Morgunblaðið - 09.03.1982, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 9. MARZ 1982
45
I Velvakanda
fyrir 30 árum
Mesti landskjálfti í 23 ár
Margir fundu landskjálfta-
kippinn, sem hér varð á
miðvikudaginn árdegis. Fróðir
menn telja, að hann hafi átt
upptök sín í Trölladyngju vestan
Kleifarvatns. Kippurinn var
allsnarpur, sá mesti, sem hér
hefir fundizt síðan 1929.
Menn spyrja eðlilega, af
hverju landskjálftar stafi, og
kemur þá í ljós, að vísindamenn-
irnir þekkja ástæður þeirra ekki
til hlítar.
Ýmislegt getur reynt á jarð-
skorpuna, og getur áreynslan
orðið svo mikil, að hún gefi sig
og bresti eða gamlar veilur láti
undan við átakið. Þá verður
landskjálfti.
ungur sást fyrir utan. Svo gekk til
þá daga sem við áttum eftir að vera
þarna, daglega voru þrír, fjórir að
reyna að komast undir þakskeggið,
sem ég hafði nú gengið vel frá. Við
þekktum ekkert til lifnaðarháttu
geitunga fyrr en ég talaði nokkru
seinna við son minn í Svíþjóð, en ég
sagði honum þá frá atburði þess-
um. Fyrsta sem hann sagði var
þetta: „Réðust þeir ekki á ykkur?
Það er hreiður undir þakskegginu
hjá mér og ég þori ekki að koma
þar nálægt og ætla ég að fá kunn-
áttumann til þess að eyða þessu
fyrir mig“.
Það væri mjög æskilegt að mað-
ur sem þekkingu hefur á þessum
flugum upplýsi fólk, á hvern hátt
það á að bregðast við vágesti þess-
um, verði það fyrir sömu reynslu og
við. Þótt við höfum sloppið vel frá
þessu, er ekki víst að svo yrði með
alla. Við getum alveg eins átt von á
að þetta endurtaki sig í sumar hjá
okkur og þá væri gott að vita besta
ráðið til að útrýma þessum flugum.
Bústaðareigandi.
Hugdettur á
ári aldraðra
1613-0702 skrifar:
Gefum öldruðum tækifæri til að láta
í Ijós óskir sínar, til úrbóta. Látum fara
fram skoðanakönnun meðal þeirra,
bæði þeirra sem búa á vistheimilum,
svo og þeirra er enn búa á eigin heimil-
um.
Gætum við ekki rifjað upp orðtækið
sem er gulls ígildi: „Styrkjum sjúka til
sjálfsbjargar,“ og látið það ná til aldr-
aðra einnig.
Gæti ekki verið, að margt af þessu
aldraða fólki vildi taka þátt í að auka
fjölbreytni í tómstundastarfi, t.d. með
kennslu, upplestri og hvers konar leið-
beiningastarfi, — nokkra tíma á viku.
Að lokum: Verum þess minnug, að
heimsóknir ættmenna og umhyggja,
verður alltaf það bezta sem hægt er að
veita öldruðum.
Siggi
„hækkar“
flugið
Ágæti Velvakandi.
Því er haldið fram af hálfu að-
standenda bókamarkaðarins, að
þar sé að finna bækur á gamla
verðinu, þar sé gamla krónan í
fullu gildi. Ég veit ekki hvernig
ber að skilja þetta, og dreg í efa að
bækur séu ódýrari á bóka-
markaðnum árlega en í bókaverzl-
unum. Og þær meir að segja
snarhækka milli ára. í fyrra
keypti ég eintak af bókinni um
Sigga flug, og kostaði það sem
svarar 18,50 krónum. Á bóka-
markaðnum sem nú stendur yfir
keypti ég annað eintak, og kostaði
það 62 krónur, sem sagt 335%
hækkun á milli ára. Þegar ég kom
heim hringdi ég í Skuggsjá, þar
sem mér var sagt að bókin um
Sigga kostaði krónur 62. Mér
sýndist á ao einhverjir halli
réttu máli, og að bókamark-
aðurinn sé ekki sú „útsala", sem
mepdiXÍ|j?lxiíFA.láta. Bókaormur.
Hvers vegna er
alltaf mokað af
tröppunum upp að
Ingólfsstyttunni
— en aldrei af
gangstéttunum
Kona hringdi og bar fram eftir-
farandi fyrirspurn:
„Hvers vegna er alltaf lögð
svona mikil áherzla á að moka
stéttina upp að Ingólfsstyttunni á
Arr.örhólí um ieið og snjókorn
koma úr lofti? Það er aldrei mok-
að af gangstéttum borgarinnar —
hversu mikill snjór sem kemur, en
þarna virðist gegna öðru rnáli."
