Morgunblaðið - 02.06.1988, Síða 1

88 SIÐUR B
123. tbl. 76. árg.
FIMMTUDAGUR 2. JÚNÍ 1988
Prentsmiðja Morgunblaðsins
V estur-Þýskaland:
Óttast að 56 hafi lát-
ið lífið 1 námaslysi
Borken í Vestur-Þýskalandi. Reuter.
SEXTÁN létu lífið og átta slösuð-
ust þegar sprenging i námu lokaði
meira en 50 námaverkamenn inni
í göngum brúnkolanámu i Vestur-
Þýskalandi i gœr. Embættismenn
f bænum segja að tekist hafi að
ná sambandi f gegnum talstöð við
nokkra af mönnunum sem eru
lokaðir inni. Óttast er um afdrif
þeirra sem enn eru lokaðir niðri
f námunni vegna hættu á kolsýrl-
ingseitrun.
Borgarstjórinn í Borken, Bernd
Hessler, sagði blaðamönnum að alls
Noregur:
Þörungarnir
refsing Guðs
Ósló. Frá Rume Timberlid, fréttaritara
MorgunblaðsinH.
ÁSTÆÐA þörungaplágunnar sem
valdið hefur f iskidauða við strend-
ur Noregs að undanfömu er enn
ekki kunn en norskur biskup telur
að með plágunni vilji Guð refsa
mönnum fyrir syndir þeirra. Eldis-
fiskur, sem var f kvíum er dregnar
voru inn á firði f sfðustu viku virð-
ist hafa þolað flutningana.
Talið er að tekist hafi að bjarga
eldisfíski sem metinn er á 1,5 millj-
arða norskra kr. (um 10 milljarða
ísl. kr.) með því að draga kvíar inn
á fírði. Eigendur fískeldisstöðva eru
bjartsýnir vegna þessa en ekki er
ljóst hver áhrif banvænu þörunganna
verða þegar til lengri tíma er litið.
Fuglafræðingar óttast að fiskadauði
af völdum þörunganna eigi eftir að
koma hart niður á fuglalífí.
Erling Utnem fyrrum biskup sagði
í samtali við kristilega tímaritið Várt
Land, að plágan væri refsing Guðs.
„Innrás þörunganna banvænu er
upphaf að endalokum mannkyns,"
er haft eftir biskuprium. „Kynslóð
okkar er syndug og spillt og ég lít
á þessa plágu sem refsingu Guðs,“
sagði Utnem.
hefðu 56 menn lokast inni í göngun-
um eftir geysilega sprengingu sem
varað hefði f 2 mínútur. Fimm mann-
anna eru f talstöðvarsambandi við
eigendur námunnar sem sprengingin
varð f og eru þeir allir heilir á húfí.
Talið er að sjálfsíkveikja f kolaryki
hafí valdið sprengingunni.
Átta menn, sem starfa við námuna
og voru við vinnu ofanjarðar er
sprengingin varð, slösuðust alvarlega
að sögn lögreglu. Hessler sagði að
aðalinngangur í námuna hefði eyði-
lagst og ylli það miklum erfiðleikum
við björgunarstarf. Björgunarsveitir
komust niður í námagöngin, sem eru
25 kflómetra löng, gegnum loftræsti-
búnað hennar. Fundust sextán menn
látnir af kolsýrlingseitrun í fremstu
göngunum sem eru á 100 metra
dýpi. Ekki er vitað hvar hinir menn-
imir eru í námunni, en óttast er um
líf þeirra vegna kolsýrlingsmagnsins
í námugöngunum.
Ronald Reagan Bandaríkjaforseti og Mfkhafl Gorbatsjov Sovétleið-
togi takast f hendur að fundi loknum í gær.
Bretland:
Verð á áli
hefur aldrei
verið hærra
Lundúnum, Reuter.
VERÐ á áli hækkaði mikið i gær
og fékkst hæsta verð fyrir ál á
málmmarkaði i Lundúnum, sem
fengist hefur til þessa.
