Morgunblaðið - 08.06.1989, Blaðsíða 22

82
22
Flóðí
Sri Lanka
Kegalle. Reuter.
Samkvæmt opinberum tölum
hafa í það minnsta 310 manns
farist og 100.000 manns slas-
ast í mestu flóðum.í Sri Lanka
í yfir 40 ár. Flóðin hófust fyr-
ir sex dögum og hafa 200.000
þúsund manns misst heimili
sín. Opinberir embættismenn
sögðu að flóðið væri í rénun
sumsstaðar en í vexti annars-
staðar. íbúar höfuðborgarinn-
ar Colombo eru nú í hættu því
vatnsborð árinnar Kenali sem
rennur í gegnum borgina er
25 cm yfir hættumörkum. Um
30.000 íbúar sem búa við
bakka árinnar hafa flúið heim-
ili sín.
írland:
Haughey
spáð 47% fylgi
Dublin. Reuter.
Vinsældir Charles Haugheys,
forsætisráðherra írlands, hafa
dvínað ef marka má skoðana-
könnun sem birt var í dag-
blaðinu Irish Independent á
þriðjudag. Haughey boðaði til
kosninga 15. júní nk. eftir að
minnihlutastjórn hans beið
lægri hlut á írska þinginu í
sjötta sinn á tveimur árum.
Samkvæmt skoðanakönnun-
inni hafði flokkur Haugheys,
Fianna Fail, fylgi 47% að-
spurðra sem er 7% fylgistap
frá því í skoðanakönnun blaðs-
ins í síðasta mánuði. í könnun-
inni kom fram að 6 af hverjum
10 Irum íhuguðu að flytja úr
landi á síðasta ári. Atvinnu-
leysi er hvergi hærra innan
EB en á írlandi. 30.000 manns
flytjast úr landi á hvetju ári.
Noregur:
F-16 þota
springur
Bode. Reuter.
Orrustuþota af gerðinni F-16
í eigu norska flughersins
sprakk í loft upp á þriðjudag
þegar verið var að prófa
hreyfla hennar á jörðu niðri,
að sögn talsmanns norska
vamarmálaráðuneytisins. Slys
urðu ekki á mönnum. Norskir
embættismenn hafa lýst yfir
efasemdum um ágæti hinna
bandarísku F-16 orrustuþotna.
Af 72 þotum sem Norðmenn
keyptu á áttunda áratugnum
hafa 11 farist.
Sovétríkin:
Hungurverk-
fall hjóna
Gcnf. Reuter.
Sovétmaðurinn Vladímír
Balakhonov, sem í 15 ár sat í
fangelsi og vinnubúðum í Sov-
étríkjunum sakaður um land-
ráð og undirróðurstarfsemi,
lýsti því yfir á þriðjudag að
hann og kona hans, Gaiína,
hefðu hafið hungurverkfall til
knýja sovésk stjórnvöld til að
leyfa henni að yfirgefa Moskvu
og fara á sinn fund í Genf í
Sviss. Balakhonov var látinn
laus í apríl sl. en stjórnvöld
hafa þrisvar sinnum hafnað
bón konu hans um brottfarar-
leyfi á þeim forsendum að hún
búi yfir ríkisleyndarmálum.
Balakhonov sagðist hafa ritað
Helmut Kohl, kanslara Vest-
ur-Þýskalands, bréf og beðið
hann um að tala máli sínu við
Míkhaíl Gorbatsjov Sovétleið-
toga sem er væntanlegur í
opinbera heimsókn til Bonn í
þessum mánuði.
Q86i ÍHÚl. .8 JWOACITJTMMi'3 (HCtAJHláUQíiOM
' MORGUNBLABIÐ FÍMMTUDAGUR-8. JUNI 1989
Reuter
Hundruð þúsunda manna voru við minningarathafnir um Khomeini
í gær en allt að 11.000 manns hafa slasast í troðningnum og ótiltek-
inn fjiildi látið lifið.
*
Iran:
200 ára afinæli frönsku byltingarinnar:
Öll hótelherbergi
í París fiillbókuð
Trier. Frá Steingrími Sigurgeirssyni, fréttaritara Morgunbladsins.
ÞAÐ fer hver að verða síðastur að tryggja sér hótelherbergi sem
ætlar sér að fylgjast með hátíðarhöldunum í París í júlí vegna 200
ára afmælis frönsku byltingarinnar. Samkvæmt könnun sem ferða-
málaráð Parísar framkvæmdi á dögunum í kjölfar beiðni frá menning-
ar- og ferðamálaráðuneytinu, eru öll þau 85.000 herbergi, sem er
að finna á hinum 1.865 hótelum Parisar, fullbókuð og rúmlega það.
