfsmorð og sjúkdómar í
sjálfsáverki heilaæöum
9 3
illkynja aörir sjúkd.
æxli
9 2
blóöþurröar- sjúkd. hjarta önnur slys
4 2
aörar ytri aðrar ytri
orsakir orsakir
3 2
sjúkdómar í blóöþurröar-
heilaæöum sjúkd. hjarta
3 1
aðrir sjúkd. nýrnabólga, nýrnakvilli
2 1
meöfæddur meöfæddur
vanskapnaöur vanskapnaður
1 1
langv. gigtskir slys af vélkn.
hjartasjúkd. farart.
1 1
45—64 ára
kk. 168 kvk. 100
blóöþurröar- sjúkd. hjarta 85 illkynja æxli 41
illkynja blóöþurröar-
æxli sjúkd. hjarta
30 15
önnur slys sjúkdómar i heilaæöum
13 13
aörir sjúkd. aörir sjúkd.
8 11
sjúkdómar í lungnabólaa
heilaæöum
6 3
lungnabólga berkjukvef l.þemba, astma
6 3
sjúkd.eink. illa önnur slys
skýrgr. ástand
5 3
sjáifsmorö og slys af vélkn.
sjálfsáverki farartæki
5 2
slys af vélkn. aörir berklar og
farartæki eftirst. berkla
3 1
háþrýstings- góökynja æxli
sjúkdjómar
2 1