Morgunblaðið - 22.11.1990, Side 26

26
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 22. NÓVEMBER 1990

Ný valfrelsisstefna
í húsnæðismálum
eftirJón Rúnar
Sveinsson
Meginniðurstöðu fyrri greinar
minnq,r hér í Morgunblaðinu um
stöðu húsnæðismála má draga sam-
an á eftirfarandi hátt:
Verðtrygging og vaxtahækkanir
um og eftir 1980 hafa leitt til þess
að sá þröskuldur, sem fjölskyldurnar
í landinu þurfa að yfirstíga til þess
að eignast eigin íbúð, hefur hækkað
svo mjög, að „sjálfseignarstefnan"
er ekki lengur raunhæfur valkostur
sem eina lausnin á húsnæðismálum
þorra þjóðarinnar.
Þessi staðreynd hlýtur að kalla á
tvíhliða húsnæðisstefnu, sem leggur
á valfrelsi þegnanna í húsnæðismál-
um og býður upp á raunhæfa val-
kosti fyrir alla aldurs- og tekjuhópa.
Félagslegar íbúðir eiga að vera á
boðstólum fyrir ungt fólk sem er að,
hefja búskap, lágtekjuópa og alla
þá sem ekki telja eignamyndun í
húsnæði sérstakt markmið sitt í
lífínu. Þeir, sem á hinn bóginn leggja
mikið upp úr vönduðu og rúmgóðu,
eigin húsnæði, eiga sömuleiðis rétt
á nokkurri fyrirgreiðslu opinberra
aðila, t.d. í gegnum húsbréfakerfið,
en víðtæk niðurgreiðsla vaxtakostn-
Viðtalstimi borgarfulltrua
Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík
Borgarfulltrúar Sjálfstæðisflokksins
verða til viðtals í Valhöll, Háaleitisbraut 1,
á laugardögum ívetur frá kl. 10-12.
Er þá tekið á móti hvers kyns fyrirspurnum
og ábendingum.
Allir borgarbúar velkomnir.
Laugardaginn 24. nóvember verða til viðtals Guðrún Zoéga, formaður félagsmálaráðs og í stjórn
veitustofnana, og Katrín Gunnarsdóttir, í heilbrigðisnefnd, íþrótta- og tómstundaráði og ferðamála-
nefnd.
V V V V V V V V V V’ V V vy
. 5* % 3 $ 3' 3' 3 3 2' 3' & 3* 3»
aðar á vart rétt á sér gagnvart slíkri
umframneyslu hinna betur stæðu.
Efling leigumarkaðarins
Það er óneitanlega sorglegt að
enn skuli finnast hér á landi menn
— sem jafnvel hafa gegnt æðstu
embættum lýðveldisins — er opin-
bera jafn fordómafulla afstöðu og
kemur fram í orðaleppum eins og
„leiguliðastefna", um þá nýju við-
leitni, sem nú er uppi hérlendis til
þess að auka framboð leiguhúsnæðis
og bæta kjör leigjenda. Sá sem þann-
ig talar hlýtur að telja leigjendur til
annars flokks fólks. Hann gerir sér
iíklega heldur enga grein fyrir því
að þessi nýja „leiguliðastefna“ hefur
verið mótuð í fullu samráði við aðila
eins og samtök námsmanna, fatlaðra
og aidraðra, en öll þessi samtök telja
auknar byggingar leiguíbúða vera
brýnt verkefni stjórnvalda.
Nýju félagsíbúðalögin, sem tóku
gildi þann 1. júní sl., eru skýrt merki
um breytta húsnæðisstefnu, sem
felur það í sér að jafnræði skuli hér
eftir ríkja í lögum milli eignaríbúða
og leiguíbúða. Þetta kemur fram
strax í markmiðsgrein laganna (1.
gr.), þar sem nú er skilmerkilega
tekið fram að markmiðum húsnæðis-
löggjafarinnar skuli ná bæði með
því að „ ... auka möguleika fólks
til þess að eignast eða ieigja hús-
næði á viðráðanlegum kjörum".
Samkvæmt orðalagi eldri löggjafar
var einungis talað um að „eignast
húsnæði á viðráðanlegum kjörum“
(léturbr. JRS).
