Morgunblaðið - 16.02.1989, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 16. FEBRÚAR 1989
Eignaupptaka í sjávarútvegi?:
Þjóðnýting að tékkn-
eskri fyrirmynd?
spyr Þorvaldur
Garðar Kristjáns-
son í þingræðu
Forsætisráðherra sagði í ræðu
sinni að eigin fé i sjávarútvegi
hafi lækkað um helming á síðasta
ári. Það minnkaði úr 26 milljörð-
um f 13 milljarða. Ég ætla að slík
eignaupptaka sé með eindæmum.
Það er ekki nema von að spurt
sé um það, hvort þetta sé leiðin
til þjóðnýtingar.
Það var Þorvaldur Garðar Krist-
jánsson (S/Vf) sem þannig komst
að orði í þingræðu um stöðu sjávarút-
vegsins í landinu. Hann sagði að svo
stórfelld eignaupptaka sem hér hefði
átt sér stað beindi huganum að
„valdatöku kommúnista í Tékkóslóv-
akíu árið 1948. Það þykir máske
ýmsum langt til jafnað. Má vera að
svo sé, en þó“. Orðrétt sagði þing-
maðurinn:
„Kommúnistar hafa ekki komist
til valda nema með byltingu eða
hemaðarinnrás í viðkomandi ríki.
Að vísu má segja að ein undantekn-
ing sé á þessu. Það var í Tékkóslóv-
akíu. Það land hafði sérstöðu í hópi
þeirra landa sem kommúnistar hafa
komizt til valda í. Það var háþróað
lýðræðisríki. í Tékkóslóvakíu var
búið við þingrseði, eins og hér á landi
og I öðrum lýðræðisríkjum. Komm-
únistar komust þar til valda eftir
lýðræðislegar þingkosningar. Þeir
náðu að vísu ekki meirihluta á þingi.
En þar var til staðar einnig jafnaðar-
mannaflokkur. Foringi jafnaðar-
manna, Fierlinger, tók upp samvinnu
við Gottwald, foringja kommúnista,
sem var voldugasti ráðherrann í
ríkisstjóminni, líkt og hv. fjármála-
ráðherra, Olafur Ragnar, í okkar
rikisstjóm nú. Það er í annála fært,
að Fierlinger hafði alls ekki verið
kommúnisti, hann hafi verið jafnað-
armaður. í raun og sannleika var
hann þeirra Jón Baldvin, hv. utanrík-
isráðherra. En saman stóðu þeir Fier-
linger og Gottwald á rauðu ljósi og
tryggðu þannig valdatöku kommún-
ista í Tékkóslóvakíu.
Ekki vom allir ánægðir með þetta
þar í landi. Það vom bundnar vonir
við ráðherrann Masarik, sem var
hvorki jafnaðarmaður eða kommún-
isti, en vinsælasti stjómmálamaður
landsins. En honum var kastað út
úr ríkisstjóminni, kastað með hand-
afli út um glugga stjómarráðsbygg-
ingarinnar, þar sem hann lét lífið
samstundis. Ég vona, raunar geri ég
ekki ráð fyrir að slík ósköp eigi eftir
að henda vinsælasta stjómmála-
manninn hér á landi, Steingrím Her-
mannsson, hv. forsætisráðherra. En
fyrr má nú vera.
Það var spumingin um þjóðnýt-
ingu sjávarútvegsins sem kom mér
til að víkja að valdatöku kommúnista
í Tékkóslóvakíu. Það hefur nefnilega
lengi verið athyglisvert hvemig menn
Sólveig Pétursdóttir:
Skylda löggjafans að
tryggja að skattþegn-
um sé ekki mismunað
Þorvaldur Garðar Kristjánsson.
