Morgunblaðið - 07.06.1988, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 7. JÚNÍ 1988
4

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Bjöm Jóhannsson,
ÁrniJörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 700 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 60 kr. eintakið.
AB og ljóðlistin
Haraldur Bessason, for-
stöðumaður háskólans á
Akureyrj, sagði í ræðu á M-
hátíð á Sauðárkróki á dögun-
um, að íslenzk tunga — í formi
ljóðs og sögu — hafi verið
helzta útflutningsvara þjóðar-
innar í meira en fjórar aldir.
Hlutur tungunnar var þó
stærstur á heimavettvangi.
Móðurmálið — sem og menn-
ingarverðmæti af því vaxin —
vóru og eru homsteinn þjóðem-
isvitundar og sjálfstæðis
íslenzku þjóðarinnar.
Þrátt fyrir ýmsar brotalamir
samfélagsins í hraðfleygri
framvindu tuttugustu aldarinn-
ar heldur móðurmálið velli. Það
er hinsvegar þrengt að því.
Flugið hefur fært þjóðtungur í
nábýli. Ljósvakar opnað erlend-
um áhrifum allar gáttir — inn
í þjóðfélag okkar og hugar-
heim.
Islenzk menningararfleifð á
í vök að verjast. Vamir hennar
eru að vísu sterkar. En betur
má ef duga skal. Mikilvægt er
að treysta og efla hvaðeina sem
styrkir stöðu tungunnar og hlut
hennar til framtíðar. Þar hafa
íslenzkar bókmenntir forystu.
En það má ekki gleyma mikil-
vægi hins talaða eða sungna
máls: í kvikmyndum, hljóðvarpi
og sjónvarpi.
íslenzkar bókmenntir eiga
víða hauka í homi. Bókin hefur
rétt hlut sinn í almennri eftir-
spum. Bókaútgáfa stendur
með nokkrum blóma, hvort
heldur litið er til listræns mats
eða fjölda útgefínna titla. Þetta
kom meðal annars fram á aðal-
fundi Almenna bókafélagsins,
sem haldinn var fyrir
skemmstu, en félagið hefur
haldið vel á málum á 33 ára
útgáfuferli. Það var stofnað
undir forystu mætra manna,
meðal annarra Bjama heitins
Benediktssonar, í þeim tilgangi
að styrkja og efla íslenzka
menningu, með viðhorf frelsis
og lýðræðis að leiðarljósi. Með-
al höfunda, sem tengdust félag-
inu, vóru Gunnar Gunnarsson
og Tómas Guðmundsson, en
þeir vóru um árabil formenn
bókmenntaráðs þess. Ennfrem-
ur er félagið forlag þeirra
Kristmanns Guðmundssonar
og Guðmundar G. Hagalíns,
svo að nöfn séu nefnd.
Það er merk nýjung í sögu
AB að um svipað leyti og aðal-
fundur þess var haldinn kom
út bókin „Ný skáldskaparmál",
það er ljóðaárbók. Þar er að
fínna ljóð 75 höfunda á aldrin-
um 18 til 83 ára; höfunda sem
ekki em allir daglegir gestir
hjá ljóðavinum.
Sigurður Valgeirsson, út-
gáfustjóri AB, segir í viðtali
við Morgunblaðið að höfuðkost-
ur bókarinnar sé „að um fmm-
birtingar er að ræða í langflest-
um tilfellum og ekkert ljóðanna
hefur áður komið út á bók“.
Hann sagði jafnframt „að
bókin gæfí nokkuð góða mynd
af því sem verið væri að yrkja
í landinu. Mig langar sérstak-
lega til þess,“ sagði hann, „að
vekja athygli á þýðingunum í
bókinni, því þýðingar em mikil-
vægur þáttur í þróun ljóðagerð-
ar. Hér birtast þýðingar á ljóð-
um eftir heimsþekkt skáld, sem
sum hver hafa lítið eða ekki
verið þýdd á íslenzku áður.“
Útgáfustjórinn sagði enn-
fremur: „Það er oft í ljóðagerð-
inni sem vaxtarbroddur skáld-
skaparins felst og aldrei að vita
nema einhver þeirra sem á sín
fyrstu ljóð í bókinni verði
seinna meðal skæmstu stjam-
anna.“
Önnur merk nýjung í starfí
AB er útgáfa á hljóðsnældum.
