Morgunblaðið - 06.08.1988, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 6. ÁGÚST 1988
21
ákaflega vel. Við þurftum vitaskuld
að tala dönsku og ensku og skýra
út eitt og annað sem við annars
hefðum ekki haft orð á, ýmislegt
sem að fyrir útlendingi er framandi
en fyrir okkur íslendinga sjálfsagð-
ur hlutur. Eitt kvöldið var t.d. áköf
umræða um mat og matarvenjur
og voru þá ýmsir réttir fram reiddir
í huganum.
Cecila frá Frakklandi hefði gjam-
an viljað fínna nokkrar rauðvíns-
flöskur í hellinum, flöskur sem
hefðu legið þar í áratugi og orðið
að guðaveigum, en hún taldi hellinn
ágæta víngeymslu, en við hin gáð-
um að því hvort þar væri nokkur
hellisbúinn eða þá lambaspörð eftir
sauðfé.
Daninn Kim var ákaflega sterkur
og bar því stærstu tijáknippin. Er-
lendu ferðamennimir tóku af hon-
um myndir í gríð og erg og töldu
sig þar vera að festa á fílmu hinn
dæmigerða íslending, sterkbyggð-
an og duglegan. Hann sagðist lengi
hafa getað „dulbúist", eða þar til
einn ferðalangur vildi vita hvað trén
sem hann bar á bakinu hétu á
íslensku. Það kom svolítið undarleg-
ur svipur á ferðafólkið þegar hann
sagðist vera frá Danmörku, en
væri hér á íslandi að vinna í sjálf-
boðavinnu.
Að kvöldi síðasta vinnudagsins í
Mývatnssveit var okkur boðið í sil-
ungasúpu á prestssetrinu á Skútu-
stöðum. Þar brögðuðum við, flest
okkar eflaust í fyrsta sinn, silunga-
súpu að hætti Mývetninga.
Síðasta daginn í Mývatnssveit
notuðum við til að skoða okkur um
og njóta þeirrar náttúrufegurðar
sem dregur að ferðalanga hvað-
anæva úr heiminum.
Við skoðuðum Höfða, þessa
skemmtilegu gróðurvin og Grjóta-
gjá sem ekki er lengur hægt að
baða sig í, vegna þess hve vatnið
er heitt. Þaðan fórum við að Hvera-
rönd og skoðuðum kraumandi hveri
og önduðum að okkur krassandi
brennisteinslyktinni. Síðan ókum
eftirHafdísi S.
Olafsson
Dagana 6.—14. júlí sl. vom Sjálf-
boðaliðasamtök um náttúruvemd
að störfum í Mývatnssveit. í þessum
hópi, sem taldi um 30 manns, voru
sjálfboðaliðar víðsvegar að. Flestir
voru frá íslandi, en að þessu sinni
voru einnig fjórir útlendingar í för,
þrír Danir og einn Frakki.
Undirrituð er í sjálfboðaliðasam-
tökunum og fór með í þessa vinnu-
ferð.
Við unnum í Dimmuborgum og
í Hverfjalli. í Dimmuborgum lögð-
um við göngustíga, hjuggum tré
og fluttum í burtu og grófum út
helli, sem hafði verið lokaður í ára-
tugi.
I Hverfjalli hreinsuðum við í
burtu gijót sem ferðamenn höfðu
notað til að mynda stafí, nöfn og
tákn. Þeir sem hafa komið í Mý-
vatnssveit þekkja eflaust Hverfjall,
sem stendur austan megin við vatn-
ið. Þetta er ákaflega stílhreinn og
fallegur sprengigígur, sem talinn
er hafa myndast fyrir u,þ.b. 2000
árum. Það er afar skemmtilegt að
ganga á Hverfjall, því þaðan er
ágætt útsýni yfir vatnið og sveit-
ina. Auk þess sést ekki nema hálf
fegurð fjallsins, þegar horft er á
það af jafnsléttu, hinn helmingurinn
kemur í ljós þegar komið er upp
og horft er niður í gígskálina, þessa
fagurmynduðu skál, sem gæti hafa
verið rennd í leirsmiðju skaparans.
í Hverfjalli unnu sjálfboðaliðar
einn dag við gijóthreinsun í
blíðskaparveðri og má nærri geta
að hitinn varð eins og í steikarpotti.
Dimmuborgir er staður sem flest-
ir ferðamenn á leið um Mývatns-
sveit skoða, enda er staðurinn afar
sérstæður. Menn telja að þessar
hraunborgir hafi myndast fyrir um
2000 árum. Kenningin er sú að
þama hafi verið hrauntjöm sem
hafí verið byijuð að storkna, þ.e.
að einstaka drangar hafi verið
storknaðir og á milli þeirra hafí
verið fljótandi hraunkvika. Síðan
hafí barmur tjamarinnar rofnað
einhvers staðar og kvikan mnnið
út, en eftir hafi staðið hraundrang-
ar þeir sem ferðamenn dást nú að.
Þama unnu sjálfboðaliðar við að
greiða götu ferðamannsins í bók-
staflegum skilningi. Við lögðum
göngustíga, klipptum í burtu tijá-
greinar sem voru farnar að slúta
út á stígana og lögðum steinþrep í
sandbrekku til að auðvelda upp-
Rang.
„Það var ekki laust við
að okkur fyndist við
eiga pínulítið í Mý-
vatnssveit eftir að hafa
lagt þar hönd á plóginn
í vikutíma og fengið að
kynnast sveitinni og
fólkinu.“
í Dimmuborgum hefur verið
plantað þó nokkuð af fumtijám.
