Morgunblaðið - 07.06.1988, Blaðsíða 57

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 7. JÚNÍ 1988
57
Minninff:
Guðmunda Rósmunds
dóttir - Minning
menningar. Og það svo að fyrr en
varir er flest orðið úrelt og annað
komið í staðinn. En nú á tímum er
vaxandi áhugi á því að safna þess-
um úreltu vélum og varðveita þær
til þess að sýna sögulega þróun.
Snemma fékk Guðmundur skiln-
ing á þvi að þama var menningar-
söguleg arfleifð sem bar að varð-
veita. Hann sýndi vilja sinn I verki
með því að taka traktor einn af
fyrstu gerð og gera hann upp. Svo
var mál með vexti að honum hafði
verið hent og meira að segja graf-
inn í jörð. Guðmundur hikaði ekki
við að grafa hann upp og hreinsa
og sparaði enga fyrirhöfn til þess
að fá það sem vantaði, leggja á sig
ferðalög í því skyni, jafnvel norður
í land. Svo fór að lokum að ekki
vantaði nema eitt smástykki til þess
að hann yrði gangfær. Það fannst
hvergi hér á landi en kannski hefði
mátt ná þvf frá Ameríku en af því
varð ekki og við það situr enn.
Þetta sýnir vel viljastyrk hans til
að ná settu marki.
Eins og fyrr getur lá rannsókn
náttúrunnar djúpt í eðli Guðmund-
ar. Hann var uppalinn við veiðivatn
og rannsakaði lífríki þess af þeirri
kostgæfni sem honum var lagið
alveg frá unglingsárum fram til
hins síðasta, var alltaf með silungs-
klak heima hjá sér. Það var mikill
fróðleikur að hlusta á hann lýsa
því. Hann gjörþekkti svo hegðun
og lifnaðarhætti urriða og bleikju
að ætla mætti að þær færu fáir f
spor hans. Fiskifræðin kennir að lax
geti ekki alist í fersku vatni án
þess að ganga til sjávar. En hann
sannaði fiskifræðingi, að svo hafi
gerst í Hestvatni, með þeim rökum
sem ekki varð hnekkt.
Skólamenntun Guðmundar var
ekki önnur en tveir vetur í Laugar-
vatnsskóla, auk bamafræðslu. Ekki
mun hann hafa stundað mikið bók-
lestur framan af ævi, en hann var
leitandi maður og þegar á leið varð
hann að finna anda sínum við-
fangsefni og vijjafestan brást hon-
um ekki. Ekki er vitað til að hann
hafi fengist við skáldskap eða ræðu-
mennsku þótt þar hefði hann hvorki
skort róm né málsnilld. Hann fór
að lesa ljóð og hann tileinkaði sér
svo að læra utanbókar heila kvæða-
bálka. Hann réðst ekki á garðinn
lægstan að fást við kvæði þess
skálds sem hvað dýpst hefur kafað
í mannlega tilveru og hnattadýrð
ómælisgeims, Einars Benediktsson-
ar.
Og nú þegar.Guðmundur er allur
og hefur kvatt tilverusvið okkar
jarðarbama þykir hlýða að ljúka
þessum orðum með síðasta erindi
úr kvæðinu „Einræður Starkaðar".
Dagur míns heims varð helsvört nótt. —
Hann hvarf eins og stjaman í morgun-
bjarma.
Guðsdymar opnuðust hart og hijótt
Hirðsveinar konungsins réttu út arma.
Fjördrykkinn eilífðar fast ég drakk;
þá féll mín ásýnd á jörð eins og gríma.
Heiðingjasálin steypti stakk. -
Ég steig fyrir dómara allra tíma.
Sigurður Sigurmundsson,
Hvítárholti.
Mínir vinir fara flöld
Feigðin þeirra heimtar gjöld
(Bóiu-Hjálmar)
Mig langar að minnast Guð-
mundar örfáum orðum. Hann fædd-
ist á Gelti í Grímsnesi og vom for-
eldrar hans Sigríður Guðmunds-
dóttir og Biynjólfur Þórðarson.
