Morgunblaðið - 14.11.1986, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 14. NÓVEMBER 1986
Utvegsbankinn:
Framlag ríkissjóðs og
Seðlabanka á 12 árum
nema 535 milljónum króna
GEIR Hallgrímsson, seðlabankastjóri leggur áherslu á að nauð-
synlegar lagabreytingar verði gerðar fyrir jólaleyfi þing-
manna, jafnframt því sem unnið yrði að því að undirbúa stofnun
nýs hlutafélagsbanka, með sameiningu Útvegsbanka, Verzlun-
arbanka og Iðnaðarbanka. í tillögum bankastjóra Seðlabankans
er þetta talin besta leiðin í endurskipulagningu bankakerfis-
ins. I greinargerð með tillögunum kemur fram að verðgildi
beinna framlaga ríkissjóðs og Seðlabanka til Útvegsbankans
á síðustu 12 árum er 535 milljónir króna.
í greinargerð sem fylgir tillögum því sem bönkum fækkaði um tvo
bankastjóra Seðlabankans, segir að
nýr hlutafélagsbanki yrði 20%
stærri en Búnaðarbankinn þegar
litið er á innlán en um 50% stærri
ef miðað er við útlán og erlend
endurlán. Hins vegar yrði bankinn
töluvert minni en Landsbankinn.
Hlutfallsleg skipting útlána á at-
vinnugreina yrði mjög svipuð og
hjá Landsbankanum.
I greinargerðinni segir að megin-
kostir framangreinarar leiðar í
skipulagsmálum bankakerfisins fe-
list í því að myndaður yrði sterkur
hlutafélagsbanki sem hefði mjög
svipuð rekstrarskilyrði og Lands-
banki og Búnaðarbanki, jafnframt
sem þýða mundi spamað í rekstri
bankakerfisins og markvissari þjón-
ustu við viðskiptaaðilana. Af-
greiðslustaðir Útvegsbankans,
Iðnaðarbankans og Verzlunarbank-
ans eru nú 32 talsins á móti 31 hjá
Búnaðarbankanum og 42 hjá
Landsbankanum. Með sameiningu
bankanna þriggja væri hægt að
mati Seðlabankans að fækka af-
greiðslum niður í 26.
Bankastjórar Seðiabankans
hafna því alfarið að Útvegsbankinn
verði endurreistur, vegna þess að
með því næðist enginn áfangi í
enduskipulagningu bankakerfísins
og væri dýrasti kostnaðurinn valinn
fýrir ríkissjóð. Nokkru síðar segir:
„Til viðbótar framanrituðu verður
að horfast í augu við það að fortíð-
in varpar töluverðum skugga á þá
hugmynd að endurreisa Utvegs-
bankann með stórfelldu framlagi
af almannafé. Margendurteknar til-
raunir hafa verið gerðar á síðustu
15 árum til að styrkja stöðu bank-
ans. Hefur hann margoft notið
víðtækrar lánafyrirgreiðslu í Seðla-
banka umfram það sem aðrir
bankar hafa átt kost á. Einnig hef-
ur Seðlabankinn gefið eftir vexti
af skuldum Útvegsbankans og veitt
honum annan beinan Qárstuðning.
Á árinu 1981 fékk Útvegsbankinn
50 milljóna króna nýtt eiginfjár-
framlag. Verðgildi beinna fjárfram-
laga ríkissjóðs og Seðlabanka til
Útvegsbankans á síðustu 12 árum
er 535 milljónir króna á verðlagi í
október 1986."
Sjá viðtal við Geir HaUgrims-
son, seðlabankastjóra í opnu
og viðtöl á bls. 26 og 27.
