Morgunblaðið - 06.08.1988, Blaðsíða 42

42
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 6. ÁGÚST 1988
Minning:
GuðnýA. Pétursdóttir
Jensen frá Eskifirði
Fædd 8. mars 1911
Dáin 30. júlí 1988
Hún horfði sátt við heiminn á
ið hinsta sólarlag
og hún á marga hylli og þökk
sem hér er kvödd í dag.
Og hún á tón sem ómar enn
frá innsta hjartans streng.
Þannig kvað skáldið í Nesi og
þessi orð þutu um huga minn við
andlátsfregn þessarar sérstæðu og
tryggu vinkonu minnar. Við sáumst
á æskumorgni á Eskifírði. Hún var
öðruvísi en aðrar. í brosinu var svo
fnikill ljómi og traust sem ósjálfrátt
fékk mann til að líta við og þetta
bros var svo nátengt blessuðu sólar-
ljósinu að það hlaut að vekja eftir-
tekt. Hún hafði leikið sér glöð í
stórum hópi systkina, átt styrka og
góða foreldra sem beindu henni að
ljósinu — ljósi lífsins, sem veitir
styrk í hverri mótbáru. Veitt henni
svo mikið stutta stund sem hún
naut þess. Hún hafði misst föður
sinn ung og ekki var unnt fyrir
móður að sjá um allt sitt lið. Guðný
fór til nöfnu sinnar og föðursystur.
Það var henni mikil blessun. Og öll
þau góðu áhrif sem frá ættliði
streymdi tileinkaði hún sér og það
hélst til æviloka. Skin og skúrir
skiptast á í lífí hvers manns. Sumir
kunna að veita gleðinni viðtöku,
láta skúrana létta við skin lífssólar.
Þetta kunni hún. Það sá ég svo vel
þegar ég heimsótti hana að sjúkra-
beði, en þau voru mörg hin sein-
ustu árin sem hún mátti sjúkdóm
líða, en hvað um það. Þetta var
eins og aukaatriði þegar ég komst
í nálægð við hana og alltaf var hið
góða lífsnesti frá æsku geymt og
varið í góðri sál. Hún bognaði því
ekki og ótrúlegt hversu þrek hennar
og þolinmæði voru mikil. Þetta vitn-
aði hennar sjúkdómsganga 10 sein-
ustu árin. I mínum huga er svo
mörg heiðríkjan í sambandi við
þessa góðu vinkonu mína og þegar
minningamar hafa leitað þeirra
hjóna hefír birt. Þannig er lífíð þeg-
ar með það er farið að vilja guðs.
Um tvítugt giftist hún Amþóri
Jensen sem um fjölda ára var mik-
ill athafnamaður á Eskifírði og þar
stóð þeirra heimili, traust og virðu-
Iegt. merki þess bera bömin þeirra
fjögur sem hvert á sínum vettvangi
bera foreldrum sterkast vitni góðs
uppeldis og heilbrigðra ábendinga
og nú uppskera ríkulega. Eftir að
ég flutti fi-á Eskifírði héldu kynni
og vinabönd okkar traust áfram
eins og þau voru knýtt fyrir aust-
an. Það er mitt þakkarefni í dag.
Þau ljósblik sem þau hjón og böm
þeirra hafa kveikt í mínum huga
duga vel og varða áfram gæfu-
brautina. Guðný hlúði að heimilnu.
Þar komu margir og nutu þess að
eiga hjá þeim góðan reit og skipta
orðum við fjölskylduna. Þær stund-
ir man ég margar. Nú veit ég að
vinur minn Amþór Jensen býr yfír
söknuði. En ég veit að böndin hafa
ef til vill aldrei verið eins sterk
þeirra í milli og meðan á stríðinu
stóð. Ég hugsa því til hans. í sorg-
inni sér hann og ástvinir þá miklu
hamingju sem guð gaf þeim og ég
veit að þau kunna það vel að meta.
Þau geta svo heils hugar tekið und-
ir erindi skáldsins sem ég vitnaði til
í upphafí, Steingríms í Nesi, þar
sem hann segir:
Vaknaðu jarðarbam
og taktu undir sumarsönginn
sól yfír tindum rís
mildur er blærinn - moldin angar
- morgun I Paradís.
Uppskeran er mikil segir í hinni
helgu bók, og til hennar var vel
sáð. Því er nú mitt í sorginni bjart
um vegferðina sem endar hér í fall-
völtum heimi og víkur inn á hin
eilífu lífsins svið sem Kristur bend-
ir bömum sínum á. Það er mikil
huggun og gleði og sú mynd sem
þeir sem fengu þá gæfu að deila
með henni verðmætum lífsins er
skýr, sönn og dýrmæt.
