Morgunblaðið - 14.06.1986, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR14. JÚNÍ1986
Tölvumál
eftir ívar Pétur
Guðnason
Tilgangur allra þýðinga er að
gera efni á framandi máli aðgengi-
legt fyrir þá sem ekki hafa það
mál á valdi sínu. Þýðing verður
þ.a.l. að koma boðskap frumtextans
til skila á ótvíræðan hátt, þannig
að sá sem les er fróðari eftir en
áður.
Með vaxandi fjölda smátölva í
höndum almennings hefur þörf fyrir
þýðingar á bókum og forritum vaxið
ört. Þær þýðingar eru mjög vanda-
samt verk sem mikil ábyrgð fylgir,
af því að greiður aðgangur almenn-
ings að upplýsingum er forsenda
þess að tækin nýtist í hans þágu.
Undanfarið hafa þýðingar á
handbókum og forritum fyrir smá-
tölvur verið á villigötum. í stað
þess að þýða hugtök úr ensku tölvu-
máli á einfalda og auðskiljanlega
íslensku, virðast sumir þýðendur
leggja sig fram um að búa til ný
orð yfir hluti sem gott og gilt orð
er þegar til yfír. Einnig er mjög í
tísku, m.a.s. hjá kennurum, að
hafna góðu og gildu orði sem allir
geta skilið og nota þess í stað annað
íslenskt orð sem þarfnast útskýr-
inga. Dæmi um slíkt eru orðin
„hnappaborð" og að „forða“ skrá.
Tilgangurinn með notkun þeirra
virðist vera sá að gefa einhveijum
færi á að láta ljós sitt skína, þegar
hann útskýrir merkingu þeirra fyrir
manni sem skilur vel orðin „lykla-
borð“ og að „geyma" skrá. Aldrei
„forða“ ég mínum skrám, nema upp
á hillu þegar litlu frændsystkinin
koma í heimsókn. Aftur á móti er
ég vanur að geyma þær, til þess
„Það er enginn vandi
að búa til löng og erf ið
orð. Hinsvegar er vandi
að finna góð og þjál orð
sem allir skilja.“
að geta gengið að þeim vísum þegar
á þarf að halda.
Það er enginn vandi að búa til
löng og erfíð orð. Hinsvegar er
vandi að fínna góð og þjál orð sem
allir skilja. Mörg þeirra „íslensku"
orða sem „fræðingar" rita í dag eru
þess eðlis að saklaus notandi sem
sér þau birtast á skjánum sínum
hrekkur í kút, les efnið aftur og
flettir upp í tölvuorðasafni. Þar les
hann e.t.v. útskýringu sem hann
þarf að fletta upp! Er hann nokkuð
betur settur en sá sem þarf að nota
Ensk-íslenska orðabók?
Mörg dæmi eru til um þetta. Hér
eru aðeins örfá, valin af handahófí.
1). „ROM“ (read-only memoiy)
er sá hluti minnis tölvunnar sem
er ekki hægt að breyta. Forrit eða
gögn eru brennd inn í kubb og eru
alltaf til staðar. Þetta hefur (rétti-
lega) verið nefnt „lesminni".
2) . „RAM“ (random access
memory) er annar hluti minnisins.
Sá hluti er notaður fyrir stýrikerfí
tölvunnar, ásamt forritum og gögn-
um notandans. Það er hægt að lesa
og skrifa á þennan hluta eins oft
og hveijum þóknast en öfugt við
lesminnið, þá þurrkast allt innihald
út þegar slökkt er á tölvunni. Af-
styrmið „rakleiðargeymsla" hefur
verið notað á íslensku. „Vinnslu-
minni“ er betra orð.
3) „Microprocessor" er mjög vel
gefínn kubbur sem stjómar öllu
atferli tölvunnar, beint eða óbeint.
Allir aðrir kubbar, diskadrif, lykla-
borð, lesminni og vinnsluminni eru
undir hans stjóm. „Örgjafi" hefur
hann verið nefndur. (Þegar ég sá
það orð fyrst, skildi ég það ekki og
fletti upp í tölvuorðasafni. Enska
orðið skýrði sig sjálft!) „Heili“ er
einfalt og gott íslenskt orð sem lýsir
vel atferli þessa kubbs.
4) „Integrated Software" er
forrit sem getur unnið á mörgum
sviðum í senn. I stað þess að vera
t.d. með eitt forrit fyrir ritvinnslu,
annað fyrir gagnavinnslu og hið
þriðja til þess að vinna með tölur,
sér eitt forrit um alla hluti. Þá er
hægt að færa gögn á milli forrits-
hluta á einfaldan hátt. „Samofínn
hugbúnaður" lýsir þessu nokkuð
vel, en vegur a.m.k. 3 kíló. Þá er
betra að nota orðið „fjölnotaforrit".
5) „K“ er síðasta dæmið. Tölvur
reikna ekki í tugakerfí og „K“ hefur
til þæginda verið notað sem tilbúin
mælieining fyrir 1024 tölvustafí.
Það er því beinlínis rangt þegar
þetta er þýtt sem „þúsund stafír".
