Morgunblaðið - 06.08.1988, Blaðsíða 31

Morgunblaðið - 06.08.1988, Blaðsíða 31
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 6. ÁGÚST 1988 31 Norræna kvennaþingið í Osló: Frá ráðherrayfirheyrslunni í gær þar sem Jóhanna Sigurðardóttir félagsmálaráðherra svarar fyrir- spurn frá fundargesti. Til hliðar við hana á vinstri hönd sitja jafnréttisráðherrar hinna Norðurland- anna og Sigrún Stefánsdóttir sem var fundarstjóri yfirheyrslunnar. Hægra megin við Jóhönnu situr túlkur hennar sem túlkaði allt sem Jóhanna sagði af íslensku yfir á norsku. Jóhanna Sigurðardóttir á kvennaþingi í Osló: Norðurlönd stuðli að jafnréttisstofnun SÞ Osló, frá Þórunni Þórsdóttur, blaðamanni „ÉG ER dauðþreytt á rannsókn- um, nú þarf athafnir,“ sagði dönsk kona úr hópi gesta á nor- rænni jafnréttisráðstefnu, sem haldin var í tengslum við kvenna- þingið í Osló og lauk i gær. Þessi orð hlutu miklar undirtektir og eru kjarni þeirra boða sem konur vildu öðru fremur koma til stjórn- málamanna. Jóhanna Sigurðar- dóttir félagsmálaráðherra lagði einmitt megináherslu á í ræðu sinni að Norðurlöndin þyrftu að standa að sameiginlegum aðgerð- um i þágu kvenna fremur en at- hugunum. Jafnframt varpaði hún fram þeirri hugmynd að Norðurl- öndin hefðu frumkvæði að því að komið yrði á sérstakri jafnréttis- stofnun innan Sameinuðu þjóð- anna. Launamisrétti karla og kvenna og lausnir á því bar annars einna hæst í umræðu gærdagsins, sem ráðherrar jafnréttismála á Norður- löndum tóku þátt í. Jafnréttisráðstefnu Norðurlanda- ráðs og norrænu ráðherranefndar- innar lauk undir hádegi í gær eftir að jafnréttisráðherrar höfðu flutt ræður og nokkrir ráðstefnugestir fengið tóm til að taka til máls. Ráð- herramir svöruðu á síðdegisfundi spumingum sem settar höfðu verið í þar tii gerðan kassa á kvennaþing- inu. Fundarstjóri fyrir hádegi var Eiður Guðnason en Sigrún Stefáns- dóttir stýrði yfirheyrslum ráðher- ranna. Á jafnréttisráðstefnunni var fjall- að um norræna framkvæmdaáætlun um jafnrétti kynjanna og var Jó- hanna Sigurðardóttir félagsmálaráð- herra beðin að segja lesendum frá henni. „f áætluninni eru aðallega tvö viðfangsefni," segir Jóhanna. „Ann- ars vegar hlutverk kvenna í efna- hagsþróun; atvinnutækifæri, launa- mái, vinnuumhverfi og staða í at- vinnulífinu. Hins vegar tengsl fjöl- skyldulífs og atvinnu; réttur foreldra sem launþega, vinnutími þeirra, umönnun bama, karlar og jafnrétti auk Qárhagslegra afleiðinga af skiptingu launaðrar vinnu og ólau- naðrar. Jafnréttisáætlunin Qallar að miklu leyti um að gerðar veiúi rannsóknir á málefnum kvenna. Ég tel hana á ýmsan hátt áhugaverða og trúi að hún geti verið gagnlegt skref í rétta átt ef vel tekst til. Hins vegar þykir mér áætlunin ekki nógu markviss, í hana vantar tillögur um beinar að- gerðir. Til dæmis eru ákvæði í jafn- réttislögum allra Norðurlandanna um jákvæða mismunun, sem heimil- ar sérstakar aðgerðir í þágu kvenna á vinnumarkaði. Þessi ákvæði hefði mátt athuga í framkvæmdaáætlun- inni. Lág laun fyrir hefðbundin kvennastörf tengjast ólaunuðum störfum á heimilum og við ættum að beita ákvæðum jafnréttislöggjaf- arinnar til að endurmeta kvenna- störfin. Ef konur vilja í raun bijóta múrana og vinna störf sem karlar hafa sinnt að mestu þarf einnig að fá karla í störf sem konur hafa yfír- leitt unnið. Við það ættu líka launin innan svokallaðra kvennastétta að hækka." Endanlega verður gengið frá framkvæmdaáætlun um jafnréttis- mál á ráðherrafundi í nóvember og hún lögð fyrir næsta þing Norður- landaráðs í mars. Nokkrar kvenn- anna sem tóku til máls í gærmorgun lýstu ánægju með að gert væri ráð fyrir rannsóknum á málefnum kvenna. Fleiri báðu um ákveðnari áætlun, undirbúningur aðgerða gæti