Morgunblaðið - 21.12.1988, Qupperneq 41

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVÍKUDAGUR 21. DESEMBER 1988

41
Stj órnarandstaðan:
Vinnubrögð í þinginu
harðlega gagnrýnd
„Utfært“ frumvarp lagt fram eftir afgreiðslu neftidar
VINNUBRÖGÐ í flárhags- og viðskiptanefhd neðri deildar og þing-
inu almennt síðustu daga voru harðlega gagnrýnd af þingmönnum
stjórnarandstöðunnar, i þingskapaumræðu, síðdegis i gær, sem stóð
vel á aðra klukkustund. Kvörtuðu stjórnarandstæðingar undan þvi
að ekki gæfist nægur timi til að fjalla um flókin og viðamikil mál
i nefiidinni og lýstu fiirðu sinni á þvi að eftir að nefndin hefði af-
greitt fi-á sér frumvarp um vörugjald í gærmorgun legði stjórnin
fram útftert frumvarp sem væri svo breytt að nánast væri um nýtt
frumvarp að ræða. Tóku nefhdarmenn stjórnarandstöðunnar, sem
til máls tóku, þó fram, að þótt vinnubrögð nefiidarformannsins,
Páls Péturssonar, hefðu verið með eindæmum upp á síðkastið væru
þau oftast til fyrirmyndar. Páll Pétursson varði störf sin og sagðist
vera „stoltur“ af vinnubrögðum nefiidarinnar.
Ingi Björn Albertsson sagði það
vörugjaldsfrumvarp sem fjárhags-
og viðskiptanefnd hafði afgreitt
fyrr um daginn vera úrelt. Frum-
varpið hefði breyst það mikið síðan
að að setja þyrfti það aftur í nefnd-
ina ný og kalla til umsagnaraðila.
Sagðist hann vilja gagurýna vinnu-
brögð í nefndinni harðlega.
Geir H. Haarde var einnig þung-
orður um vinnubrögð formanns
fjárhags- og viðskiptanefndar og
sagði að ekki væri hægt að ætlast
til þess að nefndarmenn fjölluðu
um flókin frumvörp á hlaupum. Það
væri fullkomlega eðlilegt að nefndin
tæki sér tíma.
Næstur talaði Páll Pétursson,
sem gegnir formennsku í fjárhags-
og viðskiptadeild neðri deildar.
Sagði hann þetta vera annasama
tíma en vísaði á bug ummælum um
að vinnubrögð væru með óeðlilegum
hætti. Stjómin hefði breytt frum-
varpinu um vörugjald í átt að því
sem hún hefði talið að stjómarand-
staðan vildi. Það yrði að afgreiða
vörugjaldsfmmvarpið fyrir jól þar
sem stjómarandstaðan hefði gert
það að skilyrði að tekjuöflunarfrum-
vörpin yrðu afgreidd fyrir þriðju
fjárlagaumræðuna, þó undarlegt
væri, eins og þingmaðurinn orðaði
það. „Ég er stoltur af vinnubrögð-
unum í nefndinni,“ sagði Páll Pét-
ursson.
Pálmi Jónsson (S/Nv) sagði það
ekki vera 'Skrýtið að stjómarand-
staðan krefðist þess að tekjuöflun-
arfrumvörpin yrðu samþykkt fyrir
þriðju umræðu um fjárlögin. Áður
en það hefði verið gert væri ekki
hægt að ætlá tekjuhlið fjárlaga.