Og nú þegar ég er að koma á
blað þessum fátæklegu þakkar- og
minningarorðum, sé ég svo skýrt
fyrir mig þetta sérstaka bros sem
ég mætti í æsku og hún fékk að
varðveita að lífslokum hér. Það er
mikils virði. Og nú þegar líkamsleif-
amar verða lagðar í mold á Eski-
fírði þar sem hún varði lífí sínu
verður það eitt tákn lífsins, tákn
um þá tryggð sem aldrei fölnar.
Sönn blessun fylgi henni alla
tíma og góður guð styrki ástvini
hennar og vaki yfír komandi tímum.
Já, og þökk fyrir allt og allt.
Ámi Helgason
Fögru lífi er lokið.
Amma okkár, Guðný Anna Pét-
ursdóttir Jensen, er látirí.
Langri og strangri sjúkdómslegu
síðustu ára tók hún af því æðru-
leysi sem einkennandi var fyrir allt
hennar líf. Vonina um að hún fengi
að njóta örlítils af því sem við flest
fáum að njóta, eins og að hreyfa
sig og anda að sér sumri og sól,
missti hún aldrei. Von hennar var
þó ekki eigingjöm, því umhyggja
fyrir öðrum og að gera ekki öðrum
óþarfa ónæði eða fyrirhöfn var sem
rauður þráður í gegnum allt hennar
líf.
Amma ólst upp á mannmörgu
heimili austur að Eydölum í Breið-
dal. Foreldrar hennar, Hlíf og séra
Pétur, voru elskuð og dáð af sam-
sveitungum -sínum, enda heita
margir þar í sveit eftir þeim. Þegar
amma var 7 ára, missti hún foður
sinn og heimilið leystist upp. Hún
var send, litla stúlkan, burt frá ást-
vinum sínum til NorðQarðar. Þar
ólst hún upp hjá Guðnýju Þorsteins-
dóttur föðursystur sinni og séra
Jóni Guðmundssyni í Nesi, við mik-
ið ástríki og góða siðu.
Amma hafði miklar og góðar
eðlisgáfur. Fósturforeldrar hennar
kostuðu hana til náms í Gagnfræða-
skóla Akureyrar, er var venjulega
þriggja ára nám. Náminu lauk hún
á tveimur árum með glæsibrag.
Hún hafði einnig mikla tónlistar-
hæfíleika, þó þeir fengju ekki að
njóta sín sem skyldi. Einnig skrif-
aði amma fágætlega fallega hönd.
Veturinn eftir að hún lauk námi,
var hún heimiliskennari hjá Sigfúsi
Sveinssyni kaupmanni á Norðfírði.
Um 1930 hóf hún störf hjá togara-
útgerðarfélaginu Andra á Eskifirði.
Þar kynntist hún afa okkar, Am-
þóri Jensen, og þau giftu sig 1931
og stofnuðu myndarheimili á Eski-
fírði þar sem þau áttu lögheimili
eftir það.
Við bamabömin kynntumst
ömmu ekki sem ungri stúlku og
konu. Guðný Anna, sem við þekkt-
um, var amma okkar á Eskifirði,
vinurinn okkar sem bjó í ævintýra-
lega húsinu við sjóinn.
Við kynntumst ömmu sem kon-
unni sem gaf mávunum á bryggj-
unni að borða á vetuma, á
baktröppunum sínum og gekk um
á meðal þeirra án þess að þeir
hræddust. Kettimir í síldartunnu-
stöflunum, kassadótinu og kjöllur-
um húsanna á bryggjunni fóru held~
ur ekki varhluta af umhyggju henn-
ar.
Á Norðfírði sem og hjá foreldrum
sínum lærði amma góða siðu, er
síðan blönduðust saman við trúar-
sannfæringu hennar. Siðir hennar
og venjur voru órjúfanlegur hluti
hennar sjálfrar. Hún var fínleg kona
til orðs og æðis og heilsteypt í sann-
færingu sinni og því er hún tók sér
fyrir hendur. Sem dæmi má nefna
að hún lét sér aldrei gróf orð um
munn fara. Það þarf þó nokkum
viljastyrk og sannfæringu til að
blóta aldrei og jafnframt að trúa
að lífíð sé betra án þess. Reyndar
átti amma sín sérstöku orð, sem
grípa mátti til þegar mikið lá við.