* UiUl J t u u^iut. (1 Ulll
Er jörðin að
dragast saman?
Þegar menn velta því fyrir
sér, hvað reyni svona ægi-
lega á jarðskorjiuna, má ýmis-
legt til taka. Ýmsir halda því
fram, að jörðin sé heldur að
dragast saman og jarðskorpan
leggist í fellingar. Landskjálfta
hefir orðið vart, þar sem ísald-
arjöklar hafa legið. Lyftist þá
jarðskorpan smám saman í
nokkrar árþúsundir eftir að
fargi jöklanna hefir létt af.
Eftir smíði Boulder Dam í
Bandaríkjunum myndaðist heill
hafsjór, þar sem áður hafði ver-
ið árfarvegur. Ekki leið á löngu
áður en menn urðu varir lítil-
lega hræringa kringum þetta
nýja vatn, og hefir jarðskorpan
þá að Hkindum haggazt vegna
þess mikla fargs, sem á hana
hafði lagzt. Má af þessu ráða, að
ástæðurnar geti verið margs
konar.
Sigyn med skálina
Eiginlega er skýring fornra
fræða okkar á landskjálft-
unum miklu aðgengilegri. Loki
lá í fjötrum sem æsir hnepptu
hann í. Hékk eiturnaðra yfir, og
var svo til ætlast, að eitrið drypi
úr henni og í andlit honum. Sig-
yn kona hans var tryggðin sjálf.
Hún stóð við hlið hans og brá
mundlaug undir lekann. „En þá
full er mundlaugin, þá gengur
hún og slær út eitrinu, en meðan
drýpur eitrið í andlit honum. Þá
kippist hann svo hart við, að
jörð öll skelfur. Það kallið þér
landskjálfta," segir í Snorra-
Eddu.
Mikið manntjón
Margir landskjálftar eru
kunnir úr veraldarsög-
unni, enda eru þeir óhugnanlega
stórbrotnir. Landskjálftinn í
Lissabon 1755 lagði borgina í
rúst á nokkrum mínútum, en 32
þús. manns fórust. Hann fannst
víða um Norðurálfu. Land-
skjálftinn í Kalabríu 1783 lagði
400 þorp í rústir og 100 þús.
manns fórust. Landskjálfti varð
83 þús. manns að fjörtjóni í
Messína 1908.
í Japan eru að jafnaði 600
landskjálftar á ári. í land-
skjálfta, sem varð þar 1730 fór-
ust 137 þús manns, 1. sept. 1923
fórust 180 þús. og svo mætti
lelW#MaU — * . — . -.....
HELGI JÓNSSON - LEIGUFLUG - AIRTAXI
REYKJAVlKURFLUGVELLI
Simi: (91-)10880(91-)10858
Leiguflug
milli landa og
innanlands
Nelco
4Þ
900 LORAN C.
8 leiöa- og
30 punkta kerfi.
Snertitakkar.
Lítil fyrirferö.
Til afgreiöslu strax.
Framleiðsla í USA
m/sjálfstýribúnaöi.
2 ára ábyrgö.
Auðveldur aö lœra á.
Verö kr. 14.235.
Benco
Bolholti 4, Reykjavík
S: 91-21945/84077
/^Dcilc ♦
Carnegie
námskeiðiÖ
VEGNA MIKILLAR EFTIRSPURNAR
ER NÝTT NÁMSKEIÐ AÐ HEFJAST:
NÁMSKEIÐIÐ GETUR HJÁLPAÐ ÞÉR AÐ:
★ VERÐA BETRI RÆDUMAÐUR.
★ ÖDLAST HUGREKKI OG MEIRA SJÁLFSTRAUST.
★ KOMAST BETUR AFRAM í LlFINU.
★ STÆKKA VINAHÓP ÞINN OG VEROA VINSÆLL.
★ BÆTA MINNI ÞITT Á NÖFN, ANDLIT OG STAOREYNDIR.
★ HALDA ÁHYGGJUM í SKEFJUM OG DRAGA ÚR KVÍÐA.
★ HUGSA STANDANDI.
FJÁRFESTING Í MENNTUN, GEFUR ÞÉR ARÐ ÆVILANGT.
INNRITUN OG UPPLÝSINGAR í SÍMA 82411.
í 82411
( ( t 'nk«tU.*yfi á Islaruli
iiaii (STJÓRNUN ARSKÓLIN N
v (.\,>Kt.nu v Konráð Adolphsson