Morgunblaðið - 23.09.1987, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 23. SEPTEMBER 1987
FROSNIHLÉBARÐINN
Den frusna leoparden
Kvlkmyndlr
Sæbjörn Valdimarsson
Leikstjóri: Lárus Ýmir Óskars-
son. Handrit: Lars Lundholm.
Kvikmyndataka: Göran Nils-
son. Tónlist: Leifur Þórarins-
son. Aðalleikendur: Joakim
Thastöm, Peter Stormare,
Chrisyian Falk, Jacqueline
Ramel, Agneta Ekmanner.
Sænsk. Viking Film 1986.
Frosni hlébarðinn er dökk
stemmningarmynd sem fjallar um
drauma sem enda í örvinglun,
ólánsmanneskjur sem virðast fyr-
irfram dæmdar til að halda sig
skuggamegin í tilverunni, hér
blasir ógæfan hvarvetna við.
Kiljan hefur Iengi átt sér þann
draum, eða alla tíð síðan hann
sigldi með karli föður sínum
grunnt af Kenya, að rista blek-
svarta Afríkunóttina í bandarískri
Iimósínu. Sagan af frosna hlébarð-
anum sem karlinn sagði honum í
æsku hefur heillað hann æ síðan.
Og nú lítur út fyrir að draumurinn
sé að snúast í veruleika. Kiljan
hefur komist yfir kádilják mikinn
og heldur á honum til bróður síns
sem sprautar hann upp á nýtt.
Þá kemur eftirlitsmaður til sög-
unnar sem kemst að því að bíllinn
er stolinn. Örlagaríkir atburðir
gerast sem verða þess valdandi
að Kiljan frýs inni líkt og hlébarð-
inn forðum.
Það hefur sína kosti og galla
að hljóta einróma lof fyrir fyrstu
mynd sína, en það henti Lárus
Oskarsson með Andra Dansen,
sem flaug hátt og víða. Frosni
hlébarðinn stenst henni engan
veginn snúning, en hins vegar er
þáttur Lárusar góður og sannfær-
andi, það er einkum handritið sem
dregur mjmdina niður. Lárusi og
leikurum hans, sviðsmyndasmið-
um og kvikmyndatökustjóra hefur
með ágætum tekist að skapa
drungalega lýsingu á lánleysingj-
um og óhugnanlegum atburðum
sem eiga eftir að fylgja lífí þeirra
líkt og mara. Hins vegar er strúkt-
úrinn rykkjóttur og framvindan
nokkuð duttlungafull. Athyglis-
verð og oft áferðarfalleg mynd
sem laðar fram samúð hjá áhorf-
andanum með raunalegu vonleysi
sögupersónanna.
Úr spænsku myndinni Nautabananum.
NAUTABANINN
Kvikmyndlr
Arnaldur Indriðason
Nautabaninn (Matador). Spánn,
1985. Leikstjóri: Pedro Almodov-
ar. Handrit: Pedro Almodovar
og Jesus Ferero. Kvikmynda-
taka: Angel Luis Fernandes.
Tónlist: Bemardo Bonezzi.
Helstu hlutverk: Assumpta
Sema, Antonio Banderas, Nacho
Martinez og Eva Gobo.
Spænska myndin Nautaat eftir
Pedro Almodovar blandar saman
hinum þjóðlega og blóðuga hring-
leik Spánverja nautaati, sem er
viðbjóðsleg íþrótt, við sögu um
morð, ástriður og dauðaþrá. Ekki
þannig að mikið sé um nautaat í
myndinni, þvert á móti það sést
varla, en gagntekning höfuðpersón-
anna af nautaati orsakar vægast
sagt glæpsamlega hegðan þeirra
og stefnir þeim sjálfum í dauðann
eins örugglega og þú getur talið
uppá tíu. Utgangspunkturinn er
samlíking nautaatsins við samfarir;
hápunkt nautaatsins, dauðanum, er
líkt við hápunkt samfaranna, full-
næginguna.
Bíómyndimar frá Spáni eru alltaf
aufúsugestir á kvikmyndahátíð og
þær hafa ekki brugðist ennþá.
Nautabaninn er mjög athyglisverð
mynd sem blandar svo rækilega
saman gamni og alvöru að ómögu-
legt er að segja hvort er hvað.
Stundum snýst dramað upp í and-
hverfu sína og áhorfendur, a.m.k.
á þessari sýningu, hlógu þegar
manni hálfþartinn fannst að síst
skyldi hlæja. Annars er myndin
gráglettin út í gegn og full af erótík
(erótískari morðsenu en þá sem er
í upphafí myndarinnar getur varla
að líta í öðrum myndum) með
stælgæjum og píum sem Vouge
gæti skammlaust birt myndir af á
forsíðu, spaugilegum en umfram
allt lifandi og skemmtilegum.
