Morgunblaðið - 14.11.1986, Qupperneq 58

Hll
58
asíer vraflM'Svðn m ítjíwtuthotí '«n<iA.ufWT?Mioi..t
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 14. NÓVEMBER 1986
4
ást er...

t-ií.
... enginn lykill að
hamingju.
TM Reg. U.S. Pat Otf.—all rights reserved
© 1986 Los Angeles Times Syndicate
Bótakröfur eru svo tímafrekar
fyrir dómstólum að við getum
Þeir virðast vera famir að verið famir á hausinn þegar
ræðast við á ný? dómurinn loksins gengur!
HÖGNI HREKKVISI
*I G „ _
5í
„v/norjmn erz Li/MDue vi£>
'ASTARSrÓLIkJN.//
Hámarks-
hraði í um-
ferðinni
Þurfa ekki að vera til neinar reglur um lágmarkshraða á sumum
vegarbútum eða lengri vegarköflum?
Að undanfömu hafa farið fram
Qörugar umræður í fjölmiðlum og
manna á meðal um hámarkshraða
í umferð hérlendis og má rekja
upphaf þeirra í þetta sinn til viða-
mikils átaks Umferðarráðs og
skyldra aðila til þess að takmarka
umferðarhraða. Eðlilega sýnist sitt
hverjum, enda þjóðin býsna fús til
að tjá sig og lýsa skoðunum sínum
alveg án tillits til hvort viðkomandi
hefur þekkingu á umfjölluðu máli
eða ekki, orðin kannski þeim mun
fleiri sem þekkingin er takmark-
aðri. Sjálfsagt er bréfritari sjálfur
að detta í þennan fúla pytt og sker
sig því ekki frá löndum sínum að
því leyti. En lítum samt á málið.
Þegar útlendingar fara að aka
hér á landi taka þeir eftir því, næst
á eftir frumstæðu vegakerfinu,
hversu fortakslausar allar takmark-
anir á hámarkshraða eru. Hámarks-
hraði á þjóðvegum er nærri alls
staðar 70 km/klst og varla að sjá-
ist merki um að dregið sé úr honum,
eða hann aukinn, utan þéttbýlis.
Nú er það svo, að vegir eru ákaf-
lega misvel fallnir til aksturs, hvað
þá hraðaksturs, og fer það eftir
ýmsu, svo sem gerð yfirborðs veg-
ar, útsýni, landslagi og ekki síst
veðurfari. Svo má nefna atriði eins
og hvort vegur liggur um svæði þar
sem búast má við mörgum gang-
andi vegfarendum, búfé o.s.frv.
Allir, sem ekið hafa um vegi erlend-
is, kannast við að hámarkshraði á
vegum er mjög breytilegur á sama
veginum. Fer það ekki síst eftir
ofangreindum atriðum. Bréfritari
heyrði eitt sinn þýska ferðamenn
býsnast yfir því, að þar sem var
merki um bugðóttan veg framund-
an var ekkert. skilti, sem sýndi að
jafnframt væri dregið úr hámarks-
hraða, heldur það látið eftir
dómgreind ökumanna hversu mikið
skyldi draga úr ferð. Vonandi skilja
nú allir hvað við er átt með fortaks-
lausum hámarkshraða.
Öll umræða hérlendis um um-
ferðarhraða ber þess merki, að
menn nálgast þennan umfangs-
mikla þátt daglegra samskipta á
líkan hátt og templarar áfengis-
mál. Tilfínningahiti og kennisetn-
ingar ráða meiru um afstöðu en
rökhyggja og kerfisbundin könnun
viðfangsefnis. Nú er það svo að
skipulagning umferðar er sérgrein,
sem læra má í skólum, sem eins
og önnur kennsla byggist á því að
safna saman á einn stað, í skólann,
tiltækri rejmslu og þekkingu, sem
aflast hefur víðsvegar í því menn-
ingarsamfélagi sem í hlut á, og
henni síðan miðlað til nemenda í
stað þess að þeir þurfí allir að reka
sig á og læra af reynslunni, sem
er mun tímafrekara og dýrara.
Vegir og önnur umferðarmannvirki
hér eru í vaxandi mæli hannaðir
af vel menntuðu fólki á þessu sviði,
en hinsvegar virðist svo, að þegar
kemur að setningu laga og reglna,
sem varða umferð, ráði tilfinninga-
leg sjónarmið meiru en þekking og
rökhyggja.