Þingmaðurinn sagði ríkisstjómina
ekki hafa áttað sig á því að ekki
væri hægt að koma öllum málum
í gegn fyrir jól. Ef þriðja umræða
um fjárlögin ætti að fara fram á
fimmtudag þyrfti að skila öllum til-
lögum fjárveitinganefndar ekki
síðar en klukkan tíu á miðvikudags-
morg^un. Það væri ómögulegt sama
hve mikla vinnu fjárveitinganefnd
legði á sig. Rakti þingmaðurinn
síðan ýmis atriði sem þyrftu að
vera frágengin áður en fjárveitinga-
nefnd gæti skilað af sér. Og þó að
svo færi að hægt væri að hefja
þriðju umræðu á fimmtudag myndi
hún eflaust standa fram á nótt og
ekki yrði hægt að greiða atkvæði
fyrr en á föstudagsmorgun. Sagði
Pálmi það ekki utanbæjarþing-
mönnum bjóðandi að vera að störf-
um fram á Þorlák. Hvatti hann til
þess að ríkisstjómin semdi við
stjómarandstöðuna um framgang
mikilvægustu mála fyrir jól, síðan
yrði gert jólafrí og tekin vinnutöm
eftir nýár.
Kristín Halldórsdóttir (Kvl/Rn)
sagði afgreiðslu mála og vinnulag
í neftidinni vera gjörsamlega óþol-
andi þessa síðustu daga. Hefði
stjómin gengið yfir stjómarand-
stöðuna eins og hún væri ekki til.
Matthías Á. Mathiesen (S/Rn)
sagði þessar umræður ekki gefa
tilefni til þess að ætla að vinnu-
brögð í nefndinni hefðu verið með
eðlilegum hætti þó að Páll Péturs-
son hefði haldið því fram. Lagði
hann til við forsætisráðherra að
hann beitti sér fyrir því að umræð-
ur fæm fram um framgang mála
með forsetum og formönnum þing-
flokka.
Steingrímur Hermannsson, for-
sætisráðherra, sagðist reiðubúinn
til þess að funda um stöðuna. Það
væri ljóst að tíminn væri naumur
og menn yrðu að setjast niður, kort-
leggja það sem eftir væri og reyna
að ná samstöðu. Taldi hann eðlilegt
að vörugjaldsfmmvarpið yrði af-
greitt með skjótum hætti.
Þorsteinn Pálsson (S/Sl) gagn-
rýndi afgreiðslu vömgjaldsfmm-
varpsins. Það hefði ekki verið fyrr
en eftir að málið hafði verið af-
greitt úr nefndinni sem stjómin
hefði lagt fram útfært frumvarp
fyrir nefndina. Þetta væri nánast
nýtt frumvarp vegna hinna miklu
efnisbreytinga sem hefðu verið
gerðar á því. Það væri álitamál
hvort ekki þyrfti að taka það til
fyrstu umræðu á ný. Vildi hann að
Steingrímur Hermannsson, for-
sætisráðherra.
minnsta kosti að nefndin fjallaði
um málið á ný fyrir aðra umræðu.
Þorsteinn fór því næst fram á
að haldinn yrði fundur um fram-
gang mála klukkan 17 og að ein-
hverri verkstjóm yrði komið á.
Forsætisráðherra tók næstur til
Þorsteinn Pálsson,
Sjálfttæðisfiokksins.
formaður
máls og sagðist myndu beita sér
fyrir því að fundur yrði haldinn
klukkan 17. Féllst forseti deildar-
innar á það og skömmu fyrir klukk-
an 17 var gert klukkustundar hlé
á þingstörfum.
Fjárhagsleg endurskipulagning:
Erlendar lántökur fimm og
hálfur milljarður króna
Alls hefur verið veitt heimild til erlendrar lántöku upp á rúmlega
fimm og hálfon milljarð króna á yfirstandandi ári vegna Qárhags-
legrar endurskipulagningar fyrirtækja og stofiiana. AIls hefiir verið
veitt heimild til erlendrar lántöku að upphæð 10.433.605.635 kr. á
þessu ári. Þessar upplýsingar koma fram í svari Jóns Sigurðssonar
viðskiptaráðherra við fyrirspum Friðriks Sophussonar (S/Rvk).
í svarinu kemur meðal annars
fram, að á grundvelli samþykktar
ríkisstjómarinnar frá 20. maí sl.
hafí verið gefnar út heimildir til
erlendrar lántöku að upphæð
964.900.000 kr. vegna fjárhags-
legrar endurskipulagningar fyrir-
tækja í útflutnings- og samkeppnis-
iðnaði. Aðrar lántökur til fjárhags-
legrar endurskipulagningar námu
alls 4.657.914.000 kr., þannig að í
heild voru geftiar út heimildir
f þessu skyni að upphæð
5.622.814.000 kr.
