Morgunblaðið - 06.09.1984, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 6. SEPTEMBER 1984
Aflcvemin ... þrír af fímm hvolpum silfurrefsleóu og platínurefs, en eins og sjá má ern hvolparnir annað hvort
hreinir silfurrefír eóa platínurefir. Um blöndun er ekki að reða hjá afkvemum silfur- og platínurefs.
„Bjartsýnir
á íslenska
silfurrefarækt“
— Hefur hvolpadauða gætt hjá
ykkur í vor í líkingu við það sem
gerðist hjá blárefabændum í
Húnavatns- og Skagafjarðar-
sýslu?
„Nei, ekki er hægt að segja það.
Að vísu gutu tvær læður, í lok
gottímans, mjög líflitlum hvolpum
sem allir drápust á fyrsta sólar-
hring, rétt eins og gerðist hjá
blárefum. Það má telja líklegt að
þau vanhöld séu af svipuðum
ástæðum og hjá nágrönnum
okkar, án .þess þó að það verði
nokkurn tíma sannað. Enda er
slíkt erfitt á meðan að enginn veit
ástæðuna fyrir þessum mikla
hvolpadauða. Hins vegar fengum
við samskonar fóður og aðrir refa-
bændur hér og frá sömu fóðurstöð,
Melrakka h/f á Sauðárkróki."
— Hversu langt er líklegt að líði
þar til got silfurrefa á ykkar búi
verður sambærilegt við það sem
gerist annars staðar á Norður-
löndum?
„Eiginlega er ómögulegt að
segja til um það,“ sagði Jón. „Á
silfurrefabúum sem hafa verið
starfandi lengi er tala hvolpa
mjög breytileg, allt frá tveimur
upp í fjóra hvolpa á hverja læðu.
Þannig getum við allt eins átt von
á að fá 2'A hvolp á læðu á næsta
ári, jafnvel tvo og jafnvel enga
aukningu í hvolpafjölda. Það er
mjög eðlilegt að refirnir séu ekki
eins frjósamir hér og annars stað-
ar í framhaldi af röskuninni sem
varð vegna flutninganna. Þá eru
þetta nánast allt dýr á fyrsta ári,
auk þess sem að það hefur tölu-
verð áhrif á frjósemi dýranna að
koma í nýtt hús þar sem refir hafa
ekki verið áður. Þá er engin lykt í
húsinu. Lyktin skiptir höfuðmáli
því að hún hefur örvandi áhrif á
hormónastarfsemi refanna og
mest á starfsemi kynhormóna.
Svipaða sögu er að segja af blá-
refum sem komu til landsins með
sömu flugvél. Hjá þeim gekk pör-
unin mjög illa og trúlega verða
þar lítið fleiri hvolpar á hverja
læðu en hjá okkur, þrátt fyrir að
blárefurinn sé frjósamari. Við
gerum okkur hins vegar góðar
vonir um að fá fleiri hvolpa eftir
læður strax næsta vor, þar sem
dýrin verða áfram í sama húsi,
auk þess sem læður verða þá að
gjóta í annað sinn. Frjósemi árs-
gamalla læða er töluvert minni en
hjá eldri dýrum."
— Geta áhrif ferðarinnar haft
varanleg áhrif á dýrin sem hingað
voru flutt?
„Nei. Dýrin hafa róast frá því að
þau komu hingað fyrst, en þá voru
þau skiljanlega nokkuð tauga-
veikluð. Núna er lyktin komin f
húsið og allar aðstæður orðnar
eins og þær eiga að vera, þannig
að flutningurinn situr ekki eftir i
refunum. Dýrin eru farin að
þekkja umhverfið hér og fólkið
sem umgengst þau, en það skiptir
miklu máli.
Þó eru það örfá dýr sem eru
mjög óróleg og taugaveikluð, jafn-
vel árásargjörn. Þeirra bíður ekk-
ert annað en dauðinn strax í
haust. Þau eru afleit undaneldis-
dýr og geta auk þess skemmt út
frá sér með því að gera önnur dýr
í húsinu óróleg."
— Hvenær sleppir sóttkví á bú-
inu?
„Dýrin eru í 16 mánaða sóttkví,
sem lýkur 15. apríl 1985. Um það
leyti verður got hins vegar að
hefjast og þvi ekki um að ræða að
flytja dýrin burt af búinu. Það
verður ekki hægt fyrr en búið
verður að taka frá alla hvolpa sem
fæðast vorið ’85, sem verður í ág-
úst sama ár.“
— Hver er þá líkleg tala þeirra
dýra sem fara héðan?
„Það veltur auðvitað á því
hvernig got heppnast á næsta ári.
Dýrin sem héðan fara til eigenda í
ágúst 1985 yerða þeir hvolpar sem
þegar eru komnir og þeirra af-
kvæmi. Upprunalegu dýrin, sem
komu i desember, fara aldrei af
búinu, en hvolpafjöldinn skiptist
hlutfallslega jafnt á eigendurna.
