Morgunblaðið - 06.12.1986, Side 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 6. DESEMBER 1986
_ j Igp í ' i * /, I - \ ' >-L
BH MC
SUÐURLANDSBRAUT 26 - SÍMAR: 91-83100 - 91-84850
128 REYKJAVÍK - PÓSTHHÓLF 8266
, Mikið úrval af handunnum austurlenskum teppum.
Opiðtilkl. 16.00

Nyjar sendingar af modern teppum.
Tískulitirog munstur.
Glæsilegt úrval af teppum i sígildum
mynstrum.
Skírnír kominn
LTT
STEINAR
til jólaskreytinga
Góða
skemmtun!
útí 160.
SKÍRNIR, tímarit Hins íslenzka
bókmenntafélags 160. árgangur
er kominn út. Ritstjórar eru
Kristján Karlsson og Sigurður
Líndal.
Skímir hefst að þessu sinni á
æviágripi Jóns Helgasonar prófess-
ors eftir Jakob Benediktsson, en
síðan fylgir stuttur þáttur af Jóni
eftir Matthías Johannessen. Þá birt-
ast í Skími tvö kvæði eftir Kristján
Karlsson.
Kristján Ámason gerir ítarlega
grein fýrir heimspeki Hegels í rit-
gerðinni Mótsögn og miðlun, en
síðan fylgir grein eftir Pál S. Ardal
sem nefnist Að eiga illt eitt skilið,
en þar ræðir höfundur um refsingar
og gagmýnir sérstaklega siðferði-
lega gjaldstefnu.
í greininni Hetjudauði Sturlu
Sighvatssonar færir Úlfar Braga-
son rök fyrir því að hinir raun-
verulegu atburðir sem lýst sé hafi
verið felldir í ákveðið frásagnarmót
sem hafa verði í huga þegar Sturl-
unga sé metin sem söguleg heimild.
Þá hlýtur að sæta nokkmm
tíðindum birting fyrirlesturs eftir
Sigurð Nordal sem nefnist Auður
og Ekla í fommenntum íslendinga,
en hann var fluttur í Háskóla ís-
lands 17. febrúar 1946. í stuttri
inngangsgrein að fyrirlestrinum
segir Kristján Karlsson meðal ann-
ars: „Óvíða í verkum hans mun að
finna jafn ástríðufulla framsetning
og hér á þeim hugmyndum hans
um uppmna og gildi íslenzkrar rit-
menningar, sem kalla má annan
meginþráð verka hans.“
Þeir Grímur Thorkelín og Finnur
Magnússon em þekktir menn í
íslenzkri menningarsögu. í ritgerð-
inni Tveir íslenzkir leyndarskjala-
verðir — Grímur Thorkelín og
Finnur Magnússon — segir Harald
Jörgensen frá ýmsu áður ókunnu
um þessa menn og þá stofnun sem
þeir stýrðu — leyndarskjalasafnið.
Gísli Sigurðsson ritar greinina
Ástir og útsaumur — Umhverfi og
kvenleg einkenni hetjukvæða Eddu.
Varpar hann fram þeirri hugmynd
að konur hafi ort yngri Eddukvæð-
skiptið
in. Magnús Fjalldal setur fram þá
tilgátu í grein um Gísls þátt Uluga-
sonar að hann feli í sér hvatningu
til íslendinga um samheldni og hafi
höfundur einkum beint boðskap
sínum til höfðingja Sturlungaaldar.
í ritgerðinni Aristóteles og Snorri
bendir Hallvard Mageröy á röð at-
riða í skáldskaparfræðum Aristótel-
esar og Hórazar og öðmm
bókmenntum Fomgrikkja og Róm-
veija sem bera má saman við
hliðstæð fyrirbrigði í eddukvæðum
og íslenzkum fornsögum.
Einar G. Pétursson á ritgerð sem
nefnist Efling kirkjuvaldsins og rit-
un Landnámu. Þar ræðir höfundur
meðal annars um Dómsdagsbókina
(Domestday Book) sem Vilhjálmur
bastarður Englandskonungur lét
taka saman á ámnum 1085—1087
sem hugsanlega fyrirmynd Land-
námu; en annars telur hann að
Landnáma hafi verið skrifuð að
fmmkvæði kirkjunnar; Gissur bisk-
up Isleifsson og samverkamenn
hans hafi átt þar hlut að.
Bjöm S. Stefánsson ritar um
ráðningarskilmála í lok 19. aldar.
Ymsar takmarkanir vom á vist-
ráðningu á hjúskap og búsetu
snauðra til að varast sveitar-
þyngsli. Hann telur að engin dæmi
séu kunn frá síðari hluta 19. aldar
um að þessar takmarkanir hafi taf-
ið nýmæli í atvinnuháttum eins og
ýmsir hafa haldið fram.
Hannes H. Gissurarson fjallar um
réttlætishugtök Hayeks og Nozicks
í samnefndri ritsmíð. Jafnframt er
hún andsvar við ritgerð Þorsteins
Gylfasonar, Hvað er réttlæti? í
Skími 1984.
í ritgerðinni Mýrdalssandur og
Álftaver gerir Einar H. Einarsson
bóndi á Skammadalshóli í Mýrdal
grein fyrir rannsóknum sínum á
byggð á Mýrdalssandi fyrr á öldum
og eyðingu hennar, en hann er allra
manna kunnugastur á þessum slóð-
um.
Loks er svo ritgerðin Upphaf
Anno 1935 eftir Erik Sönderholm.
Þar gerir hann rækilega grein fyrir
skáldsögu Guðmundar Danielsson-
ar Bræðumir í Grashaga sem kom
út 1935 og lýsir jafnframt rithöf-
undarferli Guðmundar í rúma hálfa
öld.
Ritdómar e_ru eftir Áma Her-
mannsson, Árna Siguijónsson,
Bjama Vilhjálmsson, Einar G. Pét-
ursson, Eystein Sigurðsson, Helgu
Kress, Helga Skúla Kjartansson,
Hjört Pálsson, Höskuld Jónsson,
Jón Öm Marinósson, Jón Þ. Þór,
Kristján Ámason, Magnús Péturs-
son, Matthías Viðar Sæmundsson,
Pál Valsson, Þórarin Þórarinsson.
Er í umsögnum þessum fjallað um
20 bækur.
Þessi árgangur er hinn 160. frá
því að Skímir hóf göngu sína árið
1827 og Tímarit Hins íslenzka bók-
menntafélags árið 1880, en þessi
tvö rit vom sameinuð í eitt árið
1905.
Afmælisins er ekki minnst öðm-
vísi en með því að hafa Skími meiri
að vöxtum og myndarlegri en
nokkm sinni fyrr eða 434 lesmáls-
síður.
Bókmenntaskrá Skímis kemur
nú út í átjánda sinn og em í henni
rakin bókfræðilega skrif sem birzt
hafa á árinu 1985 um íslenzkar
bókmenntir síðari alda.
Skráin er ekki einskorðuð við
fagurbókmenntir í þröngum skiln-
ingi, heldur em teknar umsagnir
um þjóðsögur, bréfasöfn og annan
þjóðlegan fróðleik, einnig umsagnir
um ævisögur, ferðalýsingar og við-
talsbækur ef að þeim standa skáld
eða rithöfundar. Greindir em rit-
dómar um íslenzkan skáldskap,
viðtöl við höfunda, afmælis- og
minningargreinar um þá, svo og
dómar um sýningar á leikritum og
kvikmyndum sem íslenzkir höfund-
ar standa að.
Bókmenntaskrá Skímis er að
þessu sinni 118 bls.