Morgunblaðið - 26.11.1986, Side 1

56 SIÐUR
STOFNAÐ 1913
267. tbl. 72. árg. MIÐVIKUDAGUR 26. NÓVEMBER 1986 Prentsmiðja Morgunblaðsins
John Poindexter i einu af síðustu embættisverkum sinum, sem öryggisráðgjafi Bandaríkjaforseta.
Poindexter er lenst til hægri á myndinni, sem tekin var er Mangosuthu Buthelezi, Zuluhöfðingi
frá Suður-Afríku, hlaut áheyrn hjá Ronald Reagan, Bandaríkjaforseta, á mánudag.
Vopnahlé á
Filippseyjum
ardegi eiginmanns forsetans,
Benigno Aquino, sem myrtur var
fyrir tveimur árum.
Aquino hafði gefið skæruliðum
frest til mánaðamóta að fallast á
vopnahlé, ella hefði hemum verið
beitt af hörku gegn þeim. Kommún-
istar hófu skæruhemað gegn stjóm
Ferdinands Marcos fyrir 17 ámm.
Þeir létu ekki af aðgerðum er Aqu-
ino komst til valda en hún hefur
lagt sig fram um að fá þá til að
leggja niður vopn. Eftir átta
klukkustunda fund nefndanna í gær
sagði Mitra að samkomulag væri
nánast í höfn. Hann sagði afsögn
Juan Enrile, fyrrum vamarmálaráð-
herra, hafa auðveldað samninga.
Fréttaskýrendur vom á einu máli í
gær að vopnahléð væri meiriháttar
sigur fyrir Corazon Aquino.
Maníla, AP. Reuter.
SAMNINGAMENN ríkisstjómar-
innar og uppreisnarmanna
konunúnista sögðu í gærkvöldi
að það væri eiginlega aðeins
formsatriði úr þessu að undirrita
samkomulag um vopnahlé i átök-
um, sem staðið hafa í 17 ár.
Hermt er að samkomulag hafi
náðst um a.m.k. 50 daga vopna-
hlé.
Ramon Mitra, aðalsamninga-
maður stjórnar Corazon Aquino,
sagði samninganefndimar myndu
hittast í dag, miðvikudag, til að
ganga frá endanlegu orðalagi sam-
komulagsins. Hann bjóst við að það
yrði undirritað á morgun, á fæðing-
0
Iranskir peningar fyrir bandarísk vopn fóru inn á leynireikninga Contra:
Leyndu Reagan með-
ferð vopnagreiðslanna
John Poindexter sagði af sér o g Oliver North vikið úr starfi
Washington, AP. Reuter.
RONALD Reagan, Bandaríkja-
forseti, sagði í gær er hann
tilkynnti um afsögn John Poin-
dexter, öryggisráðgjafa, og
brottvikningu Olivers North
ofursta, að meðferð peninga,
sem íranir greiddu fyrir
bandarísk vopn, hefði verið hald-
ið ieyndri fyrir sér. Reagan varði
leynisamningana við írani á
fundi með blaðamönnum í gær
en sagði að „mjög alvarleg mis-
tök“ hefðu verið gerð í meðferð
peninga, sem íranir hefðu greitt
fyrir bandarisk vopn. Skýrt var
Bahrain, AP. Reuter.
ÍRASKAR orrustu- og sprengju-
flugvélar flugu í gær 2.500
kílómetra leið og gerðu gífur-
lega loftárás á olíuhöfn írana á
Larak-eyju í mynni Persaflóa.
Að eigin sögn gekk árásin „eins
og í lygasögu".
Heimildir hermdu að tvö tank-
skip, sem skráð væm á Kýpur,
hefðu staðið í ljósum logum við
Larak-eyju og einnig hefði íranskt
tankskip orðið fyrir sprengjum. ír-
akar sögðust hafa eyðilagt stjóm-
frá þvi að allt að 30 milljónir
dollara hefðu verið lagðir inn á
leynireikning Contra-skæruliða í
svissneskum banka fyrir milli-
göngu ísraela, sem tóku við
greiðslum frá írönum fyrir
bandarísku vopnin. Alton Keel,
sem nýlega var skipaður aðstoð-
aröryggisráðgjafi, var settur til
bráðabirgða í starf Poindexters.
Reagan sagði að upp hefði verið
komið um peningasendingar til
skæmliða í Nicaragua í rannsókn,
sem dómsmálaráðuneytinu hefði
verið falið að gera á framkvæmd
stöðvar, olíutanka, tankskip og
annan tækjabúnað í höfninni, auk
þess sem manntjón hefði orðið.
