Morgunblaðið - 06.08.1987, Blaðsíða 50

50
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 6. ÁGÚST 1987
er einn fugl í
en tveir í skógi
Betri
hendi
eftir Hallgrím
Sveinsson
Hinn hvalkynjaði greinaflokkur
dr. Benjamíns H.J. Eiríkssonar,
hagfræðings og fyrrverandi banka-
stjóra, í Morgunblaðinu undanfarið
hefur vakið athygli margra. Dr.
Benjamín er greinilega mikið niðri
fyrir viðvíkjandi stefnunni í land-
búnaðarmálum og er hann raunar
ekki einn um það þessa dagana.
Hagfræðingurinn er skemmtilega
ritfær og greinar hans fróðleg lesn-
ing og íhugunarverð.
Þéttbýlisbóar og
búskaparlag bænda
Margir þéttbýlisbúar hafa á liðn-
um árum talið sig hafa ýmislegt
að athuga við búskaparlag bænda
þó einkum hafí bollok þeirra með
sauðfé þótt skrýtið. Umræður eru
að sjálfsögðu oftast af hinu góða.
Ef menn hætta að tala um hlutinn
þá er voðinn vís. Þó er það kannski
heldur langt gengið í einu landi,
þegar flestir telja sig hafa meira
vit á því hvemig á að búa svo lag
sé á heldur en bændumir sjálfír.
Þessir kallar, íslenskir bændur,
hafa að vísu ýmislegt á samvisk-
unni og oft eru þeim og forystu-
mönnum þeirra mislagðar hendur,
sem dæmin sanna. En að þeir,
ásamt sauðkind sinni, hafí svo mik-
ið af sér gert gagnvart landi og
þjóð eins og dr. Benjamín og fleiri
vilja vera láta er máske umdeilan-
legt.
>
Bændur mættu gjarnan
vera fleiri
íslendingar voru til skamms tíma
sveitamenn aliir upp til hópa. Þeir
sem enn búa í sveitum á ísiandi
halda á einu af fjöreggjum þjóðar-
innar. Þéttbýlið er ungt og á sér
ekki djúpar rætur. Þar vantar því
oft þann stöðugleika í mannlífí sem
enn er ómótmælanlega víða fyrir
hendi í sveitum þessa lands. Sveita-
fólkið hefur að varðveita alda-
gamlan arf þjóðarinnar, hvort sem
mönnum líkar betur eða verr. Þeir
sem tala um að rífa þetta fólk upp
með rótum og senda það á mölina
vita ekki um hvað þeir eru að tala
eða tala gegn betri vitund. Það er
því misskilningur hjá sumum hag-
fræðingum og fleirum þegar þeir
halda því fram að íslenskir bændur
séu of margir. Þeir eru alls ekki
of margir heldur mættu þeir gjam-
an vera fleiri. En auðvitað sjá allir
sem láta sig þessi mál einhveiju
varða að sauðfé er of margt í
landinu, kýr eru einnig heldur
margar og hrossum mætti að skað-
lausu fækka um helming. Af þessu
leiðir að bændur eru að framleiða
mikið magn af vöru sem ekki selst.
Þama er auðvitað meinið og er það
í sjálfu sér gott að margir góðir
menn skuli koma auga á það. Hveij-
um þetta er svo að kenna skiptir
ekki höfuðmáli. Það sem skiptir
máli er hin líðandi stund og fram-
tíðin. Nú veltur á öllu að bmgðist
sé rétt við vandanum. Sú sókn sem
er nýhafín til aukinnar fjölbreytni
í íslenskum landbúnaði er kjami
þessa máls. Þessi sókn má ekki
koðna niður í smáskæmr hér og
þar heldur þarf nú að fylkja öllu
tiltæku liði til að auka fjölbreytni
og arðsemi þessa atvinnuvegar. Það
er nefnilega fleira landbúnaður en
ær og kýr.