Enn virðist vera hægt að krækja eru nú óðum að fyllast. Talið er að
í herbergi í 25-30 kílómetra fjar- nokkuð sé um tvöfaldar bókanir af
lægð frá borginni en jafnvel þau öryggisástæðum en einnig hefur
--------------------- borið á því að herbergi hafi verið
pöntuð af mönnum einungis í því
skyni að geta selt þau óforsjálum
ferðamönnum á okurverði síðar.
Uppgjöri klerkaflokk-
anna skotið á frest
Teheran, Nikósíu. Reuter.
ALI Khamenei, eftirmaður Khomeinis sem leiðtogi írana, hét því í
gær að víkja hvergi af byltingarbrautinni og hafa í heiðri kenningar
erkiklerksins látna. Fréttaskýrendur eru hins vegar sammála um, að
í svipinn að minnsta kosti séu það tiltölulega hófsamir menn, sem
fari með völdin í Iran.
Útför Khomeinis var gerð á
þriðjudag en í gær voru enn hundr-
uð þúsunda eða jafnvel milljónir
manna við grafreitinn þar sem hann
var jarðsettur og við minningarat-
hafnir víða um Teheran. Var fjöldi
sjúkrabíia á ferðinni við að flytja
burt fólk, sem hafði slasast í troðn-
ingnum, en talið er, að allt að
11.000 manns hafi orðið að fá lækn-
ishjálp af þessum sökum og ótiltek-
inn fjöldi látist.
Margir höfðu búist við, að við lát
Khomeinis kæmi til uppgjörs milli
andstæðra klerkafylkinga og því
vakti það nokkra undrun hve fljótir
klerkarnir voru að koma sér saman
um Khamenei sem leiðtoga. Hefur
hann lengi verið í hópi fijálslyndra
manna og svo er einnig um Ali
Akbar Rafsanjani, forseta þingsins,
sem er í raun valdameiri en Kham-
enei.
Klerkarnir skiptast í tvo megin-
flokka og aðallega með tilliti til-
efnahagsmálanna. Vill annar ríkis-
afskipti á öllum sviðum en hinn
vill auka hlut einkaframtaksins.
Almennt er litið svo á, að dauði
Khomeinis muni greiða götu þeirra
síðamefndu en með erfðaskránni,
sem hann skildi eftir sig, færði
hann öfgamönnunum þó ýmis vopn
í hendur. í henni hvetur hann landa
sína til að standa vörð um „hið
guðlega kerfi, sem lýtur hvorki
guðleysingjunum í austri né kúgur-
unum í vestri" og teija fréttaskýr-
endur, að Khamenei og Rafsanjani
ásamt stuðningsmönnum þeirra
verði því að sýna mikla kænsku í
glímunni við öfgamennina. Þeir
verði að ýta þeim varlega til hliðar
en ávallt með orð Khomeinis á vör-
um.
Ástæða þessarar miklu ásóknar
í höfuðborg Frakklands í júlí má
auðvitað fyrst og fremst rekja til
hátíðarhaldanna í kringum bylting-
arafmælið, sem ná hámarki sínu
dagana 12.-17. júlí. Þá daga verður
miðborg Parísar lokað fyrir allri
umferð og munu þijátíu þúsund
lögreglu- og slökkviliðsmenn fylgja
þeirri ákvörðun eftir. Til að hvetja
fólk enn frekar til að skilja bifreið-
ina eftir heima verður ókeypis í
strætisvagna og neðanjarðarlestar
Parísar á aðalhátíðisdeginum, þ.e.
14. júlí.
Yfirvöld telja það auðvitað ófært
ef hótelherbergjaskortur verður til
þess að fólk missi af byltingar-
afmælinu og er nú verið að athuga
hvort unnt verði að koma ferða-
mönnum fyrir í borgum í 100-200
kílómetra fjarlægð frá París, s.s.
Reims, Rouen, Troyes, Chartres og
Orléans. Ef af þessu verður er ætl-
unin að feija fólk fram og til baka
með aukalestum bæði kvölds og
morgna.
Valdastöður í Sovétríkjunum:
Menn Gorbatsjovs kosn-
ir eftir harðar umræður
Moskvu. Reuter.
TVEIR stuðningsmenn Míkhaíls Gorbatsjovs Sovétleiðtoga voru í
gær tilnefndir í valdastöður af hinu nýja Æðsta ráði Sovétríkjanna.
Nikolaj Ryzhkov, sem gegnt hefur embætti forsætisráðherra í fjögur
ár, var endurkjörinn og Gennadíj Kolbin hlaut stöðu formanns Eftir-
litsnefndar alþýðunnar sem talin er mjög valdamikil stofiiun. Margir
deildu hart á Ryzhkov í umræðum í ráðinu og sögðu hann ábyrgan
fyrir sleifarlagi í efiiahagsumbótum. Gorbatsjov skýrði frá því að
mælt yrði með Borís Jeltsín til formennsku í nefnd ráðsins er hafa
mun yfirumsjón með byggingaframkvæmdum.
