Morgunblaðið - 22.11.1990, Blaðsíða 56

56
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 22. NÓVEMBER 1990
Minning‘:
Krislján Gíslason
frá Ytra-Skógamesi
Fæddur 31. janúar 1897
Dáinn 13. nóvember 1990
Vinur minn Kristján Gíslason
hefir haft vistaskipti. Sómi sinnar
samtíðar. Ég vil þakka honum sam-
vegustundirnar og allan þann fróð-
leik sem hann miðlaði mér og ég
sótti til hans.
Taldi hann alltaf trúverðugan
mann. Honum var óhætt að treysta.
Já, í einu og öllu. Mér leið vel í
nálægð hans.
Við áttum mest samskipti eftir
að ég flutti í Hólminn. Heimili hans
var mér kært og ekki spillti hans
góða kona.
Ég kom aldrei að tómum kofun-
um hjá Kristjáni, síður en svo.
Hver er maðurinn að hans sé
minnst var fyrr sagt og þessi orð
eiga vel við Kristján. Hans er gott
að minnast.
Þau hjón voru af gömlum breið-
firskum stofnum. Þar var enginn
fúi. Dyggur Snæfellingur og eftir-
minnilegur að því sem hann gekk.
Minningasjóður minn er auðugri
eftir að hafa kynnst Kristjáni. Fleiri
orð þarf ég ekki. Hjartans þökk
fyrir allt.
Guð blessi hann og hans.
Ágúst Lárusson frá Kötluholti
Eftir langa og góða göngu um
hérvistarsviðið hefur Kristján frá
Skógamesi kvatt okkur. Hann var
ekki í vafa um að hann var að
leggja í leið til bjartari og betri
heima. Hann efaði ekki orð frelsar-
ans.
Kristján hélt reisn og minni til
seinustu daga, mundi vel liðna tíð
og fróður um menn og málefni
samtíðar sinnar. Kristján var Snæ-
fellingur. Stykkishólmur var starfs-
vettvangur hans meiri hluta lífsins.
Hann var fæddur í Skógarnesi í
Miklaholtshreppi, sonur Jóhönnu og
Gísla Kristjánssonar, merkishjóna
er þar bjuggu. Jóhanna var dóttir
Ólafs Teitssonar bónda í Sviðnum.
Kristján kvæntist Jóhönnu Ólafs-
dóttur ættaðri úr Breiðafjarðareyj-
um, alnöfnu móður sinnar, og íjög-
ur börn þeirra komust upp. Jóhanna
var honum góður lífsförunautur.
Þeim hjónum kynntist ég vel strax
og ég kom hingað. Við vorum sam-
an í Sjálfstæðisflokknum, því hann
var hér einn traustasti styrkur hans,
fylginn sér í öllu. Alla sína vinnutíð
vann kristján að trésmíði og gat
að lokum sagt eins og einn af vinum
hans: ég vona að enginn hafi tapað
á því sem ég gerði fyrir hann. Þetta
lýsir honum best.
Kristján var alla tíð barn sveitar-
innar. Hann vareinn af þeim íslend-
ingum sem þótti svo vænt um landið
að hann horfði ekki til sjálfs sín.
Aldrei fór hann til útlanda og
lítið og eins og hann sagði alltof
lítið um sitt eigið land, hann var
alltaf upptekinn við vinnu sína og
i hvíldartímum var það svo heimil-
ið. Þannig var hann. Miklaholts-
kirkja ber honum skýrast vitni.
Jóhanna kona hans lést fyrir
rúmum 10 árum og það leyndi sér
ekki, hversu mikið Kristján missti
+
Eiginmaður minn,
GUÐMUNDUR JÓNSSON
bakarameistari,
Barmahlíð 45,
lést þann 21. nóvember.
Júlía Sigurðardóttir.
t
Móðir okkar, tengdamóðir, amma og langamma,
SIGRÍÐUR ÁRNADÓTTIR,
Fjólugötu 21,
verður jarðsett frá Fossvogskapellu föstudaginn 23. nóvember
Jkl. 15.00.
Örn Ingólfsson, Hallgerður Jónsdóttir,
Gunnar Páll Ingólfsson, Lillý Guðmundsdóttir,
Valgerður Ingólfsdóttir, Sigurður Jónsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
+
Móðir okkar, tengdamóðir, amma og langamma,
HANNESÍNA KRISTÍN EINARSDÓTTIR
frá Reynifelli,
verður jarðsungin frá Fossvogskirkju föstudaginn 23. nóvember
kl. 15.00.