Happa- og glappa-
stefna er liðin tíð
Það starf sem nú er hafið, þótt
seint sé, að finna og undirbyggja
ný störf í sveitum landsins, þarf að
styðja með ráðum og dáð. Mögu-
leikamir em hvarvetna í okkar
gjöfula landi. Bændur og forystu-
menn þeirra, en þó inkum stjóm-
málamenn, þurfa að gera sér ljóst
að landbúnað þarf að skipuleggja
að vissu marki eins og -aðrar at-
vinnugreinar. Það gengur ekki
lengur að forsvarsmenn heilla sveit-
arfélaga neiti að viðurkenna gífur-
legan uppblástur í sveit sinni á
þeirri forsendu að ekki megi taka
lifibrauðið frá bændum, eins og
nýlegt dæmi er um. Auðvitað er
þetta ekki annað en sárgrætilegur
brandari og gegnir furðu aðð við-
komandi stjómvöld skuli láta slíkt
viðgangast. Happa- og glappa-
stefna hlýtur að vera liðin tíð.
Stefnan á auðvitað að vera sú að
sauðfjárrækt sé stunduð þar sem
hún á við, mjólkurframleiðsla í góð-
sveitum og hross og aðrar búfjár-
tegundir hafðar þar sem arðbærast
er fyrir land og þjóð. Semsagt.
Rétt tegund á réttum stað og ekki
of margt í högum. Þessu verða yfír-
völd að stjóma. Til þess em þau
kjörin af fólkinu. Til viðbótar hinum
hefðbundnu búgreinum og að vissu
marki í stað þeirra þarf svo að
nýta þá möguleika sem hvarvetna
blasa við í okkar góða landi ef
menn einungis hafa opin augun.
Nefna má greinar eins og fískeldi,
nýtingu á villtum físki í ám og vötn-
um, loðdýrarækt, skógrækt, ferða-
mannaþjónustu í margvíslegri
mynd, hlunnindi alls konar sem
nánast fylgja annarri hverri bújörð
á íslandi ef að er gáð og svona
mætti lengi telja. Þetta land á ær-
inn auð ef menn kunna að nota
hann.
Dr. Benjamín
og’ skógræktin
í hinum mörgu greinum sínum í
Mbl. minnist dr. Benjamín iðulega
á skógrækt. Flest sem hann skrifar
um þá grein landbúnaðar er sérlega
athyglisvert. Tillaga hans um einn
milljarð króna til áframhaldandi
uppbyggingar í skógræktarmálum
er góðra gjalda verð, ekki síst núna
á áttræðisafmæli hrópandans og
brautiyðjandans Hákonar Bjama-
sonar. Fjöldi bænda stundar í dag
skógrækt sér og sínum til ánægju.
Hallgrímur Sveinsson
„Bændur og forystu-
menn þeirra verða að
hætta að hugsa í heilum
skrokkum. Þéttbýlis-
búar þurfa á hinn
veginn að hætta að
hugsa um bændur og
búalið sem óvini þjóðar-
innar númer eitt.“
Á því sést, að bændur og búalið eru
ekki upp til hópa þeir vondu menn
sem dr. Benjamín og fleiri gefa í
skyn. Aðeins þarf að fara að þeim
á réttan hátt og ræða við þá í vin-
semd. Sé það gert er enginn vafí á
að hluti þeirra er kjörinn til sam-
starfs um skógrækt í sveitum
iandsins. Bændur hafa reynsluna í
umgengni við landið, þeir ráða yfír
vélum og tækjum og eru jafnframt
umráðamenn lands. Hvers vegna
ekki að virkja þessa kalla til al-
mennra skógræktarstarfa, dr.
Benjamín, og lofa þeim í staðinn
að búa áfram á jörðum sínum?
Merkileg hag-
fræðikenning
Margir, og þar á meðal oftnefnd-
ur dr. Benjamín, predika niðurfell-
ingu íslensks landbúnaðar og þar
Tískusvrun
í Blómasa
Módelsamtökin sýna hátísku
íslensks fataiðnaðar í Blómasal í
kvöld kl. 20.30
Njótið stórkostlegrar sýningar og
snæðið góðan mat í nýjum og
glæsilegum Blómasal.