Hingað til hefur verið talið útilok-
að að íraskar þotur gætu gert árás
á Larak. í haust gerðu írakar hins
vegar árás á Sirri-eyju, sem er að-
eins 200 km innar í flóanum. Eftir
þá árás hefur olíuútflutningur írana
dregist saman vegna hættu á frek-
ari loftárásum. Talið er að árásin á
Larak eigi eftir að veikja stöðu ír-
ana enn frekar.
leynisamninganna við írani. Edwin
Meese, dómsmálaráðherra, sagði
að North hefði verið frumkvöðullinn
að peningasendingunum til skæm-
liðanna. Meese sagði að fyrstu
vopnsendingamar til íran hefðu
farið fram árið 1985 og hefði Reag-
an ekki fengið vitneskju um þær
fyrr en löngu síðar. Heimildamenn,
sem kröfðust nafnleyndar, sögðu
North hafa upp á sitt eindæmi veitt
ísraelum heimild til vopnasending-
arinnar. ísraelskir milligöngumenn
hefðu síðan með hans fulltingi lagt
andvirði vopnanna inn á leynireikn-
írakar sögðust einnig hafa sent
54 orrustu- og sprengjuflugvélar til
árása á skotmörk í nágrenni Dezfui
í vesturhluta íran. Skotið hefði ver-
ið á herstöð, flugstöð og loftvama-
stöðvar.
íranir og írakar kenndu loks
hvorir öðmm um loftárás á olíubor-
pall undan ströndum Sameinaða
furstadæmisins í gær. Fimm manns
a.m.k. biðu bana og er óttast að
tala iátinna eigi eftir að hækka.
Meðal hinna látnu vom tveir Frakk-
ar og þess þriðja er saknað.
ing, sem Contra-skæmliðar hefðu
stofnað af þessu tilefni i svissnesk-
um banka. Meese sagði að Poin-
dexter hefði vitað um meðferð
peninganna en haldið málinu leyndu
fyrir yfirmönnum sínum, Reagan
forseta og Donald Regan, starfs-
mannastjóra, og ekki gert tilraun
til að stöðva leynigreiðslumar.
Einnig hefði Robert McFarlane,
fyrmm öryggisráðgjafi, fengið að
vita um greiðslumar um það leyti
sem hann fór í leyniferðir til íran
sl. vor. Meese sagði að bandaríska
leyniþjónustan hefði tekið við
greiðslum fyrir þau vopn, sem íran-
ir hefðu fengið á þessu ári vegna
leynisamninganna og hefði þeim
verið skilað til ríkisféhirðis.
Vitnaleiðslur héldu áfram á þingi
vegna leynisamninganna og sagði
William Crowe aðmíráll, yfirmaður
herráðsins, að Reagan hefði ekki
innt hann álits á vopnasendingun-
um til írans. Hann sagðist hafa
komizt að leynisamningunum „fyrir
tilviljun".
Um tíma var talið í gær að
George Shultz, utanríkisráðherra,
fengi einnig að taka pokann sinn.
Honum var óvænt stefnt fyrir for-
setann, en áreiðanlegar heimildir
hermdu að hann mundi sitja áfram.
Leiðtogar demókrata á þingi bmgð-
ust harkalega við þegar Reagan
skýrði frá því að peningar, sem ír-
anir greiddu fyrir bandarísk vopn,
hefðu verið fengnir Contra. Robert
Byrd, leiðtogi demókrata í öldunga-
deildinni, sagði að leynisamning-
arnir hefðu verið þvílíkt klúður að
lítt stuðlaði fyrir forsetann að brúka
Poindexter og North sem blóra-
böggla.
Oliver North
North var
einn af
„kúrekum“
Reagans
Washington, Reuter. AP.
OLIVER North ofursti og
ráðgjafi Johns Poindexter,
sem sagði af sér starfi örygg-
isráðgjafa Bandaríkjaforseta,
hefur jafnan verið nefndur
einn af „kúrekum" Reagans.
North er sagður hafa tilheyrt
hópi áhrifamanna í Hvíta hús-
inu, sem hikuðu ekki við að etja
forsetanum út í áhættusamar
aðgerðir ef þeir teidu þær geta
orðið málstað Bandaríkjanna til
framdráttar. Þegar Reagan
skýrði frá brottvikningunni í
gær sagði hann að North hefði
gengið of langt að þessu sinni.
North er sagður hafa verið
aðal hvatamaðurinn að loftárá-
sinni á Líbýu í aprfl sl. Einnig
hafi hann átt fmmkvæði að
innrásinni á Grenada 1983,
sprengjulögn í höfnum Nic-
aragua síðla árs 1983 og töku
egypskrar flugvélar, sem var á
leið til Líbýu með ræningja far-
þegaskipsins Achille Lauro.
Loks er hann sagður hafa skipu-
lagt tilraun til að bjarga
bandarískum gíslum í Teheran
í lok forsetatíðar Jimmy Carter,
en hún misheppnaðist.
írakar gera loft-
árás á Larak-ejrju