Guðmundur var giftur móðursystur
minni, Jónínu Bjamadóttur. Mikill
samgangur var á milli heimila systr-
anna og dáði móðir mín Guðmund
mág sinn, og var ætíð gott sam-
band þeirra á milli. Margs er að
minnast og rify'a upp þessa dagana.
Eg er fædd á heimili Guðmundar
og Jónínu frænku svo segja má að
mínar fyrstu stundir í lífinu hafí
verið undir þeirra vemdarvæng. í
mörg ár var móðuramma mín í
heimili hjá þeim og var það siður
þá að fyölskylda mín fór upp í Hlíðar
og drukkið var kvöldkaffíð þar á
aðfangadag. Hélst þessi siður í
mörg ár meðan við bömin vom að
alast upp. Var þá oft kátt á hjalla.
Ofarlega em í huga núna ferðim-
ar sem við Ragnhildur fómm saman
með Guðmundi austur í Gölt og
söng hann fyrir okkur af raust
kvæðið um Helgu Jarlsdóttur sem
hann kunni allt og þótti okkur til-
komumikið að hlusta á hann.
Oft minnist ég fyörlegra stjóm-
málaumræðna við eldhúsborðið í
Hlíðunum. Já, það er margs að
minnast og aðeins fátt eitt talið upp
hér. Umhyggja Guðmundar fyrir
sínu fólki var mikil og bamgóður
var hann mjög og skulu hér þakkir
færðar frá bömum mínum fyrir
hans hlýja viðmót við þau. Ég og
fjölskylda mín vottum Jónínu
frænku minni og fyölskyldu hennar
innilega samúð okkar.
Minningin um góðan mann mun
lifa með okkur öllum.
Þóra Haraldsdóttir
Þriðjudaginn 24. maí var gerð
frá ísafjarðarkirkju útför Guð-
mundu Rósmundsdóttur.
Guðmunda, eða Munda eins og
hún var ævinlega kölluð, fæddist í
Tungu fyrir botni Skutulsfjarðar
9. júní 1907 og bjó lengst af í ísa-
fyarðarkaupstað á Eyri við sama
fyörð. Það kann að hvarfla að ein-
hveijum að fátt hafí hent á hinni
skömmu vegferð frá Skutulsfjarð-
arbotni fram á Eyri, en því fer
fyarri. Leið hennar hófst á harð-
troðnu moldargólfí gamla torf-
bæjarins, sem var æskuheimili
hennar, um hestagötur út með fírði,
hjá stakkstæðum ísafjarðarkaup-
manna, færiböndum fshúsanna, til
tæknidýrkunar ■ og tölvugaldra
samtíðarinnar. Þannig lá leið henn-
ar frá grárri fomeskju hins rót-
gróna bændasamfélags til síhvikull-
ar veraldar nútímans. Munda var
ein í þeim nafnlausa fjölda sem með
amstri sínu bar hitann og þungann
af hamskiptum samfélagsins á fyrri
hluta þessarar aldar. Hún giftist
tvívegis og stofnaði heimili, eignað-
ist böm og annaðist stjúpböm, jafn-
framt því að hún vann langan
vinnudag f físki. Bömin urðu sjö
og aðrir afkomendur eru fjölmargir
og dreifðir nokkuð víða um heims-
kringluna. Munda fylgdist grannt
með bömum sfnum og fjölskyldum
þeirra þótt höf og fyöll skildu að.
Kynni okkar Mundu hófust þann-
ig að hún hýsti einn úr okkar hópi
skamma hríð þegar illa stóð á um
sinn. Síðar gerðumst við hin ýmist
kostgangarar og leigjendur í
Tangagötu 10 ellegar við urðum
þar eins konar heimagangar. En
hvemig svo sem fyrstu kynnum
okkar var háttað bundumst við
henni öll vináttuböndum sem entust
meðan hún lifði.