í svari ráðherra segir, að þessar
lánsheimildir skiptist þannig, að
Landsvirkjun hafi fengið heimild
fyrir 2.602.400.000 króna lántöku,
sjávarútvegsfyrirtæki fyrir
1.590.614.000 kr. og iðnaðar-,
verslunar- og þjónustufyrirtæki
1.224.800.000 kr. Heimild hafi ver-
ið veitt fyrir 129 milljóna króna
erlendum lánum til flugrekstrar og
76 milljóna lánum til fiskeldis. Tek-
ið er fram, að hér sé um heimildir
að ræða og ekki víst að þær hafi
allar verið nýttar. Eins er sagt, að
hafa beri í huga, að sum þeirra
fyrirtækja, sem talin eru til iðnað-
ar,- verslunar- og þjónustustarf-
semi, fáist einnig við útgerð og fisk-
vinnslu.
Alls hafa verið gefnar út heimild-
ir til erlendrar lántöku að upphæð
10.433.605.635 kr. á þessu ári, að
sögn viðskiptaráðherra. í svari hans
er þess getið til samanburðar, að
árið 1987 hafi verið gefnar út heim-
ildir fyrir 13.465.477.490 kr. Þar
af hafi skuldbreytingar vegna fjár-
hagslegrar endurskipulagningar
numið 6.816.869.806 kr.
Bráðabirgðalögin í neðri deild:
Ríkísstjórnin breytir At-
vinnutryggingar sj óði
Steftit að atkvæðagreiðslu í dag
ÖNNUR umræða um bráða-
birgðalög. ríkisstjórnarinnar
hófst í nejðri deild í gærkvöldi.
Var stefiit að þvi að Ijúka um-
ræðu um frumvörpin i deildinni
i nótt og greiða atkvæði um þau
klukkan tíu í dag.
Meirihluti fjárhags- og viðskipta-
néfndar leggur til að fyrri bráða-
birgðalögin með áorðnum breyting-
uml, hin sk. „Þorsteinslög", verði
samþykkt.
Minnihluti nefndarinnar er
tvískiptur. Fyrri minnihlutann
mynda þau Ingi Bjöm Albertsson
(B/Vl) og Kristín Halldórsdóttir
(Kvl/Rn). Leggja þau fram breyt-
ingartillögu sem miðar að því að
frá gildistöku laganna verði aflétt
banni við launahækkunum og upp-
sögn samninga.
Geir H. Haarde (S/Rvk) myndar
annan minnihluta nefndarinnar.
Hann segir í nefndaráliti sínu að
forsendur séu brott fallnar fyrir
mikilvægustu greinum málsins og
stendur með fulltrúum Borgara-
flokks og Kvennalista að fyrr-
nefndri breytingartillögu. Styður
hann frumvarpið svo breytt.
Meirihluti fjárhags- og viðskipta-
nefndar leggur til að hin sk.
„Steingrímslög" verði samþykkt
með breytingum sem meirihlutinn
leggur til. í þeim felst að þremur
mönnum er bætt við stjóm Atvinnu-
tryggingarsjóðs, að við Byggða-
stofnun verði komið á fót hlutafjár-
sjóði með sjálfstæðum fjárhag og
sérstakri stjóm, að sérstök atvinnu-
tryggingardeild verði stofnuð við
Byggðastofnun sem taki við eignum
og skuldbindingum Atvinnutrygg-
ingarsjóðs á stofndegi, og loks að
Atvinnuleysistryggingasjóði verði
tryggð viðbótarframlög eftir mitt
ár 1990 í hlutfalli við endurgreiðslu
lána sem Atvinnutryggingarsjóður
hefur veitt.
Minnihluti fjárhags- og við-
skiptanefndar, sem þau Geir H.