„Ankollans" var það alliótasta sem
hún lét eftir sér hafa, en var sagt
svo blíðlega að ókunnugir hefðu lítið
skilið, hvað hér var alvarlegt mál á
ferðinni. Þetta þótti okkur krökkun-
um ákaflega fyndið, en svona var
amma bara. Aldrei hallmælti amma
nokkrum manni, hún hafði engan
áhuga á því hvað nágranninn gerði
heima hjá sér. Amma var þó ekki
fáskiptin. Hún kunni og gat glaðst,
hvort sem atvikið eða tilefnið var
stórt eða lítið. Kímnigáfu hafði hún
mikla og góða og gat hlegið hjart-
anlega.
Amma var vel að sér og vel lesin
og auk þess stálminnug. Við bama-
bömin ræddum oft við hana um lífið
og tilveruna. Einstakt næmi hennar
og greind hjálpaði okkur til að sjá
hlutina í nýju ljósi.
Heildarsvipur ömmu var: fínleg,
blíð en samt svo sterk.
Við bamabömin þökkum elsku
ömmu það veganesti sem líf hennar
var og sendum afa Amþóri, okkar
innilegustu samúðarkveðjur.
Barnabörn
í dag verður borin til grafar á
Eskifírði frú Guðný Anna Péturg-
dóttir Jensen, en hún lést á Land-
spítalanum 30. júlí sl. Guðný fædd-
ist að Heydölum í Breiðdal 8. mars
1911. Foreldrar hennar voru prests-
hjónin þar, frú Hlíf Bogadóttir
Smith bónda í Amarbæli á Fells-
strönd og sr. Pétur Þorsteinsson,
sonur sr. Þorsteins Þórarinssonar
Heydölum og konu hans, Þórunnar
Sigríðar Pétursdóttur.
Guðný Ólst upp í foreldrahúsum
til átta ára aldurs. Þann 11. mars
1919 dó sr. Pétur og frú Hlíf stóð
ein uppi með 10 böm. Það yngsta
fæddist daginn eftir lát föðurins.
Foreldra sinna minntist Guðný,
eða Gauja eins og hún var kölluð,
með miklum kærleika og hlýju.
Sérstaklega mun hún hafa verið
hænd að föður sínum og dánar-
dægri hans sagðist hún aldrei
gleyma. Frú Hlíf og sr. Pétur voru
orðlögð heiðurshjón sem miðluðu
öðrum öllu sem þau gátu. Sr. Pétur
Þorsteinsson var af mörgum nefnd-
ur Pétur góði og hefur undirritaða
aldrei furðað á því eftir að hafa
kynnst Gauju, systrum hennar og
afkomendum.
Átta ára gömul fór hún í fóstur
til föðursystur sinnar að Nesi í
Norðfirði, frú Guðnýjar Þorsteins-
dóttur, og.manns hennar, sr. Jóns
Guðmundssonar prófasts. Þar ólst
hún upp til fullorðinsára við ástríki
og gott atlæti. Fóstru sinnar minnt-
ist Gauja ávallt sem þeirrar bestu
konu sem hún hefði nokkru sinni
kynnst. Ef orð var gert á hennar
eigin hjartagæsku, sem var mikil,
var viðkvæðið: „Oh, þá hefðirðu átt
að þekkja hana fóstru mína.“ Gott
upplag, fóstur og atlæti báru ríku-
legan ávöxt í þeirri konu sem nú
er minnst.
Gauja var mikil námsmanneskja
og var send í Gagnfræðaskólann á
Akureyri en það var fremur fátítt
þá um stúlkur austan af landi. Það-
an lauk hún gagnfræðaprófí með
ffábærum árangri árið 1928. Hún
sagði mér eitt sinn frá því hvað sig
hefði langað mikið til að verða
læknir en það fannst henni ekki
koma til greina að láta kosta sig í
svo langt nám.
Þann 21. nóv. 1931 giftist Gaujá
Amþóri Jensen framkvæmdastjóra
á Eskifirði, miklum dugnaðarmanni
og höfðinglunduðum. Á Eskifírði
reistu ungu hjónin bú og bjuggu
þar allt til ársins 1983 að þau fluttu
til Akureyrar. Frá því snemma á
þessu ári áttu þau heimili á Hrafn-
istu í Hafnarfirði.