Að undanförnu hafa orðið nokkrar
umræður um húsaleigubætur til
leigjenda. Málið mun vera í athugun
hjá stjórnvöldum og lagafrumvarp
vera í smíðum. Húsaleigubætur eru
að mínu mati einhver besta aðferð
sem hugsanleg er til þess að bæta
kjör hinna lægst launuðu, auk þess
sem leigjendur hljóta að eiga sama
rétt á niðurgreiðslu húsnæðiskostn-
aðar og eigendur fá nú í gegnum
vaxtabótakerfið nýja. Annað væri
að sjálfsögðu ekki í anda þeirrar
nýju markmiðsgreinar húsnæðislög-
gjafarinnar, sem vitnað var til hér
að framan.
auknecht
ÞÝSK GÆDATÆKIÁ GÖÐU VERÐI
KÆUSKÁPAR
FRYSTISKÁPAfí
OG
MARGT
FLEIRA
ELDAVÉLAR
OG
OFNAR
UPPÞVOTTAVÉLAR ÞVOTTAVELAR
ÞURRKARAR
mim
KAUPFÉLÖGIN
UM LAND ALLT
SAMBANDSINS
HÓLTAGÖRÐUM SÍMI 68 55 50
VID MIKLAGARD
Jón Rúnar Sveinsson
„Húsaleigubætur eru
að mínu mati einhver
besta aðferð sem hugs-
anleg er til þess að
bæta kjör hinna lægst
launuðu, auk þess sem
leigjendur hljóta að
eiga sama rétt á niður-
greiðslu húsnæðis-
kostnaðar og eigendur
fá nú í gegnum vaxta-
bótakerfið nýja.“
Gerbreytt staða húsnæðis-
samvinnufélaganna
Á árunum 1983 og 1984 voru
stofnuð hérlendis fyrstu Búsetafé-
lögin. Þrátt fyrir mikinn stuðning
meðal almennings og að félagatala
þeirra næði strax nokkrum þúsund-
um, þá gætti andstöðu gegn hinni
nýju hreyfingu, einkum í forystu
Sjálfstæðisflokksins og hjá ýmsum
forystumönnum verkalýðshreyfing-
arinnar.
Andstaðan við húsnæðissam-
vinnufélögin er nú að mestu horfin,
enda mikið til byggð á vanþekkingu
og misskilningi. Um þetta húsnæðis-
form á að mínu mati að geta ríkt
ágæt samstaða, starf húsnæðissam-
vinnufélaga snýst um íbúðabygging-
ar en ekki um stjórnmál. Félögin
hafa nú öðlast fástan sess í hús-
næðismálum þjóðarinnar, sem ekki
síst kemur fram í gerbreyttum
áherslum nýrrar húsnæðislöggjafaiv
af ört vaxandi fjölda félagsmanna
og síðast en ekki síst af kröftugri
byggingarstarfsémi víða um land.
Hinar breyttu áherslur húsnæðis-
löggjafarinnar í átt til jafnræðis
milli eignarforma má m.a.' marka
af því, að innan félagslega lánakerf-
isins njóta leiguíbúðir og búseturétt-
aríbúðir nú bestra lánakjara; lánuð
eru 90% af byggingarkostnaði til 50
ára með 1% vöxtum. Til eignaríbúða
í verkamannabústöðum er lánstím-
inn nú skemmri, eða 43 ár, sem
veldur því að greiðslubyrðin þar er
15% þyngri en þegar leiguíbúðir eða
búseturéttaríbúðir eiga í hlut.
Full lagaleg viðurkenning hús-
næðissamvinnufélaganna verður svo
vonandi tryggð með samþykkt
stjórnarfrumvarps um húsnæðis-
samvinnufélög og búseturétt, sem
félagsmálaráðherra hyggst leggja
fram á Alþingi á næstunni.
Framtíð verkamanna-
bústaðakerfisins
Helsta sérkenni íslenska verka-
mannabústaðakerfisins er lögform-
leg einkaeign íbúanna á íbúðunum.
Sá eignarréttur er hins vegar í reynd
háður víðtækum takmörkunum. Fyr-
ir það fyrsta er hann háður ströngum
kvöðum um endursölu og eigandan-
um aðeins reiknaður ákveðinn
„áunninn eignarhluti" sem hann fær
endurgreiddan er hann selur íbúðina,
ásamt þeim 10—15% íbúðarverðsins