Morgunblaðið - 16.08.1988, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 16. ÁGÚST 1988

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jóns.son.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 800 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 70 kr. eintakið.
Að lifa í sátt
við landið
Andrés Arnalds, beitarþols-
fræðingnr, heldur því
fram í grein hér í Morgun-
blaðinu síðastliðinn laugardag,
að við íslendingar stöndum
langt að baki öðrum vestræn-
um þjóðum í gróðurvemd. „Á
því sviði erum við á algeru
frumbýlingsstigi,“ segir grein-
arhöfundur.
Sérfræðingurinn fjallar um
gróðurvernd og uppgræðslu í
ýmsum löndum, sem snúið hafa
vöm í sókn, og náð tökum á
nýtingu beitarlanda, „sem víða
vóru í hættu vegna örtraðar
og skipulagsleysis". „Við erum
eina þjóðin á Vesturlöndum,“
segir Andrés Arnalds, „þar sem
lausaganga búfjár er ekki tak-
mörkuð eða bönnuð og menn
bera ekki fulla ábyrgð á fénaði
sínum."
Greinarhöfundur segir orð-
rétt:
„Til álita kemur hvort stjórn-
völd ættu ekki að hlaupa undir
bagga og aðstoða bændur við
að girða af beitilönd sín, líkt
og gert var á Nýja-Sjálandi á
sínum tíma. Nútímaþjóðfélag
gerir kröfur til þess að búféð
sé innan girðinga eins víða og
við verður komið. Þetta er regla
sem til dæmis Danir komu á
fyrir meira en 150 árum. Með
nýtízku rafgirðingum er slíkt
miklu auðveldara og ódýrara
en áður var. Ýmsir bændur em
þegar famir að hólfa land sitt
niður með girðingum, eins og
starfsbræður þeirra erlendis,
og beita þau til skiptis með
hliðsjón af næringargildi gróð-
urs. Þannig ná þeir auknum
afurðum. Þetta er það sem
koma skal, því þama fara fram-
leiðni- og gróðurverndarsjónar-
mið saman. Girðingar eru
reyndar forsenda þess að unnt
sé að ná tökum á gróðurvernd-
inni, hér sem annarsstaðar".
Talið er að um 3 milljónir
hektara gróins lands hafi orðið
örfoka frá því land byggðist.
Ástæður uppblásturs og jarð-
vegseyðingar eru ýmsar: kóln-
andi tíðarfar, eldvirkni lands-
ins, eyðing skóga (m.a. til kola-
gerðar) og ofbeit. Vaxandi
umferð ferðafólks um öræfi
landsins, meðal annars við-
kvæm gróðursvæði hálendis,
auka á hættuna.
Erfitt er að staðhæfa, hver
er stærstur orsakaþáttur
gróðureyðingar. Fram hjá því
verður hinsvegar ekki komizt
að það gildir sama lögmál um
gróðurlendið og fiskistofnana.
Það hefur einnig sín nýtingar-
mörk. Ef við göngum lengra
en góðu hófi gegnir í eða á
landgæðin rýrnar höfuðstóll-
inn. Þessvegna er óhjákvæmi-
legt við landnýtingu að hafa
hliðsjón af gróðurfarslegum og
efnahagslegum staðreyndum —
í ljósi reynslu og þekkingar —
sem og ákveðnum framtíðar-
markmiðum.
Það ber að fagna því að þjóð-
arvakning hefur sagt til sín,
varðandi gróðurvernd, land-
græðslu og endurheimt land-
gæða. Kröfur um friðun við-
kvæmra og illa leikinna afrétta
sem og um betra beitarskipulag
verða æ háværari. Andrés Arn-
alds, beitarþolsfræðingur
Landgræðslunnar, viðrar því
sjónarmið í grein sinni, sem eru
í almennri umræðu dagsins í
dag og stjómvöld komast ekki
hjá að leggja eyru við.
Ábendingar hans um aðstoð
við bændur við að girða af
ákveðin beitarsvæði eru allrar
athygli verðar. Sama má raun-
ar segja um nýleg lög í Banda-
ríkjunum, sem höfundur vitnar
til, þess efnis, að bændur verði
að sanna að búskapur þeirra
valdi ekki jarðvegseyðingu, til
þess að fá tiltekinn, opinberan
fjárstuðning. Er til að mynda
ástæða til að styrkja fram-
leiðslu af skattfé — umfram
eftirspum — á þeim svæðum,
sem sterkar líkur benda til
gróðureyðingar vegna ofbeitar?
Bóndi er bústólpi, bú er land-
stólpi. Landbúnaðurinn gegnir
hér eftir sem hingað til mikil-
vægu hlutverki í þjóðarbú-
skapnum. Ástæða er til þess
að hvetja landsmenn til að sýna
bændastéttinni samhug og
skilning á þrengingartímum í
starfsgreininni — meðan bú-
vömframleiðslan er að laga sig
að breyttum markaðsaðstæð-
um. Sú þjóðarvakning gróður-
vemdar og landgræðslu, sem
nú rís, á að vinna með bænd-
um, ekki gegn. Vakningin nær
og engu að síður inn í raðir
bænda, sem erja jörðina, en
annarra.