Gauja og Amþór eignuðust fjög-
ur mannvænleg börn. Þau eru:
Gauti Amþórsson, yfirlæknir á
Fjórðungssjúkrahúsinu á Akureyri,
fyrrverandi eiginmaður undirritaðr-
ar, kvæntur Sólrúriu Sveinsdóttur
hjúkrunarfræðingi. Valur Amþórs-
son, kaupfélagsstjóri KEA á Ákur-
eyri, kvæntur Sigríði Ólafsdóttur
húsfreyju. Hlíf Amþórsdóttir, lög-
giltur skjalaþýðandi, búsett í Dan-
mörku og gift Bent Christensen
menntaskólakennara. Guðný Anna
Amþórsdóttir, hjúkrunarfræðingur
og lektor við HI, maður hennar er
Hjálmar Kjartansson fjármálastjóri.
Ég var ung að árum er ég fyrst
kom á heimili þeirra Gauju og Ám-
þórs. Við fyrsta handtak hennar
skynjaði ég að við yrðum nánir vin-
ir. Handtakið var hlýtt og augun,
öll persónan stafaði ástúð og vel-
vild. Ég var boðin velkomin á heim-
ilið og það voru meira en orðin tóm.
Þar var ljúft að dvelja.
Um það bil tíu ámm síðar lést
móðir mín skyndilega og óvænt.
Ég var búsett erlendis og söknuður-
inn var sár. Þrátt fyrir fjarlægðina
var ég látin finna að til var kona
sem vildi reynast mér sem móðir.
Það var Gauja. Þá og ætíð síðan
vildi hún græða öll sár.
Heimili Gauju og Arnþórs var'
mikið rausnar- og menningarheim-
ili. Með menningarheimili er hér
ekki eingöngu átt við það að hafa
í hávegum bókmenntir, tónlist og
vandað málfar. Ekki er heldur ein-
ungis átt við það að á heimilinu var
framin lifandi tónlist. Húsfreyjan
lék vel á píanó og eiginmanni og
sonum voru góðar söngraddir gefn-
ar. En einnig er átt við það að störf
hversdagsins voru gerð að list.
Gestrisni var með afbrigðum á
heimilinu og aldrei kastað höndum
til nokkurs verks. Allt, smátt og
stórt, var unnið af alúð og ná-
kvæmni. Slíkt skapar menningu
hversdagslífsins. Þar lærði ég
margt. Allir skilja að erfitt er að
lýsa með orðum andrúmslofti heim-
ilis og ilmi. Ég get bara sagt að
það er ógleymanlegt.
Gauja var glæsileg kona, há og
grönn, andlitið fremur skarpleitt,
svipurinn hreinn, mildur og fagur.
Hún var stórgreind, kát og
skemmtileg á góðri stund og kunni
vel að meta góðlátlega kímni. Hún
fann sárt til með öllum sem áttu
erfitt, söknuðu vinar í stað eða voru
minni máttar. Slíkir áttu samúð
hennar vísa og hún vildi vera þeim
skjól. Hún var vel klædd kona og
einstaklega snyrtileg. Allt umhverf-
is hana var heilt og gegnhreint.
Hún var dama.
í sínum löngu og ströngu veik-
indum var hún hetja. Hún var trúuð
kona, bjartsýn og æðrulaus. Hún
var þeirrar gerðar að hugsa meira
um vellíðan sinna nánustu en sína
eigin.
Slík kona átti umbun ástvina
sinna vísa og hlaut hana í ríkum
mæli. Eiginmaður hennar hefur
hugsað um hana í mörg ár svo að
til fyrirmyndar er og yngsta dóttir-
in, eina bamið sem búsett er á
Suðurlandi, stundaði móður sína af
ástúð og nærgætni frá því að hún
fluttist suður og þar til yfír lauk.
Um leið og ég kveð merka konu
og þakka fyrir mig og syni mína,
vil ég votta eftirlifandi eiginmanni
hennar og afkomendum þeirra öll-
um mína dýpstu samúð.
Vertu sæl fagra sál.
Björg Bjarnadóttir
Þegar mér barst til eyma lát
þessarar merkiskonu, þá komst ég
ekki hjá því að minnast æskuáranna
á Eskifírði. Sem drengur á Eski-
fírði hafði ég það hlutverk að vera
kúasmali, en á þeim tíma reyndu
flestir að eiga kú. Þessum 11 til
15 kúm var smalað saman á leið-
inni út út bænum. Einn þeirra sem
ég rak kú fyrir var Amþór Jensen.
