Morgunblaðið - 26.09.1987, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 26. SEPTEMBER 1987
Af ormi í fiski og
hættulegu tannkremi
Neytendamál í Vestur-Þýskalandi:
VAFASÖM efni í tannkremi, krabbameinsvaldandi sjampó, geislavirk
matvæli; æ fleiri hryllingsfréttir berast til eyrna vestur-þýskra neyt-
enda, segir í grein í vestur-þýska tímaritinu Der Spiegel. En slíkar
fréttir hafa þó skammvinn áhrif. En frásögn af ormum í fiski hafði
alvarlegri afleiðingar: Viðbjóðurinn er langvinnari en óttinn við eitur.
Fréttaþátturinn „Monitor“ í vest- díoxan. Neytendur kusu frekar fit-
ur-þýska sjónvarpinu kemur öðru
hveiju með nýjar fréttir af skaðleg-
um efnum í vamingi sem neytendum
er boðið upp á. Nýjasta nýtt er að
samkvæmt rannsóknum á tannkr-
emi innihalda flestar tegundir á
markaðnum Natriumlaurylsulfat
(NLS). Lítill skammtur af þessu
efni nægir til að skaða tennur og
tannhold og getur jafnvel leitt til
þess að fólk missir tennumar. Efna-
fræðingar tannkremsframleiðenda
viðurkenna að ekki sé óhætt að
tannkrem innihaldi meira en 2% af
NLS. Rannsóknir sýndu á hinn bóg-
inn að margar gerðir innihalda
meira. Daginn eftir að „Monitor“
fjallaði um málið streymdi fólk í
verslanir til að skila ákveðinni
tannkremstegund sem hafði reynst
innihalda 7,4% af NLS. í öngþveit-
inu sem fylgdi þættinum hvöttu
tannlæknar þjóðina til að halda upp-
teknum hætti þrátt fyrir allt og
bursta tennumar eftir sem áður.
Sjónvarpið hafðí rétt einu sinni sýnt
áhrifamátt sinn.
ugt hár en húðkrabba og nú að ári
liðnu hefur sj&mpósalan ekki enn
náð sér á strik.
En þrátt fyrir skjót viðbrögð neyt-
enda við fréttum af þessu tagi nær
salan sér yfirleitt aftur á strik,
gjama eftir að framleiðendur hafa
hrakið fréttina eða bætt framleiðsl-
una.
„Monitor“-þáttur sem sýndur var
í júlí hefur haft hvað afdrifaríkastar
afleiðingar. Áhorfendum var sýnd
ormafjöld í fiski en hann hefur átt
vaxandi vinsældum að fagna sem
hollustufæða. Fyrstu dagana eftir
sýningu þáttarins dróst salan hjá
mörgum kaupmanninum saman um
70%. Fiskverkendur urðu að stytta
vinnutíma starfsfólks eða senda það
heim. Enn sem fyrr borða Vestur-
Þjóðveijar helmingi minna af fiski
en fyrir sjónvarpsþáttinn. Klaus
Warzecha framkvæmdastjóri sam-
taka fiskseljenda óttast að salan
muni ekki ná sér í bráð.
Sálfræðingar ganga jafnvel svo
Óman skipar sendi-
herra í Moskvu
og boðar bætt samskipti við Suður-Jemen
Leiðandi markaðssálfræðingar
töldu sýnt að neytendur brygðust
gjaman við fréttum sem þessum á
þann hátt að þeir forðuðust ekki
aðeins viðkomandi vörumerki heldur
hættu þeir yfirhöfuð að kaupa vör-
una.
Fyrir ári síðan var í sjónvarps-
þættinum vakin athygli á krabba-
meinsvaldandi efninu díoxan í
sjampótegundum sem einnig eru
seldar hér á landi. Sérstaka reiði
neytenda vakti að sjampótegund
sem auglýst er sem einstaklega
náttúruleg og heilsusamleg afurð
reyndist innihalda hvað mest af
Bahrein, Reuter
FRÉTTASTOFA Ómans tilkynnti
á fimmtudag, að Bin Quabos, sold-
án hefði skipað sendiherra lands-
ins í Sovétríkjunum, Nazar bin
langt að segja að viðbjóðurinn á
fískinum eigi eftir að breyta neyt-
endavenjum til lengri tíma litið: Sá
sem heldur sig frá ákveðinni vöru
í lengri tíma trúir því á endanum
að hann komist af án hennar. Því
auðveldar sem reynist að fínna nýj-
ar vörur í stað hinna gömlu því fyrr
breytast venjumar. Sem dæmi má
nefna að síðan greint var frá gly-
koli í austurrísku léttvíni er það
óseljanlegt í Vestur-Þýskalandi ekki
síst vegna ríkulegs framboðs af
frönskum, ítölskum og vestur-þýsk-
um víntegundum.
Aðrir benda á að minni mann-
skepnunnar hafi mjög stuttan
helmingunartíma (svo notað sé
orðalag úr eðlisfræðinni). Cherno-
byl-slysið sé meira að segja flestum
gleymt og grafið. Fyrirtækið Unilev-
er sem í fyrra varð að moka yfir
heilu spínatekrumar selur nú vöru
sína af meiri krafti en nokkm sinni
fyrr. Einnig er varað við uppslætti
„eiturefna vikunnar" því slíkt slævi
einungis skilningarvit og dómgreind
neytenda.
Að síðustu er framleiðendum sem
sitja í súpunni ráðlagt að hafa sem
kyrrast, sitja sem fastast og bíða
þolinmóðir eftir næsta hneyksli.