Það er því von okkar, að nú við
þær umfangsmiklu breytingar, sem
gera á á umferðarlöggjöfinni, verði
skoðuð vandlega sú reynsla og
þekking, sem safnast hefur meðal
grannþjóða okkar. Eitt af því, sem
þarf að skoða vandlega, eru regl-
umar um hámarkshraða. Enginn
má skilja þessi orð svo, að hér sé
verið að kalla eingöngu á rýmkaðan
hámarkshraða, öðru nær. Hitt er
öllum ljóst, sem skoða þessi mál í
ró og næði, að til þess að umferðar-
mannvirki nýtist sem best, þ.e.
flutningsgeta þeirra, þarf umferð-
arhraði þeirra að vera innan hæfí-
legra marka. Sá hraði verður m.a.,
eins og hér að framan greinir, að
taka mið af aðstæðum. Hámarks-
hraði getur vel verið réttlætanlegur
mun rýmri en nú tíðkast á tilteknum
vegarköflum, en hann getur líka
nú þegar verið langtum of mikill
annars staðar. Hitt er ljóst, að verði
farið að framfylgja reglum um 70
km/klst. hámarkshraða á öllum
vegum, utan þéttbýlis, stöndum við
frammi fyrir nær óleysanlegu
vandamáli á löggæslusviði, svo ekki
sé minnst á það siðleysi, sem því
fylgir að hafa reglur, sem enginn
fylgir og ekki er hægt að fram-
fylgja. Umferðarreglur eiga að vea
strangar, en réttlátar. Margir hafa
furðað sig á því hversu óstýrlátir
við íslendingar erum í umferðinni.
Ef til vill er ein af mörgum skýring-
um sú, að ósanngjamar reglur, sem
ekki er hægt að framfylgja, hafí
skapað þetta jafnvægisleysi, hver
veit.
En hefur engum dottið í hug, að
einhvers staðar þyrftu að vera til
reglur um lágmarkshraða?
ÞG
Yíkverji skrifar
Tvennt hefur gerzt undanfam-
ar vikur, sem sýnir að fólk
er ekki sátt við þær umferðarregl-
ur, sem í gildi em. Páll Pétursson
alþm. hefur lagt fram á Alþingi
tillögu um að auka hámarkshraða
á þjóðvegum í 80 og 90 km. og
leigubflstjóri vildi ekki una hraða-
mælingum lögreglunnar og vann
mál sitt fyrir undirrétti.
Margir munu taka undir með
Páli Péturssyni um , að hraða-
mörk á malbikuðum þjóðvegum
em orðin úrelt. Á móti kemur , að
í sárafáum tilvikum er akreinum
skipt með eyjum eða öðmm hætti,
þannig að árekstrahætta er mun
meiri en í útlöndum. En þá er á
það að líta að þótt bílaeign okkar
Islendinga sé mikil er umferð um
þjóðvegi alls ekki eins mikil og
algengt er erlendis á þeim hrað-
brautum, þar sem mest umferð
er. Þess vegna sýnist ástæða til
að prófa a.m.k. þau hraðamörk,
sem þingmaðurinn mælir með.
Vel má vera, að þau muni jafnvel
draga úr hraða á þjóðvegum, þar
sem algengt er, að ökumenn aki
á yfir 100 km hraða ef þeir telja
sig ömgga um, að lögreglan sé
ekki í nágrenni eða ef þeir hafa
radarvara í bflum sínum.
Undirréttardómur, sem sýknaði
leigubflstjóra vegna radarmæl-
inga lögreglu hefur að vonum
vakið upp spumingar um, hvort
lögreglan hafí ámm saman sektað
ökumenn af minna tjlefni en rad-
arinn virtist gefa til kynna. Það
hlýtur að vera umhugsunarefni
fyrir lögregluyfírvöld.
XXX
m næstu helgi verður efnt
til ráðstefnu um ópemflutn-
ing hér. Sú staðreynd ein, að
tilefni skuli vera til að halda slíka
ráðstefnu er gleðiefni. Starfsemi
íslenzku ópemnnar hefur gjör-
breytt öllum viðhorfum til ópem-
flutnings á íslandi. Þar hefur verið
unnið þrekvirki. Vel má hins veg-
ar vera, að tímabært sé að Is-
lenzka óperan og Þjóðleikhúsið
sameini krafta sína að einhveiju
leyti til reglulegs ópemflutnings.
Þrátt fyrir allt er staða okkar
ekki svo sterk á þessu sviði, að
við höfum efni á flokkadráttum í
þessu sambar.di. Það verður
spennandi að sjá hver verður nið-
urstaða ráðstefnunnar.
XXX
Vikum saman hefur staðið
undarlegt stríð um það í
dálkum Velvakanda, hvort þjón-
usta við viðskiptamenn í Austur-
bæjarútibúi Landsbankans væri
góð eða slæm. Þessar deilur em
komnar á það stig að forvitni
Víkverja hefur vaknað! Geta for-
ráðmenn útibúsins upplýst hvert
er tilefni þessara deilna?!