Aðalatriðið er að þjóðin sem
heild standi saman um vemdun
landsins, náttúru þess og auð-
lindir. Við þurfum í senn að
lifa í sátt við landið - og á
gögnum þess og gæðum, bæði
láðs og lagar.
Þeir snyrtu sig í morgunsárið áður strangar björgunaræfingar hófust.
S.V.F.Í.:
Landsmót unglinga-
sveitanna haldið í Viðey
UNGLINGADEILDIR björgun-
arsveita landsins héldu lands-
mót i Viðey dagana 13. og 14.
ágúst. Það var björgunarsveitin
Albert á Seltjarnarnesi sem stóð
fyrir mótinu að þessu sinni. í
Viðey var slegið upp tjaldbúð-
um þar sem 88 nemendur úr
unglingadeildum slysavamafé-
laganna víðs vegar um landið
vom samankomnir. Þar vora
undirstöðuatriði sjóbjörgunar
kennd og siglt um sundin í
fögru veðri.
Þetta er í þriðja sinn sem lands-
mót unglingadeildanna er haldið
og var það í fyrsta sinn á Þingvöll-
um 1986 og í annað sinn í Atlavík
í fyrra. Er áformað að þetta verði
árviss atburður hér eftir. Að þessu
sinni tóku 88 nemendur þátt í
landsmótinu á aldrinum 13—18
ára. Að sögn Árna Kolbeinssonar
erindreka hjá Slysavarnafélagi Is-
lands eru námskeið fyrir ungling-
ana á veturna og er þeim kennd
undirstöðuatriði sjóbjörgunar auk
þess sem farið er inn á forvarnar-
störf og undirbúningur undir þátt-
töku í slysavamasveitum fer fram.
Mótið í Viðey hófst á laugar-
dagsmorgun kl. 9 með því að
Siglt var um sundin í koppalogni
kynntar voru deildir sem starfa
innan vébanda Slysavarnafélags
íslands. Þá Voru siglingar æfðar
á bátum og unglingarnir svömluðu
um í sjónum í flotbúning. Eftir
hádegi var skiþt upp í þrjá hópa
sem æfðu björgun með fluglínu-
tæki. 28 manns voru í hveijum
Morgunblaðið/Einar Falur
Þessi sveinn flaut í sjóhum eins og olíutunna í flotgalla frá skólaskip-
inu Sæbjörgu.
Heimshlaupið ’88:
Hlaupið í þágu l
UM ALLAN heim stendur nú
yf ir undirbúningur hlaups í þágu
barna, „Sport Aid ’88“. Hlaupið
fer fram sunnudaginn 11. sept-
ember og er skipulagt í samvinnu
líknarfélaga og íþróttasambanda
víðs vegar um heiminn. Um und-
irbúning hlaupsins á íslandi sjá
Rauði Krossinn og Fijálsíþrótta-
samband íslands og kallast
islenska hlaupið: „Heimshlaupið
’88, í þágu barna um allan heim.“
Markmiðið er að safna fé til
styrktar hjálparstarfi og vekja
almenning til umhugsunar um
kjör barna í heiminum þá sér-
staklega í þróunarlöndunum.
Að sögn Guðjóns Magnússonar
formanns Rauða Krossins mun
ágóði af hlaupinu skiptast á þann
veg að 80 af hundraði fjárins renna
til aðstoðar börnum erlendis. Al-
þjóða Rauði krossinn tekur við fénu
en á vegum samtakanna er nú unn-
ið að verkefni sem nefnt er „Child
Alive". Það felst í baráttu gegn
dauða bama af völdum niðurgangs
og barnasjúkdóma.
Hluti ágóðans til
Rauðakrosshússins
Til verkefna í hvetju landi renna
20 af hundraði söfnunarfjárins.
Hérlendis verður féð notað til efl-
ingar starfsemi Rauðakrosshússins
í Tjamargötu. í húsinu er neyðarat-
hvarf fyrir böm og unglinga og þar
er einnig unnið að vörnum gegn
fíkniefnanotkun.
Hér á landi verður fjáröflunin
fyrst og fremst á þann veg að seld
verða svokölluð þátttökunúmer og
kostar hvert 200 krónur. Númerin
verða framleidd hjá „Sport Aid“
samtökunum í London og fær hver
þátttakandi í heiminum sitt sér-
staka númer.
Að sögn Aidan Prior starfsmanns
Evrópudeildar „Sport Aid“ er gert
ráð fyrir jþví að 20-30 milljónir
manna taki þátt í hlaupinu. Nú
þegar hafa 124 þjóðir tilkynnt þátt-
töku. Af öllum þeim borgum sem