Ryzhkov er 59 ára gamall og tók
við embætti fimm mánuðum eftir
að Gorbatsjov var kjörinn leiðtogi
kommúnistaflokksins. Hann er einn
af fáum sovéskum forystumönnum
sem ekki hófu framabraut sína í
flokksstarfi en Ryzhkov starfaði í
iðnaði. Hann var lengi litt áberandi
en komst mjög í sviðsljós fjölmiðla
er hann stjórnaði viðreisnarstarfi
fyrstu dagana eftir jarðskjálftana í
Ármeníu í desember síðastliðnum.
Síðar hefur hann gagnrýnt harka-
lega byggingafúsk sem margir telja
að hafi orðið til að auka mjög mann-
tjónið í Armeníu.
Margir fulltrúar í Æðsta ráðinu
hrósuðu framgöngu ráðherrans í
Armeníu en hann var einnig brýnd-
ur til átaks í efnahagsmálunum.
Sumir kenndu honum um áfram-
haldandi léleg lífskjör. „Þú verður
að vera ákveðinn og vinna mark-
visst að því að koma okkur út úr
efnahagsógöngunum; venjulegt
fólk getur ekki fengið einföldustu
hluti í verslunum,“ sagði einn full-
trúinn við Ryzhkov en umræðunni
var sjónvarpað um allt landið. Ann-
ar fulltrúi sagði að nýiegar skýrslur
frá ríkisstjórninni bæru keim af
gömlu skrifræðisstefnunni og
„áróðri og slagorðum." Ryzhkov hét
því að leggja megin áherslu á bætt
matvælaframboð en tók fram að
útilokað væri að leggja af miðstýr-
ingu efnahagsmála; það myndi hafa
upplausn í för með sér. Á fundi
fulltrúaþingsins síðar um daginn
skýrði hann frá því að lögð yrði
niður sérstök deild í heilbrigðis-
málaráðuneytinu sem annast hefur
Nikolaj Ryzhkov.
Reuter
umönnun æðstu ráðamanna.
Margir fulltrúar vildu að Borís
Jeltsín, sem hefur verið í farar-
broddi róttækra umbótasinna í
kommúnistaflokknum og gagnrýnt
forystuna, fengi formennsku eftir-
litsnefndarinnar. Hann stöðvaði
þær umræður sjálfur með því að
segjast æskja samstarfs við Gorb-
atsjov í von um að umbótastefnan
næði fram að ganga. Jafnframt
lýsti hann stuðningi við Kolbin.
Ryzhkov og Kolbin voru báðir til-
nefndir með yfirgnæfandi meiri-
hluta atkvæða en 17% Æðstaráðs-
manna létu þó hjá líða að styðja
Kolbin. Fulltrúaþingið þarf að stað-
festa báðar tilnefningamar.
*
Israel:
Arabar á Gazasvæðinu auðkenndir
Gaza, Reuter.
ÍSRAELAR hófú á þriðjudag áætlun, sem miðar að því að herða
eftirlit með Palestínuaröbum á landamærunum við Israel. Sérstök
nafnskírteini með segpilrönd hafa verið gefin út til 1.000 Palestínu-
araba á Gaza-svæðinh og munu skírteinin auðvelda landamæravörð-
um að hindra Palestínuaraba, sem grunaðir eru um undirróður gegn
Ísraelsríki, að fara inn í ísrael.
ísraelsk yfirvöld afléttu útgöngu-
banni í þremur þorpum á Gaza-
svæðinu, til þess að íbúum þess
gæfist kostur á að fá skírteini út-
gefin.
Þessi ráðstöfun herðir einkum
að Palestínuaröbum á Gaza-svæð-
inu, en fyölmargir þeirra sækja at-
vinnu til Israels. Þeir Palestínuara-
bar, sem setið hafa í fangelsum í
ísrael eða ekki hafa greitt skatta,
fá ekki útgefin skírteini, en án
þeirra munu þeir ekki fá að koma
til ísraels. Gert er ráð fyrir að búið
verði að gefa út skírteini til allra
þeirra, sem þau fá á annað borð,
eftir tvo til þijá mánuði.
Palestínuarabar eru margir
óánægðir með ráðstafanirnar, en
áður var einu sinni búið að skipta
um nafnskírteini og gera þeim að
hafa sérstök bílnúmer. „Það er far-
ið með okkur eins og útlenda verka-
menn. Fyrst skiptu þeir um nafn-
skírteini, svo var skipt um bílnúmer
og nú þetta. Allt vegna intifada,"
sagði Palestínuarabi í þorpinu Deit
Hanoun.
Aðrir töldu þó að hin nýju
skírteini myndu gera þeim auðveld-
ara fyrir í ísrael og sögðu að nú
ættu þeir að fá meiri frið fyrir lög-
reglu, sem oft stöðvar þá og krefst
þess að fá að kanna skilríki. Töldu
þeir að tölvuvæðing nafnskírteina-
kerfisins ætti að einfalda þau mál
öll.
\