Nefna má upplestur Einars
Ólafs Sveinssonar á Njálu, sem
er mikil gersemi. Það er ómet-
anlegt að koma gimsteinum
íslenzkra bókmennta á fram-
færi í töluðu máli, þar sem
framburður er til eftirbreytni.
Hér er hafín merk starfsemi.
Almenna bókafélagið hefur
haft mörg jám í eldi undanfar-
ið. Starfsemi þess hefur reynzt
farsæl. Það hefur verið óhrætt
við að brydda upp á nýjungum;
gefa ungum höfundum tæki-
færi, samhliða því að gefa út
ritsöfn þjóðkunnra höfunda:
Gunnars Gunnarssonar, Tóm-
asar Guðmundssonar, Sigurðar
Nordals, Kristmanns Guð-
mundssonar, Guðmundar Kam-
bans og Jakobs Jóhannessonar
Smára.
AB mætir nú harðnandi
samkeppni á sínum starfsvett-
vangi. Það er vel. Samkeppnin
veitir aðhald og felur í sér hvata
til að gera betur. Hún eykur á
úrval og heldur aftur af verð-
hækkunum. Samkeppnin er
tryggasti bandamaður neytan-
dans. En það em bókaforlög
af þessu tagi, er vanda til
verka, sem standa beztan vörð
um móðurmálið og menning-
arlíf í landinu.
LISTAHÁTÍÐ í REYKJAVÍK
Listahátíð í Reyk
sett í tíunda si:
SETNING Listahátiðar í
Reykjavík 1988 fór fram í
Listasafni íslands sl. laugar-
dag. Þá voru opnaðar sýning-
amar Norræn konkretlist
1907—1960 og sýning á verk-
um Marc Chagalls.
Setningarathöfnin hófst með
því að Jón Þórarinsson, formaður
framkvæmdastjómar Listahátí-
ðar, flutti inngangsorð, þar sem
hann þakkaði m.a. þann veglega
stuðning sem ýmsir aðilar hefðu
Morgunblaðið/Þorkell
Haraldur Kröyer, sendiherra í
París, flytur kveðju Idu Chagall
Morgunblaðið/Þorkell
Jón Þórarinsson, formaður
framkvæmdastjómar Listahátíð-
ar, flytur inngangsorð
veitt Listahátíð að þessu sinni, sem
gerði hana svipmeiri en ella hefði
orðið.
Síðan setti Birgir ísleifur Gunn-
arsson, menntamálaráðherra, há-
tíðina. I ræðu sinni vitnaði Birgir
ísleifur til orða Kristjáns Eldjáms,
að enginn kæmist undan valdi list-
arinnar, og sagði að það hlyti að
vera stefnan að bæta hag islenskr-
ar listar og listamanna. I lok ræð-
Morgunblaðið/Þorkell
Birgir ísleifur Gunnarsson,
menntamálaráðherra, setur há-
tfðina
unnar sagðist Birgir Isleifur vona
að Listahátíð mætti verða okkur
til skemmtunar, lærdóms og nokk-
urs þroska.
Bera Nordal, forstöðumaður
Listasafns íslands, flutti því næst
stutt ávarp og opnaði sýninguna
Norræn konkretlist 1907—1960.
Bera sagði svona yfirlitssýningar
mikilvægar, því myndlist dagsins
í gær veitti okkur e.t.v. lykil að
myndlist morgundagsins.
Haraldur Kröyer, sendiherra í
París, sem var milligöngumaður
um að fá hingað verk Chagalls,
flutti samkomunni kveðju frú Idu
Verk á Chagall-
sýningunni
Forseti íslands
ari Listahátíðs
Marc Chagall
Sigurður Rúnar Jónsson leikur e
Vigdís Finnbogadóttir, forseti ísh