Verð á tonni af áli, sem hægt
er að afgreiða innan þriggja mán-
aða, fór í 95 sterlingspund (um það
bil 7.600 ísl. kr.) í Lundúnum í
gær. Framboð á áli er svo lítið um
þessar mundir að ál sem hægt er
að afgreiða samstundis var selt á
545 sterlingspund tonnið (um það
bil 44.000 ísl. kr.). Verð á áli með
afgreiðslufrest er alla jafna hærra
vegna geymslukostnaðar. 545 pund
er hæsta verð sem greitt hefur ver-
ið fyrir ál í Lundúnum til þessa.
Góð staða iðnfyrirtækja sem-
veldur framleiðsluaukningu eykur
eftirspurn eftir áli, sem veldur því
að það hækkar í verði.
Leiðtogafundi risaveldanna í Moskvu lokið:
Bjartsýni á frekari árang-
ur í afvopnunarviðræðum
Hvorugur leiðtoganna útilokar annan fund á þessu ári
Moskvu, frá Ásgeiri Sverrisayni, blaðamanni Morgunblaðaina.
VIÐRÆÐUR leiðtoga risaveld-
anna og samningamanna þeirra
f Moskvu hafa skilað nokkrum
árangri á sviði afvopnunarmála.
Samkomulag hefur náðst um
ákvæði um tæknileg atriði varð-
andi eftirlitsákvæði hugsanlegs
sáttmála um fækkun Iangdrægra
kjarnorkuvopna. Viðræðum leið-
toganna lauk f gær, en Reagan-
hjónin halda heim á leið f dag.
Míkhaíl Gorbatsjov sagði að
árangurinn væri verulegur, en
bætti við: „Við hefðum getað náð
meiri árangri." Reagan Banda-
ríkjaforseti sagði fundinn hafa
verið árangursrfkan á öllum svið-
um og tiltók að samskipti
ríkjanna hefðu batnað til muna
auk þess sem nokkuð hefði miðað
í viðræðum um fækkun lang-
drægra kjarnorkuvopna. Hvor-
ugur leiðtoganna vildi útiloka að
þeir hittust að nýju á þessu ári.
*
I guðsþjónustu í Moskvu
Moskvu, frá Ásgeiri Sverrissyni, blaðamanni Morgunblaðsins.
BLÁGRÆNIR kirkjuturnamir eru hrópleg andstæða við grá fjöl-
býlishúsin og f kirkjugarðinum gefst kærkomið tækifæri til að hvfla
sig frá iðandi mannhafinu á götunum og hávaðanum i umferðinni.
Gjaldeyrismangari var á vappi f kringum kirkjuna og bauð þijár
rúblur fyrir einn dollara, en þar eð slík viðskipti eru algjörlega
ólögleg var tílboði hans snimmhendis hafnað.
Presturinn, sem klæddur var í
svartan kjól, aðskomum um mittið,
líkt og tíðkast í rússnesku rétttrún-
aðarkirkjunni, var vinsamlegur en
bað mig um að taka ekki myndir
innan dyra. Inni voru á að giska
tuttugu manns, flest 'allt gamlar
konur. í ganginum mætti ég tveim-
ur betlurum. Öðrum þeirra, ungum
bækluðum manni, sem greinilega
líður skort, gaf ég tíu rúblur (um
250 íslenskar krónur), sem er
stórfé á hans mælikvarða, enda
varð hann bæði undrandi og glað-
ur. Aldrei áður hef ég látið fé af
hendi jafn glaður í huga.
Gömlu konumar stóðu fyrir
framan helgimyndimar og fóm
með bænir sínir. Sumar þeirra
signdu sig stöðugt og beygðu, aðr-
ar stóðu eins og f leiðslu og þuldu
bænarorðin. Enn aðrar kysstu
helgigripina sem héngu á veggjun-
um. Hreint ótrúlega falleg tónlist
var leikin, væntanlega af segul-
bandi, og dimmar karlaraddir og
kvenkór sköpuðu einskonar leiðslu-
ástand því sama stefíð var sungið
aftur og aftur. Kirkjan er lítil, á
að giska 100 fermetrar, og loft-
hasðin í sjálfu kirkjuskipinu um 9
metrar. Helgir gripir og myndir em
hvarvetna og kerti loga í rökkrinu.
Þótt presturinn væri vinsamleg-
ur vildi hann ekki ræða um ástand
trúmála í Sovétríkjunum. Fólkinu
var greinilega ekkert um vem mína
gefið og hjón á miðjum aldri gáfu
mér ítrekað skýr merki um að hafa
mig á brott.
