Morgunblaðið - 09.03.1982, Blaðsíða 22

30
MORGUNBL,AÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 9. MARZ 1982
Þorvaldur Garðar Kristjánsson:
Rammalöggjöf um
framhaldsskóla
Farið var að vinna að
frumvarpsgerð um fram-
haldsskóla fyrir 8 árum.
Frumvarp var fyrst lagt fram
fyrir 6 árum og fjórum sinn-
um hafa slík frumvörp verið
lögð fram, alltaf í nokkuð
breyttu formi. Þetta kom
fram í máli Þorvaldar Garð-
ars Kristjánssonar (S) í um-
ræðu um stjórnarfrumvarp
um framhaldsskóla.
Þorvaldur Garðar Kristjánsson
(S) lagði áherzlu á að skólarnir
þyrftu í senn að þjóna þörfum
einstaklinga til þroska og þekk-
ingar — og lúta jafnframt að-
stæðum í atvinnu- og þjóðlífi. Til
þess að slíkt takizt sé nauðsyn-
legt að dreifa skólakerfinu sem
mest — og að þau sveitarfélög
eða svæði, sem nýta þjónustuna
og gerst þekkja aðstæður, hafi
sem beinust stjórnunartengsl við
skólann. Það er nauðsynlegt að
setja rammalöggjöf um rekstur,
framkvæmd og samskipti, en
forðast að binda þessa þætti í
einu og öllu, eins og virðist að
stefnt í þessu frumvarpi.
Þorvaldur vék síðan að fjöl-
brautaskólum, sem stofnaðir
hefðu verið í tilraunaskyni. Þrátt
fyrir ýmsa kosti slíkra skóla væri
ekki einsýnt, að þeir verði gerðir
að fyrirmynd allra framhalds-
skóla. Hvorttveggja sé að
námsskrár þeirra séu víða ófull-
komnar og á þyki skorta, að sumt
sérgreint nám, sem stofnað hefur
verið til, tryggi viðkomendum
réttindi að námi loknu. Blindgöt-
ur gagnvart atvinnulífi og gagn-
vart frekara námi eru miklu al-
varlegri, sagði hann, en blindgöt-
ur innan framhaldsskólanna
sjálfra, enda eiga þeir að geta
ráðið fram úr hinu síðartalda
sjáifir.
Þingmaðurinn sagði að verk-
efni ráðuneytisins, sem varða
framhaldsskóla, mætti greina
eftir tveimur meginsjónarmiðum.
Annars vegar verkefni, sem það
ræður við, svo fáliðað sem það er,
hins vegar umsjón með námsefni
í grunngreinum, sem öllum á að
vera sameiginlegt. Ráðuneytið
getur greinilega ekki, af eigin
rammleik, gert öllum nauðsyn-
legum eða æskilegum námsbraut-
um framhaldsskólanna nægileg
skil frá grunni, þótt það geti litið
eftir að settum reglum sé fram-
fylgt. Jafnframt þarf ráðuneytið
að koma á, halda við og greiða
fyrir sambandi milli skólastiga.
A þetta hefur mjög skort. Skóla-
stigin þrjú hafa að mestu verið
ein um sín mál og horft í eigin
barm. Þessi skortur á eðlilegu
sambandi milli skólastiga er án
efa ein af meginorsökum þess, að
nú þyki nauðsyn, að löggjafinn
láti framhaldsskólana sérstak-
lega til sín taka.
Framhaldsskólarnir hafa
vegna sambandsleysis við hin
skólastigin tvö, hvorki getað lag-
að sig að breytingum, sem orðið
hafa að grunnskólum né skilað
eigin breytingum upp á háskóla-
stig.
Ég hefi ekki komið inn á fjár-
mál framhaldsskóla, sem þetta
frumvarp leiðir hjá sér, en
menntamálaráðherra segir að
von sé á heildarfrumvarpi eða
löggjöf frá hans hendi um skóla-
kostnað, sem hlýtur að koma
þessari umræðu við.
Þingmaðurinn varpaði síðan
fram ýmsum fyrirspurnum um
samráðsaðila við samningu frum-
varpsins, hverjum það hafi verið
sent til umsagnar í núverandi
mynd, hefur t.d. verið leitað um-
sagnar Háskóla íslands og sam-
starfsnefndar framhaldsskóla?
Ennfremur spurði Þorvaldur,
hvað liði í meðferð þingsályktun-
ar, samþykktri í maí 1981, um at-
hugun á því, hver áhrif breyt-
ingar á skólahaldi hafi haft á ár-
angur nemenda í grunnskólum og
framhaldsskólum.
Hvers vegna eru felldir út úr
frumvarpinu skólar eins og Leik-
listarskóli íslands og Myndlist-
arskóli Islands?
