Morgunblaðið - 16.09.1986, Blaðsíða 49

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 16. SEPTEMBER 1986
49
Með aðra hönd á stýri -
eða bylting í umferðaröryggi
eftir Þórð
Kristinsson
Seint verður gengið of langt í
að brýna fyrir fólki varkámi í um-
ferðinni og bættar venjur bæði
bílstjóra og gangandi vegfarenda.
Ástæðan er einfaldlega sú að flest
okkar sem erum rólfær verðum að
taka þátt í umferðinni, stundum oft
á dag við margbreytt skilyrði gatna,
veðra, vinda, birtu, bíla og heilsu-
fars. í Reykjavík er byggð dreifð
og vegalengdir töluverðar og því
ver fólk dijúgum tíma vöku sinnar
við það að ferðast frá einum stað
á annan. Til siðs er að kalla allt
það sem fram fer við þessa iðju
umferðarmenningu; a.m.k. í við-
tölum í útvarpi og blöðum við
postula umferðar.
Eins og við flest vitum eru til lög
og reglur umferðar sem m.a. sér
stað í allskyns skiltum og ljósum
til leiðbeiningar, hersveitum lög-
regluþjóna sem þeytast um í dýrum
farskjótum til að sinna umferðar-
gæslu og halda uppi þessum lögum
og reglum. Allt er þetta náttúrulega
menningarauki.
Þá eru bflamir uppfullir af alls-
konar öryggisútbúnaði, ljósum,
hemlum, hemlaljósum, speglum,
aurhlífúm, öryggisbeltum o.s.frv.,
auk þess sem viti borið fólk situr
undir stýri. En tilefni þessara skrifa
er einmitt að kynna nýtt öryggis-
tæki sem bæst hefur í hópinn og
ætti að vera handhægt sérhveijum
ökumanni, auk sjónauka og bflút-
varps með FM-bylgju. Sennilega er
nauðsynlegt að setja sérstök lög
sem gera skylt að tól þetta sé í
hveijum bfl og gefa síðan út reglu-
gerð þar sem lögin eru nánar
útfærð. Slík lagasetning er ekki
einungis jafn nauðsynleg og laga-
setning um að aka með logandi
ljósum um hábjartan daginn eins
og Svíar gera og að ökumenn brosi
hver framan í annan í tíma og
ótíma, heldur yrði hún í senn mik-
ill menningarauki og skapar auðvit-
að ný atvinnutækifæri. Enn fremur
er ljóst að tólið yrði mikill styrkur
tannhjólinu sem ökuþórar eiga að
ímynda sér á gatnamótum mikillar
umferðar, engu að síður en brosið
sem þeim ber siðferðisskylda til að
setja á andlitið er þeir mæna á
nærstaddan ökuþór. Hið nýja ör-
yggistæki er náttúrulega farsíminn.
Ávinningur þessa nýja tækis er
slíkur að nánast er þarflaust að
minnast á hann. Verður því látið
nægja að nefna eitt dæmi þar sem
öryggi farsímans er skýlaust. Segj-
um að ekið sé úti á landsbyggðinni
þar sem vegur er hlykkjóttur og
skyggni e.t.v. slæmt og maður sér
bfl nálgast á ógnar hraða af hliðar-
vegi eða úr gagnstæðri átt, t.d. á
blindhæð, og verður strax ljóst að
ökuþórinn hefur ekki komið auga á
bifreiðina sem maður ekur. Árekst-
ur er óumflýjanlegur. En þá kemur
farsíminn til bjargar. Maður tekur
aðra hönd af stýri og leggur frá
sér vindilinn, þ.e.a.s. ef maður er
að reykja vindil, þrifur í gírstöngina
og skiptir niður um nokkra gíra,
tekur sjónaukann og kíkir eftir
skrásetningamúmeri bílsins sem
nálgast, festir það í minni eða ritar
niður á laust blað sem er við hönd-
ina, lýkur upp símaskránni og
finnur bls. 20, lætur fingurinn
renna niður síðuna með hjálp augn-
anna uns númer bflsins er fundið,
les farsímanúmerið sem á við skrá-
setningamúmerið, festir það í minni
eða ritar á sama blað og fyrr (sem
er við höndina), fálmar eftir farsím-
anum, velur 002 og biður röddina
sem svarar um viðeigandi farsíma-
númer, bíður í augnablik og er þá
þegar kominn í samband við öku-
þórinn sem nálgast og vekur athygli
hans á sér. Eina hættan hér er að
hinn ökuþórinn sé að tala í símann
eða að hann geri slíkt hið sama og
maður sjálfur og hringi til manns
jafnsnemma þennig að hvorugur
nái sambandi. En þótt þetta sé ijar-
lægur möguleiki þá er séð við
honum; því eins og gildir um öll
dýrðartæki þá er farsíminn þeirrar
náttúru að hann er ekki á lokuðu
kerfí, sé útvarpið opið og stillt efst
á FM-bylgju má hlýða á farsíma-
samtölin og vera þannig ávallt inni
á línunni ef svo má orða.
Á meðan þessu fer fram er önnur
hönd á stýri, en hin í tengslum við
hin nýju hjálpartæki og athygli
skipt á milli tveggja verkefna; að
aka bifreiðinni og eiga við sjón-
auka, símaskrá og síma. Til við-
bótar því að komast þannig í beint
samband við ökumann sem nálgast
eða hvaða ökumann sem er og hvar
sem er á landinu ef því er að skipta,