Formennska í bankaráði Útvegsbankans:
f umboði fyrri stjórnar
- sagði Albert Guðmundsson
LÁNAFYRIRGREIÐSLA Útvegsbankans við Hafskip hf. var hvorki
í eðlilegu samræmi við starfsumfang fyrirtækisins né eiginfjárstöðu
þess og tryggingum fyrir skuldum var mjög ábótavant, segir í
skýrslu nefndar um viðskipti þessara aðila, sem Matthías Bjarnason,
ráðherra bankamála, mælti fyrir í Sameinuðu þingi i gær. Ráðherra
sagði að tap Útvegsbankans, vegna gjaldþrotsins, yrði um 600 m.kr.,
að dómi bankaeftirlits Seðlabankans.
Svavar Gestsson, formaður Al- Alberts Guðmundssonar í bankaráði
þýðubandalags, nefndi formennsku Útvegsbanka fram til 1983 í þing-
_____________________________ ræðu um málið. Af því tilefni sagði
Albert Guðmundsson að hann hafi
tekið sæti og formennsku í banka-
ráði á sínum tíma í umboði fyrri
ríkisstjómar, sem Alþýðubandalag-
ið hafi átt aðild að.
Albert Guðmundsson sagði í
þingræðu í gær að hann hafi tekið
sæti í bankaráði Útvegsbankans að
beiðni forsætisráðherra þeirrar
ríkisstjómar, þ.e. ríkisstjómar
Gunnars Thoroddsens. Beiðnin hafí
verið sett fram að viðstöddum full-
trúum Alþýðubandalags og Fram-
sóknarflokks, er aðild áttu að þeirri
ríkisstjóm. Ég var ekki kjörinn í
ráðið af þingflokki Sjálfstæðis-
flokksins, sagði Albert efnislega,
heldur fór ég þangað í umboði fyrri
ríkisstjómar. Þingflokkur sjálf-
stæðismanna lét hinsvegar ómót-
mælt að ég varð við þessum
tilmælum.
í ræðu Matthfasar Bjamasonar,
ráðherra bankamála, kom fram, að
meginástæða þess að viðskipti Út-
vegsbankans við Hafskip fóru svo
mjög úr skorðum, var skortur á
aðgæzlu af hálfu bankans. Ekki
hafi verið fylgst nægilega með
rekstri og flárhag fyrirtækisins, að
dómi rannsóknamefndarinnar, og
veðum hafí verið mjög ábótavant.
Höfundar skýrslunar telja banka-
stjóra bera meginábyrgð á áföllum
bankans, þrátt fyrir málsbætur, en
hlutdeild í yfirsjón verði að skrifa
á reikning lögfræðideildar bankans.
Sjá nánar frásögn af umræðu
Alþingis um skýrsluna á þing-
síðu Morgunblaðsins, bls. 36.
Bú Nausts hf. tekið
til gjaldþrotaskipta
Skuldir áætlaðar 20—30 milljónir kr.
BÚ NAUSTS hf., sem rak veit-
ingahús við Vesturgötu, hefur
verið tekið til gjaldþrotaskipta.
Agúst Þorvalds-
son látinn
ÁGÚST Þorvaldsson, alþingis-
maður og bóndi á Brúnastöðum
er látinn. Agúst lætur eftir sig
eiginkonu, Ingveldi Ástgeirs-
dóttur og sextán börn, tólf syni
og fjórar dætur.
Ágúst fæddist 1. ágúst 1907 á
Eyrarbakka. Foreldrar hans voru
Þorvaldur Bjömsson, verkamaður
og sjómaður og Guðný Jóhanns-
dóttir. Ágúst ólst upp á Brúnastöð-
um í Hraungerðishreppi, og hafði
þar bú frá árinu 1932. Hann var
oddviti Hraungerðishrepps frá
árinu 1950 til ársins 1966. Ágúst
var fyrst kjörinn á Alþingi árið
1956, þá fýrir Framsóknarflokkinn
í Ámessýslu, en var þingmaður
Suðurlands frá árinu 1959 til ársins
1974.
