Morgunblaðið - 11.09.1986, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 11. SEPTEMBER 1986
Stytt náms-
braut til
stúdents-
prófs
EG VIL gjarnan beita mér fyrir
því, sagði Sverrir Hermannsson
menntamálaráðherra efnislega á
landsþingi Sambands íslenzkra
sveitarfélaga, að stytta náms-
braut hvei-s einstaklings, frá því
grunnskólanám hefst til stúd-
entsprófs, um eitt ár. Ráðherrar
var kynntur sem „leynigestur"
landsþingsins, en hann varð við
tilmælum um mæta á þinginu,
svo að segja fyrirvaralaust, til
að sitja fyrir svörum varðandi
hugmyndir hans um endurskipu-
lagningu skólaaksturs og fleiri
kostnaðarþátta grunnskólans.
Menntamálaráðherra sagði m.a.
efnislega, að nauðsyn bæri til að
endurskoða og endurskipuleggja
nokkra kostnaðarþætti grunnskóla,
þar á meðal skólaakstur, til að ná
fram hagræðingu og spamaði. Ekki
væri ástæða til að bera fé í hin
ríkari sveitarfélög vegna útgjalda
af þessu tagj. Hinsvegar þurfí
áfram að styðja við bakið á hinum
smærri sveitarfélögum, vegna
flutnings nemenda milli heimilis og
skóla. Ráðherrann kvaðst fús til
viðræðna við sveitarstjómarmenn
um sparnaðarleiðir, en halda vildi
hann málinu til streitu. Hann sagði
jafnframt að gallað skipulag þess-
ara mála mætti allt eins rekja til
aðila, sem ráðuneyti hans bæri
ábyrgð á, eins og ti! sveitarstjóra.
Miklar umræður urðu um málið.
Það kom fram í máli sveitarstjóm-
armanna, að skólaakstur og skóla-
mötuneyti væm liðir í að tryggja
jafnrétti unglinga til náms, hver
sem búseta þeirra væri, og fyrst
og fremst afleiðing af stefnumörk-
un löggjafans og menntamálaráðu-
neytis í þessum efnum.
Sjá fleiri fréttir af þingi Sam-
bands islenzkra 3veitarfélaga
á bls. 38.
Reykjaneskjördæmi:
Athuganir á klaki nyijafiska:
Benda til að 1986-árgang-
ur þorsks verði slakur
Neskaupstað.
BEITIR NK kom inn á þriðjudagsmorgun með 1.400 tonn af loðnu og er það fyrsta loðnan sem berst hingað á þessari vertíð. En þeir fengu meira
en loðnu í nótina. Gríðarlega stór lax var einnig í aflanum, 43 punda hrygna, sem mældist 116 sentimetrar að lengd. Laxinn fengu strákamir á Beiti
í nótina 140 mílur norður af Siglunesi. Skipveijar gáfu Náttúrugripasafni Neskaupstaðar skepnuna svo í framtíðinni verður hann væntanlega
sýningargripur þar.
. — Sigurbjörg
Ómar Ómarsson og Stefán Einar Kristjánsson með laxinn stóra.
43 PUNDA LAX í NÓTINA
Morgunblaðid/Sigurbjörg
Tillaga um próf-
kjör 1. nóvember
STJÓRN kjördæmisráðs Sjálf-
stæðisflokksins í Reykjaneskjör-
dæmi leggur tillögu um að
viðhaft verði prófkjör vegna
væntanlegra alþingiskosninga
fyrir fund í kjördæmisráðinu
sem haldinn verður í Kópavogi
fimmtudaginn 18. september
næstkomandi.
Þetta kom fram í samtali við
formann ráðsins, Gísla Ólafsson á
Seltjamamesi. Gísli sagði að stjómin
legði til að prófkjörið yrði opið
flokksbundnum sjálfstæðismönnum
og þeim stuðningsmönnum flokksins
sem undirrituðu stuðningsyfirlýs-
ingu við hann. Þá felur tillagan í sér
að að prófkjörið fari fram 1. nóvem-
ber næstkomandi.
Gísli sagði að allar líkur væru á
því að núverandi alþingismenn
flokksins í kjördæminu gæfu kost á
sér í prófkjörinu.
FYRSTU athuganir á klaki nytjafiska bendatil að 1986-árgang-
urinn verði slakur. Þessar upplýsingar koma meðal annars
fram í niðurstöðum árlegrar rannsóknar Hafrannsóknastofn-
unar á fjölda og útbreiðslu fiskseiða og ástandi sjávar í kringum
landið, sem gerð var i ágúst sl.
Þessum rannsóknum er ætlað að Allt bendir því til þess að klakið í
Norðanlands gætti áhrifa hlý-
sjávar minna en oft er á þessum
árstíma og enn var mjög kalt í yfír-
borðslögum eftir hinn mikla rekís,
sem þar var í júlí. Austanlands var
hins vegar tiltölulega hlýtt og kaldi
sjórinn vel utan við landgrunns-
brúnina.
gefa fyrstu vísbendingar um hvern-
ig til hafi tekist um klak nytjafíska,
einkum þorsks, ýsu, loðnu og karfa.
Helstu niðurstöður voru sem hér
segir Enda þótt þorskseiði feng-
just víða og .þau væru sæmilega á
sig komin var hvergi mikið af þeim.
Þessar fyrstu athuganir benda því
til þess að 1986-árgangur þorska
verði slakur.
Tiltölulega meira fékkst af ýsu-
en þorskseiðum. Þau fengust aðal-
lega út af Vestfjörðum og Norður-
landi og voru stór. Fyrstu athuganir
benda til þess að 1986-árgangur
ýsu verði í slöku meðallagi.