bám sig að þar í landi við að þjóð-
nýta atvinnuvegina. Það vom engar
hástemmdar yfirlýsingar eða lagaboð
um þjóðnýtingu. Það var boðað að
einkareksturinn skyldi halda áfram,
eins og ekkert hefði í skorizt. En
böggull fylgdi skammrifi. Stjómvöld
sáu einfaldlega um að fyrirtækin
hefðu ekki rekstrargmndvöll. Þegar
kvartað var undan því vom stjóm-
völd öll að vilja gerð til að veita lán
úr opinbemm sjóðum til að forða
greiðsluerfiðleikum og rekstrar-
stöðvun. Þannig var hægt að lengja
hengingarólina eftir þörfum þar til
svo var komið að eigendur fyrirtækj-
anna vom þeirri stundu fegnastir
þegar ríkið tók kaleikinn frá þeim,
tók sjálft við rekstrinum, þjóðnýtti
fyrirtækin.
Það er spurt nú: Er verið að þjóð-
nýta sjávarútveginn hér á landi? Er
nema von að spurt sé“.
SÓLVEIG Pétursdóttir (S/Rvk)
mæltí fyrir frumvarpi um breyt-
ingu á lögum um tekju- og eign-
arskatt í efri deild Alþingis i
gær. í frumvarpinu er gert ráð
fyrir þvi, að persónuafeláttur
verði að fiillu millifæranlegur
milli hjóna, en samkvæmt gild-
andi iögum er aðeins heimilt að
millifeera 80% óráðstafaðs per-
sónuafeláttar. Sólveig bentí í
ræðu sinni á að með þessu væri
fjölskyldum mismunað eftir þvi
hvernig tekna er aflað; skatt-
byrði fjölskyldu þar sem fyrir-
vinnan er ein væri hærri en fjöl-
skyldu þar sem hjónin afla bæði
tekna. Hún Iagði áherslu á að
þessu þyrfti að breyta, þar sem
það væri skylda löggjafans að
tryggja að skattþegnum sé ekki
mismunað.
í upphafi máls síns benti Sólveig
á þann mismun, sem er í skattlagn-
ingu heimila, eftir því hvemig tekna
er aflað. Nefndi hún sem dæmi, að
skattleysismörk hjóna eða tveggja
einstaklinga, sem báðir afla tekna
á árinu 1989, væru 1.134.627 kr.
en hjá hjónum, þar sem einungis
annað aflaði teknanna væru skatt-
leysismörkin 1.021.066 kr., eða
113.461 kr. lægri. Síðamefndu

Rafinagnsleysi í Árneshreppi:
Þetta gengur ágætlega
ef maður á nógar spýtur
- segir Kristján Albertsson á Melum
RAFMAGN var komið á alls staðar á Norðurlandi og Vestflörðum f
gær nema í Ámeshreppi á Ströndum þar sem rafinagnlaust hafði
verið frá þvf um sex leytíð á þriðjudag. Einnig hafði orðið vart
smávægilegra truflana á Þórshöfn, Hólmavfk, f Bitru og á Skaga-
línu. Þá fór rafinagn af einum bæ f Svínadal eftír hádegi f gær, en
tekist hafði að koma rafinagni aftur á á öllum þessum stöðum. Áfram
var það selta sem var aðalorsök rafinagnstruflananna, nema f Ámes-
hreppi þar sem bilun varð á lbmnni milli Hólmavíkur og Ámes-
hrepps. I fyrradag fimdust einnig bilanir á linnnni yfir Tröllatungu-
heiði. Þar höfðu slár og staurar brunnið á tveimur stöðum.
Þorsteinn Sigfússon svæðissfjóri
Orkubús Vestflarða á Hólmavík
sagði að ekki væri hægt að gera
við bilunina á línunni til Ámes-
hrepps á meðan veður væri vont.
„Til þess að komast að þessu
þurfum við að fara á snjósleðum
yfir flöll 0g við komumst ekki í
aftakaveðri,“ sagði hann. „En
þama býr dugiegt fólk sem er
ýmsu vant. Það kann að bjarga sér
og taka þessu. Flestir eru með
búnað til að hita upp húsin og einn-
ig ljósavélar, þótt til séu bæir sem
hafa einungis rafmagnskyndingu.
Verst er að símasamband er mjög
slæmt á þessum slóðum og oft nær
fólk ekki sambandi til að láta okk-
ur vita um bilanir."