þá eykst öryggið við aksturinn til
mikilla muna við það eitt að ökuþór
getur leyft sér að dreifa athyglinni
og láta báðar hendur og augu vinna
„Þá eru bílarnir upp-
fullir af allskonar
öryggisútbúnaði, ljós-
um, hemlum, hemlaljós-
um, speglum, aur-
hlífum, öryggisbeltum
o.s.frv. En tilefni þess-
ara skrifa er einmitt
nýtt öryggistæki sem
bæst hefur í hópinn og
ætti að vera handhægt
sérhverjum ökumanni,
auk sjónauka og bílút-
varps með FM-bylgju.“
mörg verk samtímis. Einungis það
smávægilega atriði að geta svarað
í síma í mikilli umferð er stór akk-
ur menningunni, herðir öryggið og
hlýtur að lokum, er nokkur æfíng
hefur fengist, að leiða til þess að
árekstrar verða úr sögunni. Enda
hlæja menn sig máttlausa nú til
dags er þeir reka augun í skilti sem
bannar viðræður við vagnstjóra
strætisvagna í akstri. Hvílík fá-
sinna! Hvflík forneskja! Með hinum
nýju tólum fá skynfæri sjónar,
heymar og snertingar auk þess
kærkomna æfíngu, sem ekki er lítið
atriði í samfélagi þar sem æfing
hverskyns og þjálfun er lykilnauð-
syn. Vindil og viðbit má svo grípa
með sér áður en lagt er í för til
eflingar bragðlaukum og lyktar-
skyni.
Augljóst er að farsíminn er af
hinu góða hvemig sem á er litið
og sætir vissulega furðu hversu
menn taka seint við sér er þvflíka
gersemi rekur á fjörur; reyndar
kann að vera að hátt verð ráði ein-
hveiju um að hann er ekki þegar
orðinn almenningseign, þrátt fyrir
ríkjandi góðæri, eða að öryggis-
þætti símans hefur ekki verið veitt
nægileg athygli. Er það því vissu-
lega verðugt verkeftii stjómvalda
og sérfélaga ökuþóra að taka nú
rækilega við sér og linna ekki látun-
um fyrr en farsími er í hveijum
bíl; að ógleymdum sjónauka og út-
varpi. Til að auðvelda baráttuna
ætti þegar í stað að niðurgreiða
þessi tæki eins og landbúnaðarvör-
umar, setja nefndir og koma á fót
nokkmm sjóðum, t.d. stofnlána-
sjóði, nýmælasjóði, öryggissjóði og
farsímasjóði, svo menn fái tólin
endurgjaldslaust og jafnvel verði
nokkurt fé lagt með þeim til aug-
Ijósrar búbótar 'í góðærinu. Stað-
reyndin er nefnilega sú að ekki er
ráð nema í tíma sé tekið.
Höfundur er prófstfári Háskólans.
íbúðir fyrir
aldraða á
Hvolsvelli
Verkalýðsfélagið Rangæingur
hefur Iokið byggingu tveggja 70
fermetra íbúða sem ætlaðar eru
öldruðu verkafólki. íbúðirnar,
sem eru í steinsteyptu einnar
hæðar parhúsi, standa gegnt fyr-
irhugaðri aðalbyggingu Dvalar-
heimilisins Kirkjuhvols á
Hvolsvelli og í næsta nágrenni
við önnur mannvirki Dvalar-
heimilisins, sem og heilsugæslu-
stöðina á Hvolsvelli.
íbúðimar afhendast fullfrá-
gengnar að öllu leyti, utan og innan,
með frágenginni lóð. í íbúðunum
er gert ráð fyrir því, að þeir sem
em hreyfíhamlaðir eða bundnir
hjólastólum geti hindmnarlaust
ferðast um og miðast staðsetning
tækja og aðstaða í eldhúsi og bað-
herbergi við sérþarfír þeirra. í
hvorri íbúð er gert ráð fyrir að setja
megi kallkerfi, sem tengja má nær-
liggjandi vaktþjónustu og einnig er
annar öryggisbúnaður fyrir hendi,
m.a. sérstakt eldvarið efni í milli-
veggjum. íbúðimar em með skjól-
veggjum út á lóðir og hellulögðum
sólpöllum fyrir allri suðurhlið.
Þeir félagsmenn í Verkalýðsfé-
laginu Rangæingi sem orðnir eru
63 ára eða eldri, eiga rétt á að
kaupa þéssar íbúðir. Félagar sem
náð hafa 67 ára aldri eiga þó for-
kaupsrétt. Frávik frá þessum
mörkum em einungis ef um er að
ræða líkamlega örorku.
íbúðirnar em seldar á byggingar-
kostnaðarverði með forkaupsrétti
og innlausnarskyldu Verkalýðsfé-
Iagsins Rangæings.
Með byggingu þessara íbúða er
lokið fyrsta áfanga áformaðrar 10
íbúða byggingarframkvæmdar fyrir
aldrað verkafólk í Rangárvalla-
sýslu, sem Verkalýðsfélagið
Rangæingur hefur látið hanna og
skipuleggja á sama byggingarsvæði
á Hvolsvelli.

in
■H

—

E3NFALT
ÖRUGGT OG ARÐBÆRT
Höfum í umboðssölu BANKABRÉF
- lausn sem hefur vantað
• Mjöggóðávöxtuu - 16.4%-17.4%.
• Öryggi - Veðdeildlðnaðarbankanserskuldari.
• Stuttur binditími — frá 3 mánuðum.
• Einseinfaltaðkaupabréfínogaðleggjaféábók.
• Iðnaðarbankinn leggur féð inn á reikning þinn, ef þú vilt.
• Hægt er að selja bréfín fyrir gjalddaga.
Gerum ekki einfalt dæmi flókið.
Bankabréfin eru til sölu í öllum útibúum bankans.
© lönaðarbankinn
-nút'm IwHki
* ■ r'i," /V’ '