Muhammed bin Ali al-Sheikh.
Óman og Sovétríkin ákváðu fyrir
tveimur árum að taka upp stjórn-
málasamband, en sendiherrar
hafa ekki verið ákveðnir fyrr en
nú.
Reuter
Prentaraverkfall í Frakklandi
París
Prentarar í París fóru í sólarhrings verkfall og efndu til mót-
mæiaaðgerða í gær. Verkfallið var mótmælaaðgerð vegna
ryskinga lögreglu við prentara í bænum Le Mans. Þar fóru fram
réttarhöld yfir forystumönnum prentara sem fóru í ólöglegt
verkfall og voru þeir dæmdir til að greiða tjón vegna þess. Er
dómurinn var gerður kunnur réðust mótmælendur inní dóms-
húsið og réðist lögregla þá gegn þeim. Verkfall prentara í gær
varð til þess að engin dagblöð komu út í París í gær. Frakkland
var því án stórblaða, en í Lille komu út þau fjögur landsmála-
blöð sem þar eru prentuð.
Sovéska vísindaakademían:
Eldri menn víkja
don cano
ÚLPUR
Litir: Biár, liila, grænn
svartur, hvítur.
utiuf
Glæsibæ, sími 82922.
Óman og tvö önnur ríki í Sam-
bandsráði Flóans hafa þá stjóm-
málasamband við Sovetríkin. Hin eru
Kuwait og Sameinuðu arabisku fur-
stadæmin. Þijú aðildarríkin Saudi
Arabia, Quatar og Bahrein hafa það
ekki.
Ekki vakti síður athygli önnur til-
kynning soldánsins í Óman þess
efnis, að ákveðið hefði verið að
ómanskur sendiherra tæki við störf-
um í Aden, höfuðborg Suður Jemens.
Suður Jemen og Oman tóku upp
stjómmálasamband að nafninu til
fyrir fjórum árum, en hafa ekki
skipzt á sendiherrum. Töluverð
stirfni hefur verið í samskiptum
ríkjanna um árabil og landamæra-
skærur tíðar. Stjórnin í Suður Jemen
hefur verið gmnuð um að styðja
andófsöfl í Dhofarhéraði. Þau hafa
ekki látið á sér kræla lengi. Viðræð-
ur milli háttsettra aðila hafa ræðzt
við undanfarið og sendiherraskipunin
er sýnilega ávöxtur þeirra viðræðna.
fyrir hinum yngri
Moskvu, Reuter.
ÞEIR vísindamenn sem orðnir eru eldri en 75 ára munu fram-
vegis ekki geta haft með höndum stjórnunarstörf innan Sovésku
vísindaakademíunnar. Að sögn dagblaðsins Izvestia eru nú 250
lausar stöður innan akademíunnar af þessum sökum.
Mikhail S. Gorbachev hefur sagt
að gefa verði ungum og hæfileika-
miklum vísindamönnum tækifæri
til starfa til þess að unnt verði að
efla tækniþekkingu í Sovétríkjun-
um. Á síðasta ári hugðist Gorbachev
innleiða lög um eftirlaunaaldur en
þau áform mættu mikilli mótspymu
innan sovéska valdakerfisins, að
sögn vestrænna sérfræðinga um
málefni Sovétríkjanna. Lögin sem
nú hafa verið sett varðandi vísinda-
akademíuna eru þau fyrstu sem
sett eru um hámarksaldur starfs-
manna ríkisstofnana.
Samkvæmt nýju lögunum verður
vísindamaður að láta af störfum
þegar hann nær 75 ára aldri og
getur akademían kosið nýjan mann
í stað hans. Áður gat akademían
aðeins kosið nýjan mann þegar fé-
lagi í henni safnaðist til feðra sinna
eða sagði af sér. Vísindamenn sem
láta af stjómunarstörfum geta eftir
sem áður unnið áfram að rannsókn-
um og halda þeim forréttindum sem
fylgir því að vera meðlimur í aka-
demíunni.
Leitin að morðingja Palmes:
Ognar lögregla réttindum þeguanna?
Stokkhólmi, Reuter.
LEITIN að morðing]a Olofs
Palme stofnar réttindum
borgaranna í hættu, segja
tveir af kunnustu lögfræð-
ingum Svía. Leif Silberski,
sem varði kúrda sem hand-
tekinn var í fyrra, grunaður
um aðild að morðinu, segir
að lögreglan hafi komið
hlustunartækjum fyrir í íbúð-
um manna, hleri síma og opni
póst til að hafa hendur í hári
morðingjans.
Silberski sagðist ennfremur
óttast að lögreglan væri að
safna upplýsingum sem ekki
kæmu morðinu á Palme við og
menn hlytu að spyija sig til
hvers það væri. „Dómstólar
hafa veitt lögreglu leyfí til hvers
kyns aðgerða ef þær tengjast
rannsókn Palme-morðsins,“
bætti hann við. Gunnar Falk,
lögfræðingur sænsks manns,
sem tekinn var höndum
skömmu eftir morðið, tekur
undir þessi orð og segir lög-
reglu halda að hún komist upp
með hvað sem er.
Talsmenn lögreglu segja að
gerðar hafi verið skýrslur um
28.000 manns og 40.000
ábendingar verið kannaðar en
án árangurs. Því er þó neitað
að rannsóknin stofni fitjálslyndu
og opnu þjóðfélagi Svía í hættu.
Laun til handa þeim sem veitt
geta upplýsingar er leiddu til
handtöku morðingjans hafa
verið tífölduð og nema nú fímm
milljónum sænskra króna.