64K tölva er ekki með 64 þúsund
stafa minni, eins og sumir auglýsa,
heldur 65.536 (talið frá 1). „K“ er
einfalt og gott orð sem fer vel í
íslensku máli og má því halda sér.
Hætta er á að „þýðingar" af
óskiljanlegri ensku yfír á óskiljan-
lega íslensku leiði til þess að al-
menningi byiji að standa ógn af
tölvum, af því að „ég skil þetta
ekki“. Afleiðingin verður sú að fá-
mennur hópur sérfræðinga verður
einn um að nota tækin. Þá stendur
okkur öllum ógn af: Stéttaskipting
framtíðarinnar mun ekki byggjast
á peningum, hún mun byggjast á
þekkingu og við munum skiptast í
þá sem vita og þá sem ekki vita.
Það má ekki verða. Þekking er
máttur og við eigum að sameinast
um að ryðja úr vegi þeim hindrunum
sem standa í vegi fyrir því að
almenningur hagnýti sér tölvur. Þá
skiptir mestu máli að þeir sem fást
við þýðingar á tölvuefni leiti til
almennings og fái ráðgjöf um
orðaval, í stað þess að velta sér upp
úr eigin þekkingu og guðdómlegri
speki. Það er tilgangslaust að deila
út náðargjöfum sem fólk hvorki
skilur né getur notað.
Höfundur stundar nám í ensku við
Háskóla íslands oghefurþýtt
forrit.
\
r
íþrótta- og
tómstundaráð:
Sumarstarf
að hefjast
— f ötluðum börnum
boðin þátttaka
í sumar verður samkvæmt
venju boðið upp á sumarstarf á
vegum íþrótta- og tómstunda-
ráðs fyrir börn og unglinga i
Reykjavík. í fréttatilkynningu
frá ráðinu segir, að fötluðum
börnum verði boðin þátttaka á
almennum tveggja vikna nám-
skeiðum fyrir börn fædd ’74-’79.
í fréttatilkynningunni segir, að á
námskeiðunum muni leiðbeinendur
starfa með bömunum að skipulagn-
ingu leikja og útistarfí ýmiskonar.
Þegar ekki viðrar til útivem verður
farið í leiki og föndrað innandyra.
Stór þáttur í starfínu verða allskyns
skoðunar- og kynnisferðir um bæ-
inn, heimsótt verða listasöfn og
fyrirtæki og einnig verður væntan-
lega' farið í dagsferðir út fyrir
Reykjavík.
Námskeiðin verða haldin til
skiptis í félagsmiðstöðvunum Árseli
og Fellahelli og verður það fyrsta
í Árseli dagana 16.-27. júní kl.
10:00-16:00 og er þátttökugjald kr.
1.400. Næsta námskeið verður
haldið í Fellahelli 30. júní til 11.
júlí á sama tíma og er þátttökugjald
í því kr. 1.600. Þriðja námskeiðið
sem ákveðið hefur verið, verður síð-
an í Árseli frá 14.- 25. júlí. Þátt-
tökugjald er sömuleiðis kr. 1.600,
en fyrsta námskeiðið stendur aðeins
í 9 daga en hin tvö í 10 daga. Ef
næg þátttaka fæst er fyrirhugað
flórða námskeiðið 28. júlí til 8.
ágúst, væntanlega I Fellahelli.
Innritun á námskeiðin stendur
yfír í Árseli í síma 78944.
Sterkir
í vörninni
Danir hafa sannaö fyrir heimsbyggðinni að þeir eru á meðal fremstu þjóða í
knattspyrnu á HM í Mexíkó. Sterk vörn, markvisst samspil, hnitmiðuð
sókn og þróuð tækni eru einkenni þeirra. Þetta gætu verið einkunnar-
orð Ramma hf. Með tilkomu danska GORI VAC 6002 gagnvarnartæki-j
sins er vörnin orðin sterk, og með góðu samspili ýmissa þátta svo sem
góðs hráefnis, fyrirmyndar starfsfólks og þróaðrar tækni til dæmis
við yfirborðsmeðhöndlun er sóknin hnitmiðuð.
Vste
Tiin fu
>terk vörn
iri fullkomna tækni, sem Rammi hf. beitir við fúavörn er örugg og
vrbgrkennd, hleypir engu í gegn.
Markvisst samspii
Gagnvðm. ver viðinn gegn fúa, en yfirborðsmeðhöndlun verndar
hann fyrinvf ðrun. Markvisst samspil gagnvarnar og yfirborðs-
meðhöndlunir tryggir langa endingu viðarins.
Þróuð tækni
GORI-gagnvarnártækni Ramma hf. erdönsk, háþróuð, viður■
kennd og undir efti&ti Iðntæknistofnunar.
Hnitmiðuð sókn
Hin fullkomna fúavarríártækni Ramma hf. hefur mælst
mjög vel fyrir, enda er Rammi hf. fyrirtæki í stórsókn
og sífellt fleiri bætast í hop ánægðra viðskiptavina.
ið nær
Ef danska landsliðið nægeins langt og landar
þeirra hjá GORI, erum ekki í minnsta vafa
um hverjir verði heimsméí^arar.
GLUGGA-OG HURÐAVERKSNIIÐ
Seylubraut 1, 260 NjarQyík. Sími 92
...nú er boltinn hjá ykkur!