Skuldir þrotabúsins eru áætlaðar
20—30 milljónir kr. Ekki er búið
að meta verðmæti eigna, en ljóst
að munur á eignum og skuldum
er verulegur.
Forráðamenn hlutafélagsins ósk-
uðu eftir heimild til gjaldþrotaskipta
þann 20. október, eftir að greiðslu-
stöðvun fyrirtækisins rann út og
fyrirtækið hafði verið innsiglað
vegna söluskattsskuldar. Skipta-
ráðandinn í Reykjavík kvað upp
gjaldþrotsúrskurðinn á miðviku-
dagsmorgun.
Á næstunni verður birt auglýsing
um innköllun krafna I Lögbirtingar-
blaðinu með venjulegum kröfulýs-
ingarfresti. Kröfur verða síðan
yfirfamar og lagðar fyrir skipta-
fund. Skiptaráðendur skipuðu
Brynjólf Kjartansson hæstaréttar-
lögmann bústjóra þrotabúsins til
bráðabirgða.
Símamynd/ Jón Ásgeir Sigurðsson.
Watson og Coronado á blaðamannfundinum í New York í gær.
Rodney Coronado á blaða-
mannafundi í New York:
Farið í hvalstöðina
um níuleytið á laug-
ardagskvöldið
Frá Jóni Ásgeir Sigurðssyni, fréttaritara Morgunblaðsins í Bandaríkjunum.
„ÉG HEF engar áhyggjur af því að verða framseldur til fs-
lands,“ sagði Rodney Coronado á blaðamannafundi í New York
i gær. Hann er annar tveggja manna sem taldir eru hafa unnið
skemmdarverkin í Hvalfirði og sökkt Hval 6 og Hval 7 um
síðustu helgi.
,Ef Bandaríkin framselja mig,“
hélt Rodney Coronado áfram,
„leggja þau þar með blessun sína
yfír brot íslands gegn samþykkt-
um Alþjóðahvalveiðiráðsins."
Fjöldi blaðamanna mætti á
fundinn sem var haldinn á skrif-
stofu Dýrasjóðsins í New York-
borg. Dýrasjóðurinn undir forystu
Cleveland Amory, rithöfundar,
kostaði fyrsta skip Sea Shep-
herd-samtakanna, sem var notað
til að sigla á og sökkva hvalveiði-
skipinu Sierra undir ströndum
Portúgals.
Rodney Coronado viðurkenndi
ekki hreint út aðild sína að
skemmdarverkunum á Islandi og
kvað hann lögfræðinga hafa ráð-
lagt sér að tala um atburðina í
þriðju persónu. „Þeir sem unnu
verkin voru á íslandi í þijár og
hálfa viku. Annar þeirra vann um
skeið hjá Sláturfélaginu, sem hef-
ur séð um að pakka hvalkjötinu.
Þeir bjuggu á farfuglaheimili og
fleiri stöðum," sagði Rodney Cor-
onado. í frásögn af sjálfri at-
burðarásinni kom fátt nýtt fram.
Hann kvað þá félaga hafa farið
inn í hvalstöðina um níuleytið á
laugardagskvöld og verið þar
fram á nótt. Síðan hafi þeir hald-
ið niður á höfn í Reykjavík og
kannað hvort nokkur væri um
borð í hvalbátunum áður en þeir
sökktu þeim. Rodney Coronado
sagði að auðvelt hefði reynst að
komast frá borði eftir að sjór tók
að streyma inn. Hann sagði að
lögreglan hefði stöðvað mennina
tvo á leiðinni til Keflavíkur og
kannað hvort þeir væru undir
áhrifum áfengis.
Fréttaritari Morgunblaðsins
spurði Rodney Coronado, sem er
frá Morgan Hill-bæ í Kalifomíu,
hvers vegna hann berðist ekki
gegn drápi á tugþúsunda höfr-
unga í Kyrrahafi í stað þess að
fara alla leið til íslands. „ísland
hefur þverbrotið samþykktir Al-
þjóðahvalveiðiráðsins og við
höfum unnið gegn því á síðasta
ári og nú var látið til skarar
skríða," sagði Rodney Coronado.