HÓTEL
LOFTLEIÐIR
FLUGLEIDA
HÓTEL
Hefst kl. 19.30
Aðalvinninqur að verömæti
_________kr.40 þús,_______
Heildarverðmæti vinninga
kr.180þús._______________
með alfarið innflutning á misjafn-
lega menguðum umframbirgðum
stórþjóðanna. Þetta er auðvitað
steftia í sjálfu sér en hvaða grein
hagfræðinnar mælir með því að
eyþjóð sé öðrum þjóðum háð hvað
matvæli snertir? Sagan lætur ekki
að sér hæða. Að sjálfsögðu er
reynslan sú að aðflutningur mat-
væla stöðvast fyrst af öllu þegar
válegir atburðir gerast. Þetta ætti
flestum að vera ljóst, en samt er
talað og skrifað eins og hið fom-
kveðna sé ekki f fullu gildi ennþá,
að betri er einn fugl í hendi en tveir
í skógi.
Hjaðningavígin
verður að stöðva
Eins og áður segir veltur nú á
miklu að brugðist sé rétt við í land-
búnaðarmálum hér á landi. Allar
aðstæður verður að kanna vel áður
en eyðibýlum verður fjölgað. Ekk-
ert er ömurlegra en gapandi tóttir
heimkynna brottflutts fólks þegar
ekið er um sveitir okkar góða lands.
Bændur hafa nú fengið nokkurra
ára lokafrest til að laga sig að
breyttum aðstæðum. Sá frestur
verður trúlega ekki framlengdur og
má reyndar þakka fyrir að hann
verði ekki styttur. Bændur og for-
ystumenn þeirra verða að hætta að
hugsa í heilum skrokkum. Þétt-
býlisbúar þurfa á hinn veginn að
hætta að hugsa um bændur og
búalið sem óvini þjóðarinnar númer
eitt. Þegar að er gáð eru hagsmun-
ir þessara aðila ofnir saman úr
einum og sama þræðinum. Stöðvum
hjaðningavígin áður en það verður
of seint.
Höfundur er bóndi á Hrafnseyri og
skólastjóri grunnskólans á Þingeyri.
Mývatnssveit:
Samsætitil
heiðurs sr.
Erni Frið-
rikssyni
sextugum
SR. ÖRN Friðriksson prófastur
að Skútustöðum átti 60 ára af-
mæli 27. júlí síðastliðinn. í tilefni
þessara timamóta héldu Mývetn-
ingar honum og eiginkonu
Álfhildi Sigurðardóttur veglegt
samsæti í Skjólbrekku síðastliðið
föstudagskvöld. Fjölmenni var,
margar ræður fluttar og mikið
sungið. Sr. Erni bárust gjafir og
árnaðaróskir.
Sr. Örn var kosinn prestur í
Mývatnssveit árið 1954 og er því
búinn að vera prestur þar í 33 ár.
Það kom fram í ræðum manna að
ekki er talið vandalaust að þjóna
Myvetningum enda ætið haft úrvals
presta sem þeir hafa gert kröfur
til. Óhætt er að fullyrða að sam-
starf sóknarbama við sr. Öm hefur
alltaf verið mjög gott. Enda bendir
hinn mikli árafjöldi sem hann er
búinn að vera í Myvatnssveit örugg-
lega til þess.
Það kom einnig fram hjá ræðu-
mönnum að sr. Öm er mikill lista-
maður og leikur nánast allt í
höndum hans. Hann er þekktur ljós-
myndari, málari, smiður og tónlist-
armaður. Hann hefur stjómað
kórum og samið lög. Sr. Öm hefur
starfað í ýmsum félögum, fengist
við leikstarfsemi og verið kennari
um áratuga skeið. Mývetningar
senda honum og fjölskyldu hans
bestu ámaðaróskir.
Kristján
TEMPLARAHÖLLIN
Eiríksgötu 5 — S. 20010