ekki varað endalaust. Athuganir væru góðra gjalda verðar en þær breyttu ekki hlutunum einar sér. Þá kom fram á fundinum spuming um hvemig tryggja mætti að áætlunin gengi fram, hvort markmiðin þyrftu ekki að vera ljósari til að peningar fengjust. Ein fundarkvenna benti á að í áætluninni þyrfti að athuga hvemig koma mætti konum mark- visst í áhrifastöður. Það skipti gey- simiklu máli að þeir sem völdin hefðu ynnu að jafnrétti kynjanna, einmitt þessvegna væri þessi ráðstefna og fundur með jafnréttisráðherrum mikilvæg á kvennaþinginu. Þá lýstu ýmsir yfír vilja til að halda annað kvennaþing eftir fimm ár og meta hvað áunnist hefði. Einn karlkyns ráðherra sat loka- fund jafnréttisráðstefnunnar í gær- morgun og var málflutningur hans dálítið frábrugðinn kvennanna. Henning Dyremose, vinnumálaráð- herra Dana, kvaðst skilja mætavel að beðið væri um athafnir. Hins vegar mættum við ekki vera óraunsæ. Hann spurði hvort ætti að setja ártal á lausn aðalvandans, segja að á ákveðnu ári yrðu laun karla og kvenna jöfn. Salurinn hróp- aði já, það var klappað fyrir ráð- herranum í það skipti. Dyremose sagðist vilja sjá bæði konur og karla á jafnréttisþingi eftir fímm ár, til umræðu væru mál sem skiptu bæði kynin miklu. Kvennabylting hækki ekki launin í ræðu sinni í gærmorgun spurði Jóhanna Sigurðardóttir hvort ekki mætti koma á fót sérstakri jafnrétt- isstofnun innan Sameinuðu þjóð- anna, sem hafa myndi umsjón með að jafnréttismálum yrði fylgt fram í anda Nairobi-ráðstefnunnar 1985 og þau rædd á alþjóðlegum vett- vangi. Slík stofnun gæti gert sjálf- stæðar áætlanir og verkefni og stuðlað að því að jafnrétti í raun kæmist á eins fljótt og unnt væri. Þá sagði hún í ræðu sinni frá hugmynd sinni um kvennabyltingu ef ekki hefði náðst launajöfnuður karla og kvenna á íslandi innan fimm ára. Konur ættu að boða til byltingarinnar með tveggja ára fyr- irvara og nota þann tíma til að safna í gildan verkfallssjóð. Spumingu um kvennabyltingu var beint til Jóhönnu á síðdegisfundinum í gær og vísað til að á íslandi sé munur á launum karla og kvenna meiri en á öðrum Norðurlöndum. Sagði Jóhanna að sett hefðu verið lög árið 1961 um að bæði kynin skyldu fá sömu laun fyrir sömu vinnu og ákveðið að tak- markinu skyldi náð á fimm árum. „Síðan eru liðin hátt í 30 ár og launa- jafnrétti hefur ekki náðst," sagði Jóhannav „Eftir að þetta var viður- kennt á íslandi voru gerðar leiðrétt- ingar á launatöxtunum sjálfum en þá fundu menn aðra leið til að við- halda launamisrétti; yfirborganir karla og friðindi. Nú hafa konur fengið nóg og þess vegna getur kvennabylting orðið nauðsynleg. Við gerum tvær kröfur, að störf kvenna verði endurmetin og konur fái jafna hlutdeild á við karla í yfirborgunum. Áður en til kvennabyltingar kæmi ætlum við á íslandi að reyna hvem- ig gengur að framfylgja jafnréttisá- ætlunum sem nú eru gerðar í fyrir- tækjum og stofnunum ríkisins. Þær taka til launa og stöðuveitinga og eiga að vera tilbúnar í lok ársins en ganga i gildi eftir áramót." Til að sýna fram á sérstöðu íslend- inga meðal hinna Norðurlandaþjóð- anna talaði Jóhanna á íslensku og hafði túlk sér við hlið sem þýddi jafnóðum það sem hún sagði yfir á norsku. Finnski jafnréttisráðherrann talaði einnig á móðurmáli sínu, finnsku. Deilt um friðarmál Ósló, frá Þórunní Þórsdóttur, blaðamanni Morgunblaðsins. Friðarumræður hafa verið áberandi á norrænu kvennaráð- stefnunni. Samtök kvenna um öryggis- og varnarmál hafa einnig annast dagskrá á hverj- um degi. Formaður norsku kvennasamtakanna um varnir landsins, Grethe Værnö, segir að sér hafi þótt friðarumræðan á kvennaþingum hingað til held- ur einhæf og óraunsæ. Nokkur spenna hefur ríkt milli kvenna í varnarmálaumræðu á kvenna- þinginu og þeirra sem staðið hafa að dagskrá friðarhúss. Norskar áhugakonur um vam- armál héldu fund í gærmorgun um leiðir til friðar og flutt voru flögur framsöguerindi. Esther Kostöl, ritari hjá norsku launþega- hreyfingunni, sagði meðal annars: „Við viljum allar frið, það er ekki tímabært að koma á vamarskyldu fyrir konur í Noregi en til allrar hamingju fer þeim konum fjölg- andi sem vilja taka þátt í vömum landsins sem sjálfboðaliðar. Ég tel störf að vömum vera störf að friði.