Morgunblaðið - 17.10.1986, Síða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 17. OKTÓBER 1986
Hver er
ábyrgnr?
eftirBessí
Jóhannsdóttur
Samstillt starfsfólk
Lífskjör almennings byggjast á vel
reknum fyrirtælqum. Fyrirtækin eiga
svo á hinn bóginn velferð sína undir
hæfu, samstilltu starfsfólki. Rekstur-
inn þarf sífellt að vera í endurskoðun
með hliðsjón af fyrri reynslu, núver-
andi stöðu og mati manna á því hvað
framtíðin kunni að bera í skauti sér.
Fyrirtæki verða til og hverfa líka
af vettvangi. Menn taka áhættu og
hafa oft hag af en tapa oft líka.
Hlutafélagaformið veitir fólki tæki-
færi til að takmarka þessa áhættu
við þá fjárupphæð, sem það kýs að
leggja undir hveiju sinni. Fólk tekur
sig saman, safnar peningum, ræður
starfsmenn og kemur á fót rekstrar-
einingu til að vinna að markmiðinu
á þann hátt að íjármagnið skili arði.
Ábyrgð á rekstri hlutafélaga skipt-
ist milli hluthafa, stjómar og
framkvæmdastjóra. I raun er ábyrgð-
in hér mest á herðum framkvæmda-
stjóranna. Stór gjaldþrot nokkurra
fyrirtækja að undanfömu hafa beint
augum fólks að verkaskiptingu
stjómar og framkvæmdastjóra hluta-
félaga. Ljóst er að samkvæmt lögum
um hlutafélög ber stjóm verulega
ábyrgð á starfseminni. Athyglisvert
verður að fylgjast með málalokum í
þeim málum.
Aðhald frá hluta-
bréfamarkaði
Hér á landi hefur þróun hlutafé-
laga með mikilli þátttöku almennings
verið hægfara. Algengast er að hluta-
félög séu í eigu tiltölulega fámenns
hóps, svo sem vina eða fjölskyldna
svo dæmi sé tekið. Þetta fyrirkomu-
lag hefur vafalaust verið ýmsum
fyrirtækjum til trafala. Aðgangur að
^ármagni til uppbygginga hefur orð-
ið að koma innan frá að mestu leyti,
þ.e. frá þröngum hópi eigenda, ríkis-
reknum sjóðum og bönkum. Þetta
þýðir að fjármagnið flæðir ekki til
þeirra fyrirtækja, sem talið er að eigi
bjartasta framtíð. Það fer frekar til
þeirra, sem eiga aðgang að skömmt-
unarstjórum hins ríkisrekna tjár-
magnskerfís.
Þetta hefur leitt til þess að fram-
kvæmdastjórar og stjóm hlutafélaga
hafa ekki æskiiegt aðhald frá hluta-
bréfamarkaði. Stjómendur þurfa ekki
að hugsa um hvaða áhrif ákvarðanir
þeirra hafi á verð hlutabréfa á mark-
aðnum. Þeir hugsa mun meir um
hvemig þeir eiga að halda atvinnu-
veitendum, þ.e. fjölskyldu og vinum,
góðum. Þar eru notaðar ýmsar að-
ferðir eins og boð í laxveiði, utan-
landsferðir o.s.frv. sem oftast koma
fyrirtækinu ekki til góða rekstrarlega
séð en tryggja nauðsynlega fyrir-
greiðslu. Þetta fyrirkomulag er komið
í sjálfheldu.
Bessí Jóhannsdóttir
Aimenningxir eignast
hlutabréf
Lengi vel var bankakerfið og ríkis-
sjóður milliliður milli almennings og
fyrirtækjanna í landinu við tjár-
magnsútvegun. Ánægjulegt hefur
verið að sjá að fyrirtæki hafa á und-
anfömum misserum gefið út skulda-
bréf til sölu á almennum skuldabréfa-
markaði til að tjármagna
maigvíslega uppbyggingu. Þessari
þróun hefur verið illa teldð af ýmsum
fulltrúum kerfísins, sem gera sér
ekki grein fyrir því að aukið úrval á
peningamarkaði er líklegt til að örva
viðskiptin.
í lögum um Seðlabanka, sem kom-
ið var á fót í upphafi viðreisnar voru
sett fram ýmis háleit markmið. Með-
al annars var bankanum ætlað að
koma hér á fót kaupþingi. Þar var
hugmyndin að fyrirtæki gætu farið
beint til almennings og boðið til sölu
hluta í eignum þeirra og framtíðar-
telqum. Margar ástæður eru fyrir
því, sem óþarft er að greina. Kjami
málsins er sá að verkefnið er fram-
kvæmanlegt og í raun kominn tími
til að fela það öðrum í hendur en
Seðlabanka. Þá má vonast til að eitt-
hvað fari að gerast.
Einstaklingurinn
í öndvegi
Takist að koma hér á beinu sam-
bandi almennings við fyrirtækin í
landinu í meiri mæli en nú er, fer
fólk að veita atvinnulífinu meiri
áhuga en áður hefur verið raunin.
Hlutabréfaeign almennings myndi
gera það að verkum að stjómendur
þessara fyrirtækja yrðu metnir á
annan hátt. Þá skiptir hagur fyrir-
tækisins meginmáli og arðsemin yrði
sett í öndvegi. Almenningur fengi
líka auknar tekjur tækju þeir „rétta"
áhættu með hlutdeild sinni í eignum
og framtíð fyrirtækjanna. Almennt
séð myndi reksturinn batna og hag-
vöxtur aukast. Ég er þeirrar skoðun-
ar að þessar breytingar séu þess
eðlis að allir geti haft af þeim hag,
en þannig gerast einmitt bestu við-
skiptin.