Haarde, Ingi Bjöm Álbertsson og
Kristín Halldórsdóttir mynda, se^ir
í nefndaráliti sínu að hann hafí
ákveðið að afgreiða frumvarpið nieð
breytingartillögum út úr nefndinni
„með slíkum hraða að minnihlutan-
um gafst hvorki tóm né rúm til að
kynna sér tillögumar að nokkru
marki né ræða þær við hagsmuna-
aðiia".
Lýsir minnihlutinn andstöðu við
þessi „vinnubrögð og málatilbúnað"
og ætlar að flytja breytingartillögur
við frumvarpið.
Frumvarp um vörugjald:
Á að skila 1600 millj-
ónum í auknar tekjur
FJÁRHAGS- og viðskiptanefiid neðri deildar afgreiddi í gær frá sér
frumvarp ríkisstjómarinnar um vörugjald. Nokkur ágreiningur var
meðal nefndarmanna um hvernig staðið var að afgreiðslunni og er
frá þeim ágreiningi skýrt annars staðar á síðunni. Meirihlutinn legg-
ur tíl að frumvarpið verði samþykkt með umfangsmiklum breyting-
um en minnihlutinn leggur til að það verði fellt. Er stefint að þvi
að með samþykkt þessa frumvarp muni tekjur ríkisins aukast um
1600 m. kr. á næsta ári.
Meirihluti fjárhags- og viðskipta-
neftidar, sem þeir Páll Pétursson,
Ámi Gunnarsson, Ragnar Amalds
og Guðmundur G. Þórarinsson
mynda, leggur til að frumvarpið
verði samþykkt með þeirri megin-
breytingu að vörugjaldið verði 9%
en gjaldstofninn samtímis breikkað-
ur. Það hefur í för með sér að gjald
lækkar á þeim byggingarvörum
sem borið hafa 14% vömgjald, einn-
ig lækka rafmagnstæki og snyrti-
vörur er borið hafa 14% vörugjald,
en hins vegar leggst 9% vömgjald
á húsgögn, innréttingar, lampa,
teppi, bílavarahluti, timbur, steypu,
t málningu, lökk, lím, gler, vömr til
' pípulagna og byggingarefni úr
plasti. Þá leggst samkvæmt tillög-
|um meirihlutans sérstakt 16% vöm-
gjald til viðbótar 9% vömgjaldi á
sælgæti, kex, gosdrykki og sykur.
Loks er lagt til að lögin verði endur-
skoðuð fyrir 1. janúar 1991.
Minnihlutann mynda þau Geir
H. Haarde, Ingi Bjöm Albertsson
og Kristín Halldórsdóttir. Segja þau
í nefndaráliti sínu að vömgjaldinu
sé ætlað að afla ríkissjóði um 1600
m.kr. í auknar tekjur á næsta ári.
Næði það fram að ganga yrði það
til að íþyngja almenningi í landinu
til viðbótar við aðrar boðaðar
skattahækkanir.
Þær takmörkuðu upplýsingar
sem komið hefðu fram um breyting-
ar á frumvarpinu bentu eindregið
til þess að „þar sé verið að gera
hlut innlendrar framleiðslu enn lak-
ari en til stóð í upphaflega frum-
varpinu".
Þegar matarskatturinn hafí verið
lagður á á sfðasta þingi hafí tollar
og aðflutningsgjöld verið lækkuð
til að milda áhrif hans. Nú væri
áformað að taka þá lækkun til baka
og um leið hverfa af braut „einfald-
leikans" sem svo mikið hafi verið
talað fyrir á síðasta þingi. Síðan
segir í nefndaráliti minnihlutans:
„Allt er hér á sömu bókina lært:
laun fryst, skattar stórauknir,
kaupmáttur stórlega skertur og
verðstöðvun hefur farið úr böndum.
Það jaðrar því við siðleysi að leggja
auknar byrðar á almenning sem
óhjákvæmilega verður með sam-
þykkt þessa frumvarps. Þess vegna
getur minnihlutinn ekki staðið að
samþykkt þessa frumvarps og legg-
ur til að það verði fellt."