Morgunblaðið hringdi á nokkra
bæi í Ámeshreppi í gær til að spyij-
ast fyrir um ástandið.
Oddný Einarsdóttir í Ámesi
sagði að þar væri hitaketill þannig
að ekki væri kalt í húsum. Ekki
vildi hún gera mikið úr ófærðinni
í vetur og sagði að oftast hefði
verið hægt að fljúga þangað, þótt
ein og ein ferð hafi fallið niður.
„Hér er ekki sérstaklega mikill
snjór, en þó nóg til þess að allir
vegir eru lokaðir. Það er hægt að
komast á einstaka stað á dráttar-
vél. Þetta hefur verið leiðindatíð í
vetur, en engin harðindi,“sagði
hún.
Kristján Albertsson bóndi á Mel-
um sagði að ástandið í rafmagns-
málum væri vægast sagt lélegt.
Rafmagnslaust hefði verið annað
slagið frá þvf á fóstudag og alveg
frá því nóttina áður. Á Melum
brenna menn spýtum í katli og hita
þannig upp húsin.„Þetta gengur
ágætlega ef maður á nógar spýtur,
og við eigum þær eins 0g er,“ sagði
hann.
„Annars hefur ástandið verið
ágætt í vetur þangað til fyrir síðust
helgi. Það er ágætt hljóð í fólki og
það tekur þessu eins og vera ber.
Þetta ástand er svo sem ekkert
nýtt. Hér verður rafmagnslaust á
hveijum vetri og oft hefur raf-
magnsleysið varað lengur en nú.“
I Kjörvogi er eingöngu raf-
magnskynding. Hávarður Bene-
diktsson bóndi þar sagði að ástand-
ið hefði verið fremur bágborið allt
frá þvf á föstudaginn var. í Kjör-
vogi er nýtt hús og sagði Hávarður
að það væri vel einangrað og ekki
væri orðið kalt í því þrátt fyrir að
alveg rafmagnslaust hefði verið í
tæpan sólarhring þegar hann
spjallaði við okkur. Fram að því
hefði rafmagnið alltaf komið af og
til og það hefði dugað til að halda
húsinu heitu.
„Þetta fer að verða erfítt ef raf-
magnsleysið varir mikið lengur.
Við eldum á gasi, en höfum ekki
notað það til að hita upp. Við förum
sennilega að gera það ef ástandið
lagast ekki bráðlega."
Hávarður sagði að færðin í sveit-
inni væri afleit. Allir vegir væru
lokaðir og búnir að vera nokkuð
lengi. „Þetta hefur verið bölvuð
ótíð og er orðin langvarandi. En
fólk ber sig vel. Það þýðir ekkert
annað.“
Sólveig Pétursdóttír
hjónin greiddu 42.820 krónum
hærri skatta en hin.
Sólveig sagði að í þessu fælist
mismunun gagnvart þeim fjölskyld-
um, sem háðar væru því að annað
hjónanna aflaði teknanna, en hitt
væri heimavinnandi og vitnaði síðan
í ályktun Kirkjuþings, þar sem sagt
var að vegið væri að hjónabandinu
í skattalögunum. Sagði hún að nú-
gildandi reglum yrði að breyta, þar
sem það væri skylda löggjafans að
tryggja, að skattþegnum væri ekki
mismunað. Skattlagning heimil-
anna ætti að ráðast af tekjum, en
ekki af því hvemig þeirra væri afl-
að.
Þingmaðurinn fjállaði um ýmsar
þær röksemdir, sem notaðar hafa
verið gegn því að persónuafsláttur-
inn verði að fullu millifæranlegur,
meðal annars að samsköttun hjóna
bryti í bága við sérsköttunarreglu
skattalaganna. Sagði hún að ekki
væri verið að breyta þeirri reglu,
heldur að tryggja fjölskyldum frelsi
til að velja hvemig heimilistekn-
anna er aflað. Einnig andmælti
Sólveig því, að með þessu væri ver-
ið að hvetja konur til að fara aftur
inn á heimilin. Benti hún á, að auk
þeirra kvenna og karla sem kysu
að vera heima hjá bömum sínum,
hefði verið sýnt fram á að fjöldi
kvenna væri í hálfu starfi og nýtti
ekki persónuafslátt sinn að fullu.