Mörg stundin læddist óséð hjá
þegar Munda dró ýmis konar fá-
gæti úr hirslu minninganna og vakti
til lífsins liðinn tíma í látlausri en
kjamyrtri frásögn. Það var auðvelt
að slást í för með henni um grónar
götur minninganna, rölta um
stakkastæðin á sólhýrum degi,
finna saltfiskilminn í nösum. Þá gat
mann næstum verkjað í allan
skrokkinn þegar hún iýsti sleitu-
lausum saltmokstri og kolaburði
fyrir daga uppskipunarkrananna.
Eins var auðvelt að skynja í orðum
og raddblæ hvemig lífsgleðin ólgaði
í dunandi dansi og hlátrasköllum í
sölum Alþýðuhússins á áranum
milli stríða. Þannig væri auðvelt að
halda áfram og myndi seint kenna
granns í þessari miklu fyárhirslu,
ævinlega var hægt að laða fram
karla og kerlingar af öllu tagi, hvöss
tilsvör eða kátlegar athugasemdir,
gleðistundir og sorgar.
Á þessum stundum gafst okkur
ekki aðeins sýn til fjarlægra tíma
og framandi lífs heldur kynntumst
við lífsviðhorfí og skapgerð Mundu
býsna vel enda var hún hreinskipt-
in, mannblendin og opinská. Kröpp
kjör og miskunnarlaus lífsbarátta
höfðu mótað skoðanir hennar. Mót-
læti, angur og sorgir kvöddu stund-
um dyra á Tangagötu 10 en and-
streymið herti Mundu og bugaði
aldrei enda var hún bjartsýn að
eðlisfari og léttlynd. Hún var sjálf-
stæð í skoðunum og vildi hvorki
vera taglhnýtingur neins né ómagi
á samfélaginu og hélt hún heimili
hjálparlaust alla tfð.
Barátta hennar við banamein sitt
var ekki löng en snörp. Hún horfð-
ist í augu við dauðann án þess að
gera sér neinar gyllivonir um bata
en hún lét þó ekki hugfallast heldur
beið þess sem verða vildi af æðra-
leysi.
Um leið og við kveðjum þig,
gamla vinkona, þökkum við þér
fyrir allt sem þú veittir af auðlegð
hjartans.
Jónína, Jóhannes, Örn Daníel,
Arsæll og Sigurlaug.
f
Móðir okkar,
JÓNA KRISTÍN JÓNSDÓTTIR
fyrrum húsfreyja JaAri,
Hrunamannahreppi,
andaðist á Droplaugarstöðum föstudaginn 3. júní.
Börn hinnar látnu.
t
Faðir minn, ANDRÉSAUÐUNSSON,
Efrl Hól, V-Eyjsfjöllum,
lóst 5. júnf.
Fyrir mína hönd og annarra vandamanna,
Sigrfður G. Kærnested.
t
Eiginmaður minn og faðir,
SIGURÞÓR HERSIR
bryti,
Rauðalæk 13,
andaðist í Landspítalanum 5. júní.
Fyrir hönd aðstandenda,
Guðlaug Pálsdóttir,
Gylfl Páll Herslr.
. SPARAÐU SPORIN
ÞU ÞARFT EKKILENGUR
AÐ UMSKRÁ
Frá 1. júní þarf ekki lengur að umskrá
bifreið þegar hún er seld úr einu umdæmi í
annað eða eigandi flytur á milli umdæma.
Umskráningar verða þó heimilar til 31.
desember n.k.
8
Við sölu á bifreið þarf því eftirleiðis einungis
að senda nákvæmlega útfyllta sölutilkynn-
ingu ásamt eigendaskiptagjaldi kr. 1.500.-
til Bifreiðaeftirlits ríkisins, eða fógeta og
sýslumanna utan Reykjavíkur.
Dómsmálaráðuneytið