Bændur á Hofí í Vatnsdal heimsóttir, en þar
er starfrækt eina silfurrefabúið á íslandi
Á HOFI í Vatnsdal hefur nú verið
starfrækt síðan 15. desember sl.
eina silfurrefabúið i íslandi. Þann
dag komu dýrin flugleiðis frá Noregi
og eru þau í 16 mánaða sóttkví. Um
er að ræða 56 læður og 13 högna, þar
af 2 platínuhögna. Hús og aðstaða er
í eigu Hofsbænda, Gísla Pálssonar
og Jóns Gíslasonar, en 16 einstakl-
ingar víðs vegar af landinu eiga þar
dýr, auk heimamanna á Hofi. Um-
sjón með dýrunum sl. vetur hafði
Hannes Sigurgeirsson, en þann 15.
júní sl. tók Jón Gíslason frá Hofí við
hirðingu þeirra. Blm. Mbl. átti ný-
lega leið um Vatnsdal og ræddi við
feðgana á Hofí um silfurrefarækt á
íslandi.
„Þetta hefur gengið þokkalega
enn sem komið er, þannig að við
erum bjartsýnir á silfurrefarækt á
íslandi," sagði Gísli Pálsson. „í
vetur pöruðust 43 læður og þar af
gutu 36. Af þeim voru 9 sem ýmist
drápu eða misstu alla sína hvolpa.
Núna eru lifandi 89 hvolpar undan
þeim 27 læðum sem á annað borð
komu upp lifandi hvolpum. Af
þessum 89 hvolpum eru 45 læður
og 44 högnar.
Þetta gefur að meðaltali 1,6
hvolp á hverja ásetta læðu, en um
2,5 á hverja gotna læðu. Við telj-
um það vel viðunandi miðað við
aðstæður, þó að meðalfrjósemi
silfurrefa á hinum Norðurlöndun-
um sé yfirleitt um 3 hvolpar á
hverja ásetta læðu. Frjósemi hjá
silfurrefum eru að öllu eðlilegu
mun minni en hjá bláref."
Myndarlegur platínubvolpur.
Synt á Selfossi
Morgunblaiið/Snorri Snorrason
Nú síðsumars hefur gefið góða sólardaga á sunnan- og vestanverðu
landinu. Sundlaugarnar hafa mikið verið stundaðar og æskufólkið
lætur forláta rennibraut eins og þá sem sjá má á myndinni ekki
ónotaða. Myndin var tekin á Selfossi í síðasta mánuði.
Þorskafliim hjá Bæjarútgerð Reykjavíkur fyrstu 7 mánuði ársins:
51 % minni en á sama tíma í fyrra
Heildarsamdrátt-
ur í afla tæp 30%
FYRSTU 7 mánuði þessa árs hefur
þorskafli hjá Bæjarútgerð Reykja-
víkur dregizt saman um 51 % miðað
við sama tímabil á síðasta ári. Alls
er aflasamdrátturinn hjá HÚR miðað
við þetta tímabil 29,9%. Á síðasta iri
var hlutur þorsks í afla skipa útgerð-
arinnar 16,7% fyrstu 7 mánuði árs-
ins en nú var hann 11,9%, Hlutur
karfa þetta tímabil í fyrra var 57,7 %
en 69,7 % nú.
Brynjólfur Bjarnason, fram-
kvæmdastjóri BUR, sagði í sam-
tali við blaðamann Morgunblaðs-
ins, að vegna þess að tvö skipa
útgerðarinnar hefðu verið tekin úr
rekstri hefði orðið umtalsverður
aflasamdráttur auk almenns sam-
dráttar í veiðum. Á fyrstu 7 mán-
uðum ársins hefði meðalafli á
veiðidag verið tæpar 15 lestir, en í
fyrra rúmar 16. Skip útgerðarinn-
ar hefðu því veitt ágætlega miðað
við aðra á þessu svæði. Staðreynd-
in væri bara almennt tregfiskirí
og mun óhagstæðari aflasamsetn-
ing. Vegna þessa hefðu tekjur út-
vegsins lækkað ef eitthvað væri en
á móti hefði ýmis kostnaður
hækkað. Kostnaðarliðir væru
einkum þrír: „Kostnaður við að ná
í fiskinn, en nú eru of mörg skip
að elta of fáa fiska; kostnaður við
vinnslu, þar sem eflaust má með
ýmsum framleiðniaukandi aðgerð-
um bæta sig og ýmis kostnaður,
sem fellur á fyrirtæki I þessari at-
vinnugrein og gengur til sameig-
inlegra þarfa þjóðfélagsins og veit
að hinu opinbera. Þegar allir þess-
ir kostnaðarliðir eru lagðir saman,
eru þeir hærri en tekjurnar.
Niðurstaðan hlýtur því að vera sú,
að annaðhvort verður að auka
tekjurnar, en markaðir gefa ekki
til kynna, að það sé hægt, eða að
lækka kostnaðinn. Með þessu vil
ég meðal annars svara launakröf-
um Verkamannasambandsins,"
sagði Brynjólfur Bjarnason.
Klausturhólar:
Jón Stefáns-
son sleginn
á 150 þúsund
Á uppboði hjá Klausturhólum á
mánudagskvöld var málverk eftir
Jón Stefánsson selt á 150 þúsund
krónur fyrir utan söluskatt. Mál-
verk eftir Jóhannes Kjarval seld-
ist á 110 þúsund, Þórarin B. Þor-
láksson á 110 þúsund og Gunnlaug
Blöndal á 100 þúsund. Uppstilling
eftir Jón Engilberts seldist á 47
þúsund krónur.