Að endingu sagði Sólveig Péturs-
dóttir, að sú breyting sem boðuð
væri í frumvarpinu ætti ekki að
koma til framkvæmda fyrr en á
næsta tekjuári. Þannig ættu fjár-
málayfirvöld að fá aðlögunartíma
til að búa sig undir breytingamar.
smáauglýsingar — smáauglýsingar — smáauglýsingar — smáaugíýsingar
Vélritunarkennsla
Vélritunarskólinn, s: 28040.
Almenn samkoma
Almenn samkoma verður í
Grensáskirkju í kvöld kl. 20.30.
Rœðumaöur: Friörik Schram.
Allir velkomnir.
Hvítasunnukirkjan
Völvufelli
Almennur bibllulestur f kvöld kl.
20.30. Allir hjartanlega velkomnir.
I.O.O.F. 6 = 17021681/2 = 9.1.
□ St.: St.: 59892167 VII
□ Helgafell 59891627 IV/V -2
AD-KFUM
Hátíðarfundar AD-KFUM er I
kvöld kl. 20.30 á Amtmannsstlg
2b vegna 90 ára afmælis félags-
Ins. Nýir félagsmenn eru sér-
staklega boðnir velkomnir.
Stjórnin.
Skipholti 50b, 2. hæð.
Samkoma I kvöld kl. 20.30.
Allir velkomnir.
as
FREEPORTKLÚBBURINN
Freeportklúbburinn
Fundur fimmtudaginn 16. febrú-
ar kl. 20 í Bústaðakirkju. Matur,
leynigestur. Fjölmennið.
Stjórnin.
fámhjólp
[ kvöld kl. 20.30 er almenn sam-
koma ( Þribúðum Hverfisgötu
42. Fjölbreyttur söngur. Vltnis-
burðlr. Samhjálparkórinn tekur
lagið. Ræðumenn eru Brynjólfur
Ólafsson og Kristinn Ólafsson.
Allir velkomnir.
Samkomur ( Þrfbúðum alla
sunnudaga kl. 16.00.
Samhjálp.
Góðtemplarahúsið
Hafnarfirði
Félagavlstin í kvöld fimmtud.
16. febrúar. Veriö öll velkomin.
Fjölmenniö.
FERÐAFÉLAG
ÍSLANDS
ÖLDUGÖTU 3
SÍMAR11798 og 19533.
Helgarferð 18.-19. febrúar
Skíðagönguferð f Innstadal. Ekið
að Kolviðarhóli og gengið þaðan
á skiðum á ánlngarstað. Gist i
húsi. Brottför kl. 08.00 laugar-
dag. Komið með og njótið vetr-
arríkisins ! Innstadal. Kjörin æf-
ingaferð fyrir skfðagöngufólk.
Farmiðasala og upplýsingar á
skrif8tofu Ferðafólagsins.
Ferðafélag [slands.
Hjálpræðisherinn,
Kirkjustrætl 2.
[ kvöld kl. 20.30.
Almenn samkoma.
Verið velkomin.
FERÐAFELAG
ÍSLANDS
ÖLDUGÖTU3
SÍMAR 11798 og 19533.
Dagsferð sunnudaginn
19. febrúar
Kl. 13. Innstidalur-
skíðagönguferð
Ekið að Kolviðarhóli og gengið
þaðan um Hellisskarð í Innsta-
dal. Þægileg gönguleið fyrir
skíðagöngumenn. Verö kr. 600.
Brottför frá Umferöarmiðstöö-
inni, austanmegin. Farmiöar við
bn.
Aðalfundur Ferðafélagsins
verður f Sóknarsalnum, Skip-
holti 50a, fimmtudaginn 2.
mars.
Ferðafélag fslands.