Sjálfstæðisflokkurinn setur ein-
staklinginn í öndvegi. Við teljum að
með því að tryggja frelsi til athafna
verði þörfum þjóðfélagsþegnanna
best sinnt. Það er í fullu samræmi
við þessa stefnu að blásið verði lífi
í hugmyndir um öflugan hlutabréfa-
markað á íslandi.
Höfundur er framkvæmdastjóri og
þátttakandi í prófkjöri Sjálfstæðis-
flokksins iReykjavik.
Birgitta Ulfsson
og Erna Tauro í
Norræna húsinu
LAUGARDAGINN 18. október
kl. 16.00 verður flutt S Norræna
húsinu dagskrá, þar sem tveir
gestir frá Finnlandi koma fram;
leikkonan Birgitta Ulfsson og
lagahöfundurinn og píanóleikar-
inn Erna Tauro.
Dagskrána nefna þær „Pá Kánsliga
fotsulor". Birgitta Ulfsson les upp
ljóð og syngur vfsur við undirleik
Emu Tauro, en hún hefur samið
//
STÓRMARKAÐUR Lóuhólum 2—6, sími 74100
5 SI.ÁTUR Í KASSA kr. 898.00 kassinn
all flest lögin. Dagskráin hefst með
upplestri úr Kalevala, en síðan flyt-
ur Birgitta Ulfsson ljóð eftir þekkta
finnska höfunda og má nefna Rune-
berg, Diktonius, Lars Huldén,
Solveig von Schultz, Bengt Ahlfors
ofl. Þær Birgitta og Ema Tauro
hafa flutt þessa dagskrá víða í
Svíðþjóð og alls staðar hlotið mikið
lof fyrir í sænskum blöðum, segir
í fréttatilkynningu frá Norræna
húsinu.
Sunnudaginn 19. október fara
þær til Akureyrar, þar sem þær
8kemmta í Fiðlaranum kl. 15.00.
Birgitta Ulfsson og Ema Tauro
hafa báðar komið og skemmt á
Listahátíð. Birgitta Ulfsson kom
fram á Listahátíð 1984 ásamt
sænsku leikkonunni Stinu Ekblad
og fluttu þær dagskrá undir nafninu
„Nár man har kánslor". Ema Tauro
vann með Leikfélagi Reykjavíkur
er það setti upp „Leikhúsálfana"
eftir Tove Jansson á Listahátíð
1972, en Ema Tauro samdi tónlist-
ina við leikritið.
Kaffisöludag*ur
NÆSTKOMANDI sunnudag, 19.
október, verður árlegur kaffi-
söludagur Kvenfélags Fríkirkj-
unnar í Hafnarfirði. Kaffisalan
verður i Góðtemplarahúsinu og
hefst að lokinni guðsþjónustu.
Kaffisöludagurinn er stór dagur
í starfí safnaðarins. í kirkjunni
hefst dagurinn með bamasamkomu
kl. 11.00. Klukkan 14.00 verður
guðsþjónusta og mun sr. Guðmund-
ur Oskar Ólafsson fyrrverandi
fríkirkjuprestur í Hafnarfirði
predika.
Þáttur Kvenfélagsins í starfi
safnaðarins verður seint fullþakk-
aður og má geta þess að félagið
ber allan kostnað af bamastarfinu
í kirkjunni. Allur ágóði af kaffisöl-
unni rennur til starfseminnar.
Ég vil skora á Fríkirkjufólk og
velunnara kirkjunnar að mæta á
sunnudaginn í Góðtemplarahúsið
að lokinni guðsþjónustu og sýna
þannig hug sinn til kirkjunnar.
Einar Eyjólfsson prestur
Rauðás — Reykás
Höfum mjög traustan kaupanda að raðhúsi fullbúnu eða í smíðum, helst við Rauðás eða Reykás. Ef þú ert að hugsa um að selja þá er þetta tækifærið.
S.62-1200 rf/mni jvfy
Kári Fanndal Quðbrandaaon Lovisa Kristjánaddttir Bjöm Jónaaon Hdl. GARÐUR Skinholti'»
allt TIL SLÁTURGERÐAR!
Nautahakk kr. 198.00 kg
yel'ð'
nauta, lamba, svína
og folaldakjöt
af nýslátruðu
tá9*vörU
Oplð tll kl. 20.00 I kvðld,
en til kl. 16.00 laugardag. K
'Vantar einbýlis-
eða raðhús
Þrátt fyrir nokkurt framboð einbýlis- og raðhúsa vantar
okkur eftirtaldar eignir fyrir ákveðna aðila:
★ Einbýlishús í Selási.
★ Einbýlishús t.d. á tveim hæðum sem næst mið-
bænum.
★ Einbýlishús í Laugarási.
★ Einbýlishús á Seltjarnarnesi. Skipti á góðri hæð á
Nesinu koma til greina.
★ Einbýlishús í Sæviðarsundi.
★ Raðhús í Fossvogi.
★ Raðhús í Selási.
Vinsamlegast hafið samband. Sé þess óskað verður
farið með allar upplýsingar sem trúnaðarmál og upplýs-
ingar um eign yðar ekki veittar nema að höfðu samráði.
Fasteignaþjónustan
Austurst'ræti 17, s. 26600
Þorsteinn Steingrímsson
lögg. fasteignasali.
266001