Morgunblaðið - 09.10.1986, Side 22

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 9. OKTÓBER 1986
Einræðisrflá
hafa aldrei lifað af
Ríkisútvarpið-Sjónvarp:
Byrjað að auglýsa eftir lög
um til þátttöku í Söngva-
keppni sjónvarpsstöðva 1987
RÍKISÚTVARPIÐ-SJÓNVARP
hefur ákveðið að auglýsa eftir
sðnglagi til þátttöku i „Söngva-
keppni sjónvarpsstöðva i Evrópu
1987“, sem haldin verður í maí
n.k. í Belgíu, heimaiandi Söndru
Kim sigurvegarans úr siðustu
keppni.
Tilhögun keppninnar hér heima
verður með all nokkuð breyttu sniði
frá því sem var s.l. vetur þegar
íslenska sjónvarpið tók þátt
Söngvakeppni sjónvarpsstöðva í
fyrsta sinn. Fyrri hluti keppninnar
verður með svipuðu sniði, þ.e. al-
menn samkeppni sem er öllum opin.
Dómneftid mun síðan velja 10 lög
til áframhaldandi þátttöku og verð-
ur hverju þeirra veittur 150 þúsund
króna styrkur til fullvinnslu og
hljóðritunar.
Með því að færa útsetningar lag-
anna, val flytjenda og hljóðritun í
hendur höfunda og útgefenda er
vonast til að keppnin höfði meira
til atvinnumanna í dægurlagagerð
en áður. Einnig er ætlunin að lag
og flutningur haldist í hendur, þ.e.
sömu flytjendur fylgja hveiju lagi
frá upphafi tii enda.
Val verðlaunalagsins verður
síðan í höndum dómnefnda, skipuð-
um fulltrúum almennings almenn-
ings samkvæmt reglum Eurovision,
á átta stöðum á landinu sem greiða
atkvæði um lögin símleiðis í beinni
útsendingu. Það lag og flytjendur
sem fær flest stig hlýtur 300 þús-
und krónur í verðlaun og verður
fulltrúi islenska sjónvarpsins í úrsli-
takeppninni í Belgíu.
Ríkisútvarpið er aðili að þessu
samstarfí sjónvarpsstöðva í Evrópu
og á einkarétt á öllu dagskrárefni
sem keppninni tengist. Gert er ráð
fyrir einum sjónvarpsþætti í byijun
janúar þar sem höfundar þeirra 10
laga sem komast áfram verða
kynntir, fimm þáttum í lok febrúar
þar sem lögin 10 verða kynnt í
endaniegri gerð, úrslitaþætti hér
heima í beinni útsendingu 9. mars,
fjórum þáttum í apríl þar sem kynnt
verða lög allra þátttökuþjóðanna
og loks beinni útsendingu frá Belgíu
þegar lokarúrslit keppninnar fara
fram.
Nánari upplýsingar um keppnina
verður hægt að finna í blaðaauglýs-
ingum sem birtast 9. október en
einnig hjá símavörðum sjónvarps-
SKYRTUR
r
fyrir „kúlnaregninu"þjóta fram hjá
mér í gegnum lífíð. Eg hlýt að telj-
ast afskaplega lífsheppinn maður.
Ég var sendur í Rauða herinn, var
pólitískur fangi þeirra Þjóðveija í
seinna stríðinu í alls níu mánuði.
Ég flúði land á eftirminnilegan hátt,
meira að segja fyrsta spölinn með
þýskum vörubíl, sigldi síðan yfir
hafið, yfír til Svíþjóðar, án þess að
vita hvort báturinn kæmi nokkru
sinni að landi því það var svo margt
flóttafólk með bátnum, hátt í 200
manns. Við urðum að sitja öll í
þvögu og gátum ekki hreyft okkur.
Við lentum í stormi og láum í vari
þangað til lægði. Það flýðu um
30.000 Eistlendingar á þessum
tíma, flestir til Svíþjóðar, en aðrir
til Kanada, Bandaríkjanna og ann-
arra landa."
Johannes sagði að lega Eistlands
væri Sovétmönnum afar mikilvæg
og að hans mati myndi ástandið
haldast óbreytt áfram - Eistland
yrði áfram undir stjóm Sovétríkj-
anna um nokkurra ára skeið í
viðbót. „En það er fullsannað að
einræðisríki lifa ekki af. Sagan hef-
ur sýnt það svo það hlýtur að koma
að því að breytinga verður að vænta
heima fyrir, en allar breytingar taka
tíma. Það sem mikilvægt er nú er
að ekkert stórt stríð er að bijótast
út í líkingu við heimsstyijaldimar
tvær þó miðausturlandaþjóðimar
eigi í sífellum eijum sín á milli. Þar
sem aðeins ein stefna ræður ríkjum
í Sovétríkjunum, er engin leið fyrir
Eistlendinga að bijóta þær reglur
á bak aftur. Við verðum að fylgja
stefnunni. Þegar rofa fór til fyrir
Samstöðu, hinum bönnuðu verka-
lýðsfélögum í Póllandi, byijuðu
Éistlendingar að vona og bíða batn-
andi hags, en það hefur ekkert
gerst þrátt fyrir vilja og dug ungra
manna heima fyrir."