Það má vera kostur myndarinnar
að gefa það aldrei upp hvort um
grín eða alvöru er að ræða. Stund-
um er myndin hreinlega fáránleg
og leikstjórinn virðist setja í hana
aukaefni skýringarlaust eftir hent-
ugleikum hveiju sinni. Tökum
Angel til dæmis. Hann er nemandi
hins kunna nautabana Diego Mont-
es og tekur uppá því að reyna að
nauðga (nauðgunin er brandari)
kærustu meistara síns í gersamlega
misheppnaðri tilraun til að sanna
karlmennsku sína, fyllist síðan svo
ákafri sektarkennd að hann kærir
sjáifan sig til lögreglunnar, en þar
hellist sektarkenndin svo yfír hann
að hann játar á sig fjögur hryllileg
morð sem svo vill til að lögreglan
er að rannsaka. Hann er settur inn
með það sama en á einhvem undar-
legan hátt og formálalaust verður
hann skyggn í fangelsinu og bendir
lögreglunni á tvö lík I garði Diego
Montes og seinna leiðir hann lög-
regluna í ástarhreiður Montes og
Maríu, sem vill svo til að er lögfræð-
ingur Angels og hefur sömu ánægju
af dauðanum (fullnægingunni) og
nautabaninn, og getur þá heyrt
samtöl þeirra úr órafjarlægð.
Jú, þetta er sannarlega grín en
veit leikstjórinn það? Angel er raun-
ar aðeins aukapersóna þegar allt
kemur til alls. Aðalpersónumar eru
Diego Montes og Maria. Þau eru
bæði kynferðislegir morðingjar,
rekkjunautar þeirra verða bókstaf-
lega rekkjunaut. Maria tælir
karlmenn til sín og þegar leikurinn
stendur sem hæst dregur hún pijón
úr hári sínu og stingur honum á
milli herðablaðanna eins og nauta-
bani. Það vantar alveg að sýna
Diego Montes myrða (hann hins
vegar fróar sér fyrir framan of-
beldismyndir í sjónvarpinu). Þegar
þau leiða saman hesta sína og lögg-
an er á hælum þeirra er aðeins einn
unaður eftir; þau verða nautabanar
hvors annars.
Inn í söguna fléttar hinn kald-
hæðnislegi Almodovar mörgum og
góðum persónum, sem allar fá að
glansa á sinn hátt og lífga uppá
myndina; mamma Angels er haldin
hryllilegum guðsótta og góðum sið-
um; kærasta Diego Montes er
sláandi falleg sýningarstúlka;
mamma hennar er óttalega hrein-
skilin kjaftablaðra; lögregluforing-
inn er næstum betur klæddur en
kollegi hans Don Johnson á Miami.
Myndin hefði orðið enn betri ef
Almodovar hefði þekkt sín takmörk
en hún er óneitanlega skemmtileg.
ROSSO
Kvikmyndir
Arnaldur Indriðason
Rosso. Finnsk, 1985. Leikstjóri:
Mika Kaurismáki. Handrit:
Mika Kaurismáki og Kari Vaan-
anen. Kvikmyndataka: Timo
Salminen. Tónlist: Marco Cucin-
atta. Helstu hlutverk: Kari
Vaananen og Martti Syrja.
Finnski leikstjórinn Mika Kauri-
smáki hélt örstuttan formála að
mynd sinni Rosso í Laugarásbíói
á mánudaginn var og vildi ekki
mikið um hana segja. Hann sagð-
ist hafa gert hana af því hann
vildi læra ítölsku (hún er mikið til
á ítölsku) og varaði áhorfendur
við að þótt myndin gæti orkað
alvarlega á þá væri hún alls ekki
alvarleg. „Það er bara blöff,“ sagði
Kaurismáki og kvaddi.
Það eru varla til heilbrigðari
forsendur fyrir tilurð fínnskar
myndar með ítölsku tali. Önnur
ástæða, og ekki ólíklegri, gæti
verið sú að Kaurismáki hafí viljað
slappa svolítið af í ítölsku sólinni
þegar hann var að fílma kynning-
una á aðalpersónunni, ítalska
leigumorðingjanum Rosso, en í
heldur vafasamri sögunni fær
hann skilaboð frá feitum mafíósa
um að drepa fyrrverandi unnustu
sína í Finnlandi.
Þetta er alls ekki alvarleg mynd
heldur þvert á móti hlægileg, þótt
illa fari fyrir sögupersónunni und-
ir lokin. Rosso er óskaplega
pirraður töffari en svalur eins og
frostpinni og alveg á móti því að
drepa unnustuna. Hann heldur til
Finnlands og hittir bróður hennar,
Martti, og þeirra alltof stutta sam-
vera (Martti mætir örlögum sínum
fyrirvaralaust) og harður menn-
ingarárekstur er geislinn sem lýsir
upp myndina næstum til loka.
Fyrir þá sem vilja skilgreina er
Rosso svokölluð „vega-mynd"
(road-movie). Martti og Rosso
hendast um fínnsku sveitimar á
stórum amerískum kagga, sem
þeir draga uppúr ruslahaug, og
reyna að hafa uppá unnustunni.
Það er spuming hvort stelpan sé
yfírleitt til nema í minningum, hill-
ingum og martröðum Rossos, en
leit þeirra ber a.m.k. engan árang-
ur.
Frásögninni er fleytt fram með
fremur þunglyndislegum, ljóðræn-
um og alvarlegum sögumanni, sem
er ekkert að „blöffa" og leikur
þeirra Kari Vaananen og Martti
Syija í aðalhlutverkunum er með
eindæmum góður. Þeir minna
stundum á utangarðsmennina í
hinni ágætu mynd Friðriks Þórs
Friðrikssonar, Skyttumar. Það er
sama kaldranalega vonleysistil-
fínningin yfír ferðalagi þeirra.
Úr finnsku myndinni Rosso.
Kvikmyndahátíð Listahátíðar