Miðað við undanfarin 5 ár var
útbreiðsla loðnuseiða mikii og
heildarfjöldinn vel yfír meðallagi.
vor hafí tekist vel.
Að öllu jöfnu eru karfaseiði út-
breidd í Grænlandshafí allt suður
fyrir Grænland, en athuganimar í
ágúst náðu aðeins yfír norðurhluta
þessa svæðis. Enda þótt þarna
væri mun minna af karfaseiðum en
fékkst í fyrra er fjöldinn þó vel
yfír meðallagi sl. 10 ára. Auk þess
var óvenju mikið af þeim á suðvest-
urhluta svæðisins. Því verður útlitið
að teljast gott varðandi karfaár-
ganginn 1986.
Hitastig sjávar vestanlands og
i Grænlandshafi var yfirleitt í
meðallagi og raunar yfir meðallagi
í yfírborðslögum. Sjávarhiti í Aust-
ur-Grænlandsstraumnum yfír
grænlenska landgrunninu var hins
vegar með lægsta móti.
íslenskir skreið-
arsalar í Nígeríu
„ÞETTA hefur að vísu tekið
lengri tíma en búist var við í
upphafi en ég tel þó enga ástæðu
til að hafa áhyggjur," sagði Arni
Þ. Bjarnason hjá íslensku um-
boðssölunni hf. i samtali við blm.
Morgunblaðsins. Fyrirtækið hef-
ur enn ekki fengið greiðslu eða
greiðslutryggingu fyrir 61 þús-
und pökkum af skreið, sem
sendir voru héðan til Nígeríu
fyrir tæplega einum mánuði.
„Tímamótaákvörðun“
— segir Kristján Ragnarsson um frjálst loðnuverð
ÁKVÖRÐUN um frjálst loðnu-
verð var tekin með atkvæðum
allra Verðlagsráðsmanna, en
þeir eru fjórir fulltrúar seljenda
(sjómanna og útgerðarmanna) og
jafn margir fulltrúar loðnuverk-
smiðjanna, enda er ekki hægt að
taka ákvörðun sem þessa nema
allir nefndarmenn séu einhuga.
Forsvarsmenn samningsaðila eru
bjartsýnir á að þessi tilraun tak-
ist vel, en neita því þó ekki að
ekki eru allir félagar þeirra
ángæðir með þessa ákvörðun.
„Þetta er tímamótaákvörðun og
markvert spor í fijálsræðisátt við
fiskverðsákvörðun," sagði Kristján
Ragnarsson formaður Landssam-
bands íslenskra útvegsmanna þegar
álits hans var leitað. Jón Reynir
Magnússon formaður Félags
íslenskra fískimjölsframleiðenda
sagði: „Það hefur verið mikil
óánægja hjá báðum samningsaðilum
með loðnuverðið undanfarin ár.
Þetta er tilraun til að brydda upp á
nýjung og vonandi verður hún til
bóta. En það á eftir að koma í ljós.“
Jón Reynir taldi að loðnuverðið
myndi frekar lækka eftir þessa
ákvörðun, en bjóst við að verðið yrði
töluvert mismunandi eftir aðstæð-
um. Til dæmis mætti búast við því
að þær verksmiðjur sem væru lengst
frá miðunum biðu hærra verð til að
lengja vinnslutímann. Þá gæti verðið
breyst ört eftir markaðnum, jafnvel
viku frá viku. Kristján sagði ekki
gott að segja til um hvert verðið
yrði núna. Útgerðarmenn hefðu tek-
ið ákveðna áhættu með því að falla
frá þeirri tryggingu sem falist hefði
í lágmarksverðinu, en það bæri einn-
ig að hafa í huga að þeir hefðu ekki
haft neina tryggingu fyrir endumýj-
un þess verðs sem gilt hefur
undanfamar vikur.
í frétt frá Verðlagsráði um fram-
kvæmd samþykktarinnar um loðnu-
verðið segir að ákvörðunin byggist
á því að verksmiðjumar tilkynni
móttökurými á loðnu eins og verið
hefur og tilkynni þá jafnframt hvaða
verð þær bjóða fyrir loðnuna. Verðið
skal gilda í minnst sjö daga.
Skreiðin, sem er í eigu rúmlega
100 íslenskra skreiðarverkenda, er
nú í skipi á ytri höfninni í Lagos,
höfuðborg Nígeríu, og verður ekki
skipað upp úr því fyrr en gengið
hefur verið frá greiðslu. Farmurinn
er metinn á 350-400 milljónir króna.
Síðan skipið fór frá íslandi áleiðis
til Nígeríu um miðjan ágúst hefur
verið beðið eftir greiðslutryggingu
fyrir farminum en sem stendur er
sendingin á ábyrgð eigendanna
sjálfra en ekki íslenskra banka, svo
sem venja hefur verið í skreiðarvið-
skiptum. Skreiðin er seld tveimur
aðilum í Nígeríu fyrir milligöngu
fyrirtækis í London. Það fyrirtæki
hefur þegar greitt flutningskostnað-
inn til Nígeríu, jafnvirði um fímmtán
milljóna króna, að sögn Árna Þ.
Bjamasonar.
Forráðamenn íslenskra skreiðar-
sala, Ólafur Björnsson frá Skreiðar-
samlaginu, Bjarni V. Magnússon frá
íslensku umboðssölunni og Ragnar
Siguijónsson frá SÍS, eru nú í
Nígeríu ásamt Einari Benediktssyni,
fráfarandi sendiherra íslands í
Nígeríu. Þeir héldu á þriðjudag frá
Lagos til Port Harcourt í austur-
hluta landsins. Árni Bjamason sagði
að þeir hefðu í hyggju að ræða
skreiðarinnflutning frá íslandi við
ráðamenn í Nígeríu þegar þeir kæmu
aftur til Lagos síðar í þessari viku.