“ Connie Hedegárd þingmaður frá Danmörku sagði meðal ann- ars: „Hvenær ætli friðarkonur hætti að gefa barnalegar yfirlýs- ingar um að karlmenn vilji stríð og konur vilji frið? Sjónarmiðin fara eftir .einstaklingum, ekki kynjum. Konur verða að taka auk- inn þátt í umræðum um vamar- mál, einungis þriðjungur ungra kvenna í Danmörku tekur þátt í þeim umræðum og það er allt of lítið.“ Kerstin Ekman þingmaður í Svíþjóð sagði hvem einstakling, konu og karl, ábyrgan fyrir því að öryggismálastefna, sem fylgt er í landi hans, stuðli að friði. Helvi Sipelá frá Finnlandi talaði síðust og sagðist telja að þátttaka kvenna í vömum landa stuðlaði j að því að tryggja böm þeirra gegn hörmungum stríðs en fyrst og fremst hefði hún unnið að friði á vettvangi alþjóðlegra samtaka og hún héldi að þjóðir heimsins virtu afstöðu Finnlands um hlutleysi. Á fundinum kom fram sú hugmynd að haldin yrði norræn ráðstefna kvenna um öryggis- og varnarmál. Nokkur spenna hefur ríkt á þinginu milli kvenna sem tekið hafa þátt í dagskrá friðarhússins og þeirra sem tekið hafa þátt í fundaröð um vamarmál. Harðar umræður hafa oft orðið eftir fundi um vamarmál en konur úr friðar- húsinu hafa komið á þá. Ákveðið var á fundi í friðarhúsinu á mið- - vikudag að safna undirskriftum undir mótmæli gegn sterkum hemaðarlegum áhrifum á ráð- stefnunni. Undirksriftalisti gekk á milli kvenna í gærdag og í bréfi með honum sagði meðal annars að starf kvenna í vamarmálaum- ræðunni ætti ekkert skylt við kvennahreyfingu og hlyti stuðning íjársterkra aðila, ólíkt öðrum sam- tökum kvenna á þinginu. Morgunblaðið/ól.K.Mag. Helga Thorberg í hlutverki Henríettu Heineken á góðri stund með Steingrimi Hermannssyni utanríkisráðherra og Níels P. Sigurðssyni sendiherra íslands í Noregi. 800 íslenskar konur í móttöku Osló, frá Þórunni Þóradóttur, bl&ðamanni Morgnnblaðsins. Steingrímur Hermannsson ut- anrikisráðherra og sendiherra- hjónin í Osló buðu 800 fslenskum konum á norrænu kvennaþingi til móttöku á veitingahúsi i út- hverfi Oslóborgar siðdegis á mið- vikudag. Utanríkisráðherra bauð konur velkomnar og sagði í ræðu sinni að sjálfur ætti hann engri konu eins mikið að þakka og móður sinni, sem tekið hefði á móti sér sem strák- lingi eftir langa skóladaga. Þá sagði hann gagnlegt fyrir alla starfsemi þjóðfélagsins að konur tækju sem víðtækastan þátt í henni. Hann vék svo að málefnum Evrópu og horfum á nánari tengslum milli Evrópu- ríkja. íslendingar þyrftu að átta sig vel á þróuninni þótt sér virtust sum- ir hafa heldur mikla glýgju í augum er þeir hugsuðu til „Evrópugulls- ins“. íslendingar yrðu að halda sér- stöðu sinni innan Evrópu. Að loknu ávarpi Steingríms kom Helga Thorberg fram í gervi Hen- ríettu Heineken og kvaðst hafa undir höndum skeyti undirritað af 799 íslenskum eiginmönnum. í skeytinu kæmi fram að útifundur eiginmannanna í Reykjavík hefði samþykkt að ekki væri ástæða fyr- ir konumar að koma aftur heim. Þetta hefur orðið til þess að kon- ur hugsuðu heim og sungu um táp og ijör og fríska menn og sendu eiginmönnum sínum kveðju. Mót- tökunni lauk á sjöunda tímanum og skemmtu konur sér í smærri hópum fram eftir kvöldi.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.