Paul Watson, talsmaður Sea
Shepherd, bætti því við að þeir
hefðu alla jörðina að vettvangi en
ekki aðeins Bandaríkin. Paul við-
urkenndi að með skemmdarverk-
unum á íslandi hefðu Sea
Shephard-samtökin valdið mestu
efnahagstjóni á sínum ferli.
Morgan Hill-bær er áttatíu km
suðaustan við San Francisco í
Kalifomíu. Þar búa um rúmlega
tuttugu þúsund manns, að mestu
miðaldra hjón með böm, fyrir-
vinnur eru í stjómunarstörfum og
yfírleitt menntað fólk. Flest húsin
eru í einkaeign og byggð á síðustu
tuttugu árum, íbúamir em að
mestum hluta hátekjufólk.
Rodney Coronado er með
menntaskólapróf og segjast kenn-
arar hans ekki hafa orðið varir
við neinn sérstakan áhuga hjá
honum á vísindum og umhverfís-
vemd. Sjálfur kveðst hann að
hafa gerst félagsmaður í Sea
Shepherd-samtökum fyrir sex
ámm, þegar hann var fjórtán ára.
Kunningjum og ijölskyldu hans
komu þessi verknaðir algjörlega
á óvart að sögn fréttamanns sjón-
varpsstöðvar I San Francisco.
Móðir Rodneys, Sunday Cor-
onado, var aldeilis hlessa yfir
þessum tfðindum og sagðist ekki
trúa þessu. Sonurinn segist ekki
vita hveijar skoðanir hennar séu
á skemmdaverkunum á íslandi,
en hann viti að hún sé móttfallin
hvaladrápi. Rodney Coronado
segist hafa haft ofan af fyrir sér
með lausastörfum, en hann hefur
verið tekjulaus vélamaður í áhöfn
Sea Shepherd undanfarin tvö ár.
Hann segist hafa kostað íslands-
ferðina sjálfur.
„VIÐ HÖFUM alltaf miðað við
samþykktir Alþjóðahvalveiði-
ráðsins og aðeins ráðist gegn
þeim sem brjóta þær,“ sagði
Paul Watson, talsmaður Sea
Shepherd-samtakanna á blaða-
mannafundi i New York í gær.
„ísland braut hvalveiðibannið
og hefur ekki heimild Alþjóða-
hvalveiðiráðsins til að drepa
hvali.
Vísindamenn Alþjóðahvalveiði-
ráðsins hafnaði vfsindaáætlun
íslands og hefur ekki veitt veiði-
heimild. Ég var á fundinum í
Malmö og þar lýstu fslendingar
því yfir að þeir ætluðu að gera
eins og þeim sýndist, hvort sem
þeir fengju leyfi eður ei. Það er
ástæðan fyrir því að við skemmd-
um hvalveiðistöðina og sökktum
hvalbátunum."
Fréttaritari Morgunblaðsins
spurði Paul Watson hvort hann
teldi að vísindanefndin hefði hafn-
að áætlun íslands um vísindaveið-
ar. „Ég var að segja að þeir hefðu
gert það. Nefndin samþykkti ekki
áætlun íslendinga, þeir töldu hana
forkastanlega. “
Paul Watson sagði að Ronald
Reagan, Bandaríkjaforseti, hafði
ákveðið að beita hvorki Noregi
né ísland viðskiptaþvingunum
vegna hvalveiða í sumar, af því
að þetta séu aðildarríki Atlants-
hafsbandalagsins. Watson sagði
ennfremur að í staðinn fýrir að
ísland hélt leiðtogafundinn hafí
Reagan ákveðið að Bandaríkin
mundu ekki skipta sér af sölu
íslendinga á hvalkjöti til Japans.