Þessi tré hafa ekki þolað veður- og
jarðvegsskilyrðin, auk þess hefur
heijað á þau lús, svo þau era meira
og minna dauð. Sjálfboðaliðar unnu
við að saga niður þessi dauðu tré,
binda þau saman í knippi og bera
þau upp á bílaplanið fyrir framan
Borgimar. Þetta var mikil vinna
og nokkuð erfíð, sérstaklega tijá-
burðurinn, en hann vakti ómælda
athygli og aðdáun erlendra ferða-
manna, sem vom í Dimmuborgum
þessa daga. Það má fullyrða að
kengbognir sjálfboðaliðar með
tijáknippi á bakinu munu prýða
mörg myndaalbúm ferðalanga utan
úr heimi.
Þá unnu sjálfboðaliðar einnig við
að opna helli í Dimmuborgum. Sá
hellir sem um ræðir heitir Sauða-
hellir og hefur verið lokaður í meira
en 30 ár. Vinna okkar fólst í því
að moka sandi í burtu sem hafði
fokið í munnann og gera sæmijega
færa aðgöngu að hellinum. Áður
en við gátum hafíð verkið varð einn
af verkstjómm okkar, heimamaður
úr sveitinni, Friðrik Dagur, að
spyija Línu á Geiteyjarströnd hvar
hellinn væri að fínna, en menr. vissu
ekki lengur hvar hann var. Lína
gat sýnt Friðriki Degi á loftmynd
hvar staðurinn var, en hún var
mikið í Dimmuborgum sem bam
og unglingur, í þá tíð er borgimar
tilheyrðu Geiteyjarströnd.
Eins og nafnið bendir til var
Sauðahellir notaður til að hýsa
sauðfé. Það var með nokkurri eftir-
væntingu að sjálfboðaliðar byijuðu
að grafa kolbikasvörtum foksandin-
um frá munna hellisins, því hvað
skyldum við fínna í helli sem hafði
verið lokaður í áratugi?
Eftir nokkurra tíma mokstur og
gijótburð var hægt að skríða inn í
hellinn og skoða hann. í fyrstu
hafði enginn verið svo forsjáll að
taka með sér ljós af neinu tæi, svo
við urðum að gera okkur þá litlu
dagsbirtu, sem kom inn um munn-
ann, að góðu. Seinna þegar við
höfðum stækkað opið inní hellinn
Jóhann og Cecile bera steinhellu í Dimmuborgum.
Kim með tijáknippi á bakinu.
Sjálfboðaliðar að
störfum í Mývatnssveit
Fyrir framan Sauðahelli: F.v. Salbjörg, Friðrik Dagur, Bára, Þórdfs, Kim, Hafdís, Inga Dóra, Pernille,
Jóhanna, Magnús, Valdís, Jesper, Þorvaldur Örn og Cecile.
og höfðum kerti og vasaljós með-
ferðis, sáum við hvemig hann leit
út. Þetta er nokkuð stór hellir,
gæti hæglega rúmað um 100
manns. Hann er sporöskjulaga og
er hellisþakið hæst í miðjunni um
tveir og hálfur metri en lækkar út
til hliðanna. Annar endi hellisins
hafði verið girtur af með hraun-
hellum sem vom reistar uppá rönd.
Innan þessa garðs fundum við tvö
eldstæði og var það getgáta
Þorgríms Starra í Garði, sem heim-
sótti okkur að verki loknu, að
sauðayfirsetumenn hafi þar tendrað
bál til að ylja sér við og jafnvel
hita sér kaffí, en vatnið hefðu þeir
þurft að flytja með sér því enga á
eða læk er að finna í Dimmuborg-
um.
Eins og segir í upphafi vom er-
lendir sjálfboðaliðar að störfum með
okkur í þessari ferð, en Sjálfboða-
liðasamtök um náttúmvemd em í
tengslum við svipuð samtök bæði í
Danmörku og Englandi. Það var
afar skemmtilegt fyrir okkur að
vinna með þessu fólki, því á þennan
hátt kynnist maður menningu, venj-
um og viðhorfum annarra þjóða
við að Kröfluvirkjun og skoðuðum.
Víti, en uppá Leirhnjúk máttum við
ekki fara vegna skjálftavirkni, svo
við urðum að gera okkur það að
góðu að horfa á hann úr íjarlægð.
Þegar heim kom höfðu þær syst-
ur, Stefanía og Sigríður Þorgríms-
dætur, lagt á kaffíborð fyrir okkur
sjálfboðaliða i boði hreppstjómar
Skútustaðahrepps, en sjálfboðaliðar
höfðu aðsetur í Rannsóknastöð
Náttúravemdarráðs á Skútustöðum
á meðan á vinnu stóð. Þar tók Jón
Pétur Líndal sveitarstjóri á móti
okkur og hélt tölu, þar sem hann
þakkaði okkur fyrir unnin störf og
afhenti hveijum og einum viður-
kenningarskjal.
Það var ekki laust við að okkur
fyndist við eiga pínulítið í Mývatns-
sveit eftir að hafa lagt þar hönd á
plóginn í vikutíma og fengið að
kynnast sveitinni og fólkinu, þegar
við ókum með Guðmundi Jónassyni
heim á leið yfír Sprengisand.
Höfundur er félagi í Sjálfboðaliða-
samtökum um náttúruvemd.