Hann sagði að Eistlendingamir,
sem búsettir væra í Svíþjóð, héldu
mikið saman og væri mikið lagt
t.d. upp úr því að halda við tungu-
máli þeirra, eistlenskunni, enda
myndi þjóð endanlega glata öllu
sínu ef tungumálinu yrði ekki hald-
ið við kjmslóð fram af kynslóð.
Við höldum voninni enn og við
viljum beijast fyrir rétti fólksins í
landinu. Við viljum nota allar þær
lýðræðislegu leiðir, sem til era, til
að geta ráðið okkur sjálf. Aðrar
þjóðir, sem þykjast ráða yfir minni
þjóðum og á það bæði við um Sov-
étríkin og Bandaríkin, verða að
læra að virða grandvallarrétt borg-
ara þessara landa," sagði Johannes
Mihkelson, að lokum.
JI
- segír Johannes Mihkelson, formaður sam
bands eistlenskra jafnaðarmanna í útlegð
„Ég byrjaði sem hafnarverka-
maður heima í Eistlandi og hóf
fljótlega að skipuleggja verkföll
og lét verkalýðsmál mig miklu
varða,“ sagði Johannes Mihkel-
son, formaður sambands eist-
lenskra jafnaðarmanna í útlegð,
í samtali við Morgunblaðið. Jo-
hannes var staddur hér á landi
um síðustu helgi og sótti hann
þá flokksþing Alþýðuflokksins,
sem haldið var að Hótel Örk f
Hveragerði. Johannes býr nú í
Svíþjóð og hefur gert svo síðan
árið 1944 frá því hann flúði frá
Eistlandi. Hann sagðist hafa not-
að tækifærið til að flýja þá, eins
og reyndar svo margir aðrir
landar hans, þegar Rússar komu
í annað sinn og hertóku Eistland
úr höndum Þjóðveija, sem þá
höfðu haft landið á valdi sínu
undangengin fjögur ár eða frá
1941 til 1944.
Fyrir seinna stríðið var tala Eist-
lendinga 1.112.000, en u.þ.b.
900.000 eftir að því lauk. Nú býr
ein og hálf milljón manna í Eist-
landi, þar af tæplega helmingur
Rússar. „Ég heimsótti Svíþjóð í
fyrsta sinn árið 1934 og kynntist

Johannes Mihkelson
þá fyrst sænskri jafnaðarstefnu -
ég man meira að segja eftir fslensk-
um jafnaðarmönnum þar á ráð-
stefnu einni sem var haldin þá í
Svíþjóð. Það tókst samvinna á milli
okkar Eistlendinga og annarra
Norðurlandabúa og sótti ég fyrir-
mynd mína að uppbyggingu verka-
lýðshreyfinga í heimalandi mínu
mjög til sambræðra minna á Norð-
urlöndum."
Johannes sagði að verkalýðs-
hreyfingar í Eistlandi ættu sér afar
langa sögu. Þetta byijaði allt saman
á áranum 1903 til 1904, en var
fljótlega bælt niður af Rússum.
Þeim tókst að halda okkur niðri
þangað til rétt fyrir fyrra stríð.
Eftir það komu Þjóðverjar inn í
dæmið og síðar Rússar aftur og
hertóku landið okkar og vora þar
af leiðandi öll baráttumál verkalýðs-
ins þögguð niður hið snarasta, en
með þrotlausri vinnu fór að bera í
meira mæli á verkalýðssamtökum
síðar - upp úr fyrri heimsstyijöld-
inni þótt rússneska kommúnista-
stefnan hefði haft mikil áhrif á
mótun samtakanna, sem vora að
reyna að bijóta sér lífsleið í Eistl-
andi á þessum erfíðu tímum.
Johannes sagðist verða áttræður
í janúar nk. „Eg fann oft á þessum
áram fyrir eymd í kringum mig -
líf ungra manna hékk oft á blá-
þræði og það á einnig við mig - ég
veit ekki hvað oft ég hef fundið
Árnl Gunnarsson, Gylfi Þ. Gíslason og Johannes Mihkelson á flokks-
þingi Alþýðuflokksins í Hveragerði um síðustu helgi.