Mér þótt bæði sjálfsagt og eðli-
legt að tmfla ekki trúariðkanir
þessa fólks í landi guðleysisins
frekar en ég hafði þegar gerst sek-
ur um og hélt á braut. Þetta var
bæði yfírþyrmandi og algjörlega
ógleymanleg reynsla og raunar var
það algjör hundaheppni að fínna
opna kirkju hér í Moskvu því flest-
um þeirra hefur verið breytt í söfn
í anda guðleysisstefnu stjómvalda.
Reagan forseti sagðist reiðubú-
inn til slíks fundar ef tryggt
væri að hann skilaði árangri.
í sameiginlegri yfirlýsingu sem
birt var í gær segir að utanríkisráð-
herrar risaveldanna muni áfram
halda fundi, eins og þurfa þykir,
auk þess sem samningamönnum
ríkjanna verði skipað að fjölga fund-
um sínum. Á blaðamannafundinum
í gær lögðu báðir leiðtogamir
áherslu á að viðræður um fækkun
langdrægra kjamorkuvopna væra
gífurlega flóknar og því væri ekki
unnt að bera slíkan samning saman
við Washington-sáttmálann um
upprætingu skamm- og meðal-
drægra kjamorkuvopna, en leið-
togamir skiptust á skjölum um
staðfestingu hans í gær.
Lokayfirlýsingin er sextán síðna
plagg og virðist svo sem Banda-
ríkjamenn hafí fallist á ákveðnar
tilslakanir um hugsanleg eftirlits-
ákvæði samnings um fækkun lang-
drægra kjamorkuvopna. Þannig
hafa þeir fallist á ákvæði um tækni-
leg atriði varðandi eftirlit með
hreyfanlegum kjarnorkueldflaugum
á landi, en hingað til hafa þeir tal-
ið að banna beri slíkan vopnabúnað
með öllu. Þá hefur náðst samkomu-
lag um skilgreiningar í viðræðum
um takmarkanir stýriflauga um
borð í langdrægum sprengjuflug-
vélum.
Loks má nefna að samninga-
mönnum í Genf hefur verið falið
að gera drög að sérstökum sátt-
mála um túlkun ABM-sáttmálans
um takmarkanir gagneldflauga-
kerfa, en túlkun hans hefur verið
eitt helsta ágreiningsefnið í viðræð-
um um geimvamir og fækkun
kjamorkuvopna. Þessi atriði era öll
mjög tæknileg en geta- samt talist
mikilvæg. Greinilegt er þó að risa-
veldin greinir á um hvort iíta beri
á geimvamir sem árásar- eða vam-
arvopn og engin árangur virðist
hafa náðst í viðræðum um stýri-
flaugar í skipum og kafbátum. Auk
þess hafa verið gerðir nokkrir
samningar um samvinnu ríkjanna
á sviði vísinda- og menningarmála.
Báðir leiðtogamir lögðu ríka
áherslu á að fundurinn hefði verið
gagnlegur og mikilvægt skref í
samskiptum risaveldanna. í ávarpi
sínu ítrekaði Reagan afstöðu
Bandaríkjamanna til mannréttinda-
mála og kvaðst fagna „greinilegum
umbótum" í Sovétríkjunum. „Þjóðir
heims vantreysta ekki hvorar öðr-
um sakir vígbúnaðar, þær vígbúast
vegna vantrausts," sagði forsetinn.
Míkhaíl Gorbatsjov sagði
Reykjavíkurfundinn árið 1986 hafa
verið mjög sögulegan og kvað hann
sýna hversu flóknar viðræður risa-
veldanna væru og mikilvægar.
Reagan-hjónin halda heimleiðis
til Bandaríkjanna í dag með sólar-
hringsviðkomu á Bretlandi. í gær
fóru leiðtogamir og eiginkonur
þeirra í Bolshoj-leikhúsið og horfðu
þar á ballettsýningu auk þess sem
þau komu saman í sveitasetri Gorb-
atsjov-hjónanna þar sem snæddur
var kvöldverður.
Sjá frekari fréttir af Moskvu-
fundinum á miðopnu.