Að lokum ítrekaði Þorvaldur
skoðun sína um nauðsyn ramma-
löggjafar um framhaldsskóla, en
huga þurfi vel að kennileitum í
þjóðfélaginu og ekki reyra alla
hluti í sama farið.
Svipmyndir frá Alþingi
Páll Pétursson (F), Þorvaldur Garðar Kristjánsson (S) og
Ólafur G. Einarsson (S).
Viltnundur Gylfason (A) og Olafur Ragnar Grímsson
(Abl).
Halldór Ásgrímsson (F), Birgir ísleifur Gunnarsson (S),
Guðmundur Bjarnason (F) og Guðrún Helgadóttir (Abl).
Fjölgun dómara í Hæstarétti Islands:
Atkvæðagreiðslu frestað að beiðni þing
flokks formanns Alþýðubandalagsins
Olafur Kagnar Grímsson, for
maður þingflokks Alþýðubanda-
lagsins, fór fram á það við forseta
efri deildar Alþingis í gær, að at-
kvæðagreiðslu (eftir aðra umræðu)
um stjórnarfrumvarp um breyt-
ingar á lögum um Hæstarétt Is-
lands væri frestað, unz dómsmála-
ráðherra hefði svarað fyrirspurn-
um frá honum, frumvarpið varð-
andi. Varð forseti við þeirri beiðni.
Jón Helgason (F) hafði fram-
sögu fyrir allsherjarnefnd þing-
deildarinnar, sem mælt hafði
með samþykkt frumvarpsins.
Einstakir nefndarmenn áskildu
sér þó rétt til að flytja eða fylgja
breytingartillögum — og tveir
nefndarmenn undirrituðu nefnd-
arálitið með fyrirvara. Nefndin
var sammála um að endurskoða
þyrfti frumvarp til lögréttulaga,
sem oft hefur verið lagt fram, en
ekki náð fram að ganga. Helztu
efnisatriði stjórnarfrumvarps-
ins, sem nefndin mælir með að
samþykkt verði, eru þessi:
• 1) Dómendum Hæstaréttar
verði fjölgað úr 7 í 8. Með því
móti geti dómurinn starfað í
tveim deildum í senn, sem
þriggja manna dómur, er dæmi
kærumál og minniháttar áfrýj-
unarmál, og fimm manna dóm-
ur, sem dæmdi meiri háttar mál.
• 2) Hæstiréttur fái heimild
til að ráða sérfróða menn til að-
stoðar, eins og tíðkast erlendis,
til að auðvelda störf og flýta
þeim.
• 3) í ákvæði til bráðabirgða
er heimild til að setja 2 til 3
varadómara allt að 6 mánuði á
ári, 1982 og 1983, og geti Hæsti-
réttur þá starfað í tveimur 5
dómara deildum þann tíma.
Ólafur Ragnar Grímsson
(Abl) vildi fá svör við ýmsum
fyrirspurnum , m.a. eftirfarandi:
1) Hafa hæstaréttardómarar
kynnt sér þetta frumvarp og
hafa þeir samdóma afstöðu til
þess? 2) Eru þær hugmyndir,
sem frumvarpið spannar, þ.e. um
fjölgun dómara og ráðningu
varadómara, komnar frá Hæsta-
rétti eða dómsmálaráðherra? Er
samræmi í því að rökstyðja
fjölgun dómara með samansöfn-
uðum óafgreiddum málafjölda,
en gefa samtímis hæstaréttar-
dómara frí frá störfum til að
sinna samningu lagafrumvarpa?
Þá taldi Ólafur í frásögur fær-
andi, hve sératkvæðum hefði
fjölgað mjög innan Hæstaréttar
hin síðari árin, og spurði: Ef mál
væri afgreitt með mótatkvæði í
hugsuðum 3ja manna dómi, get-
ur þá ekki sú staða komið upp,
að niðurstaða dóms yrði önnur
en vera myndi, ef allir 5 dómend-
ur stæðu að verki?
Sem fyrr segir var atkvæða-
greiðslu frestað, en fram eru
komnar tvær breytingartillögur:
1) Frá Eiði Guðnasyni (A),
þess efnis, að 1. grein frum-
varpsins falli niður, þ.e. fjölgun
dómara úr 7 í 8, en Alþýðuflokk-
urinn hefur tekið afstöðu gegn
því frumvarpsatriði, en er hins-
vegar samþykkur ráðningu sér-
/róðra aðila að dómnum og
heimild til ráðningar 2ja til 3ja
varadómara hluta úr ári, og tal-
aði Kjartan Jóhannsson (A)
fyrir þeirri afgreiðslu í þing-
deildinni í gær.
2)Frá Allsherjarnefnd, þess-
efnis, að lögin taki gildi 1. júlí
1982 og að ákvæði 5. gr., er varð-
ar hækkun sekta, taki til mála,
er stefnt verði til Hæstaréttar
eftir þann tíma.