Það féll í hlutverk eiginkonunnar
að afhenda mér kúna á hverjum
morgni. Og þó liðinn sé langur tími
eru mér enn ljóslifandi kynni mín
af húsmóðurinni sem ávallt var við-
búin komu minni, ávallt svo hlý og
góð við fátæka strákinn sem var
bara kúasmali. í hvert skipti sem
ég kom afhenti hún mér kexköku,
hún taldi það svo sjálfsagt og mér
fannst að betra kex væri ekki til í
heiminum. Enn í dag blessa ég
minningu þessarar konu sem jafn-
vel mundi eftir fátæka kúasmalan-
um og þakkaði ávallt fyrir þegar
kúnni var skilað að kvöldi. Og þeg-
ar greiða skyldi mánaðargjaldið var
hún alltaf fyrst til.
Árin liðu, ég flutti til Akureyrar
1939 en árin á Eskifirði gleymdust
ekki. Þessi höfðingskona hlaut líka
mikla blessun af hálfu skaparans
óg gáf hann þeim hjónum dætur
og syni sem hafa orðið íslensku
þjóðlífí ómetanleg blessun. En það
er svo merkilegt að sú blessun sem
ég varð fyrir af kynnum mínum við
hana sem bam hélt áfram og nú
naut ég þess á efri árum að þekkja
báða synina, þá Val og Gauta, sem
ávallt hafa verið reiðubúnir að
hjálpa mér, í hvert sirin sem ég hef
til þeirra leitað.
Leiðir okkar lágu saman að lok-
um hér á Akureyri en þegar ég
heyrði að nú lægi leiðin suður á
bóginn fór ég og átti góða kvöld-
stund á heimilinu á Akureyri. Þetta
var kveðjustund, ég tók þama í
síðasta sinn í hönd þeirrar konu sem
sýndi mér þá hlýju sem gleymdist
ekki þó árin liðu.
Ég votta öllum aðstandendum
dýpstu samúð mína og bið Guð að
styrkja ykkur og blessa.
Bogi Pétursson ,
Kveðja frá börnum
Yfir tindum öllum
er ró,
friður á pllum,
fugl í tó
hljóðnaður hver;
það bærist ei blær eða kliður.
Einnig þinn friður
framundan er.
(J.W. Goethe.)
Elskuleg móðir okkar hefur lokið
dagsverki sínu. Það verk var mikið
og fallega unnið. Þar hjálpuðust að
umhyggja, alúð, viska og kærleik-
ur. Raustin kæra er þögnuð, en
enginn getur máð út minninguna
um mjúkar hendur, blíð orð og bros-
andi augu. Æðmleysi hennar, lif-
andi trú og sá mannkærleikur, er
hún hafði til að bera, mun verða
okkur að leiðarljósi. Við vitum, að
hún á góða heimkomu á æðra til-
vemstigi.
Veri hjartkær móðir okkar guði
falin með þökkum fyrir allt og allt.
Guðný Anna, Hlíf,
Valur og Gauti.
Fáein kveðjuorð um mína, góðu
vinkonu, Guðnýju Pétursdóttir Jen-
sen frá Eskifírði. Guðný var fædd
8. mars 1911 og dó 30. júlí 1988.
Guðný var gift Amþóri Jensen sem
var forstjóri Pöntunarfélags Esk-
fírðinga. Þau hjón vom gæfusöm í
sínu-lífí; þau áttu 4 yndisleg böm
sem öll era menntuð og stórvel
gefín, með öðmm orðum góðir þjóð-
félagsþegnar. Nú hefur þessi góða
vinkona mín kvatt þennan synduga
heim og komin til Guðs sem gaf
okkur hana.' Þar veit ég að hún
hefur átt góða heimkomu. Nú er
hún umvafin englum Guðs. Guðný
var mikil húsmóðir og ákaflega
gestrisin og var ég einn af þeim
sem naut þess. Böm þeirra hjóna
em Gauti læknir, Valur kaupfélags-
stjóri _KEA, Guðný lektor við Há-
skóla Islands og Hlíf sem er fulltrúi
á skrifstofu í Danmörku.
Nú hefur Guðný lagt upp í
síðustu ferð yfír móðuna miklu.
Megi mín kæra vinkona fara í friði.
Friður Guðs sé með henni. Hafí hún
þökk fyrir allt og allt. Minningin
um hana lifír í mínu hjarta.
Ég votta manni hennar, bömum
og öllum aðstandendum samúð
mína. Menn fæðást til að lifa og
lifa til að deyja. — Þetta er leiðin
okkar allra.
Jóhann Þórólfsson
frá Reyðárfirði.