Þeim, sem vildu minnast hennar, er bent á hjúkrunarheimilið
Sunnuhlíð í Kópavogi.
Börn, tengdabörn, barnabörn
og barnabarnabörn.
Erfidrykkjur í hlýlegu
og notalegu umhverfi
Við höfum um árabil tekið að okkur að sjá um erfídrykkjur fyrir
allt að 300 manns. í boði eru snittur með margvíslegu áleggi,
brauðtertur, fíatbrauð með hangikjöti, heitur eplaréttur með
rjóma, rjómapönnukökur, sykurpönnukökur, marsípantertur,
rjómatertur, formkökur, 2 tegundir o.fí.
Með virðingu,
FLUGLEIDIR
HÓTEL LðFTLEIÐIR
REYKJAVlKURFLUGVELLI, 101 REYKJAVlK
SlMI 91.22312
þá. En það bar hann eins og annað
og þakklátur fyrir samfylgdina..
Þau eru orðin býsna löng kynni
okkar Kristjáns. Hann var einn af
þessum gömlu sterku stofnum, sem
hægt var að treysta í hvetju sem
var. Loforðin voru honum svo í blóð
borin, að sá sem sveik gefm loforð
var ekki hátt skrifaður.
Hreinn og beinn, athugull og
ákveðinn gekk hann hér um götur,
heilsaði upp á mann, brosti og rétti
hönd sína. Ef ég þurfti hans liðsinn-
is, var það í té látið og ítrekun átti
sér ekki stað, ef þurfti bið. Heimili
þeirra hjóna var mér mikils virði
og þá. sérstaklega fyrstu dagana
sem ég átti heima í Hólminum og
var að kynna mig. ,
Og eftir að hann kom á sjúkra-
húsið, dvínandi að heyrn, naut hann
þess að hafa gott útvarp jog fylgj-
ast með. Það var gamari' að vera
við rúmið hans og rifja upp gamla
tíð. Minni hans var æ hið sama.
Og sumt skrifaði ég upp eftir hon-
um.
Merkan samtímamann kveð ég
nú. Heilan í skoðunum, heilan í
athöfnum og heilan í vináttu. ís-
landi óska ég þess að landið ætti
eftir að fá marga Kristjána, trúa
"ðg trausta þegna sem gleyma sjálf-
um sér í vinnu fyrir betri tíma.
Þakkir eru færðar kærum vini
og samferðarmanni. Guð blessi
hann á nýjum brautum.
Árni Helgason
Það er komið hausthljóð í sjávar-
niðinn við bleika sandana í Skógar-
nesi, hvítfyssandi boðaföll á hverju
blindskeri og reykur brimsins við
Leyningskletta stígur skýjum
hærra. Aðfallið streymir um ósinn
og færir í kaf leirur og flæðisker,
fyllir hveija vík og vog kvikum
gjálfrandi öldum. Áður varir hefst
útfallið og þannig líða dægrin hvert
af öðru með flóði og fjöru svo lengi
sem heimur stendur, sól gyllir Jök-
ulinn og nýsnævi prýðir kolla Ljósu-
fjalla. I íjörunum við Hjallatanga
er söngur fugla vorsins hljóðnaður,
hvönnin í Varphólma fallin og söln-
uð stráin í túni og töngum. Allt ber
svip haustsins og nú er genginn til
moldar sá sem þessum stað unni
meira en nokkrum öðrum á jarðríki.
Móðurbróðir minn, Kristján
Gíslason, sem lést í sjúkrahúsinu í
Stykkishólmi 13. þ.m., var fæddur
í Ytra- Skógarnesi í Miklaholts-
hreppi þann 31. dagjanúarmánaðar
árið 1897, sonur hjónanna, sem þar
bjuggu á árunum 1886 til 1917,
Jóhönnu Ólafsdóttur frá Sviðnum á
Breiðafirði og Gísla Kristjánssonar
bónda og þjóðhagasmiðs. Stóðu
ættir þeirra föstum fótum um
Breiðafjörð og Snæfellsnes. Krist-
ján ólst upp í Skógarnesi ásamt
systur sinni, Sigríði, sem lést fyrir
+ Elskulegur eiginmaður mínn, faðir okkar, sonur, tengdasonur og bróðir, JÓN BJARNASON bifreiðastjóri, Hlíðarbraut 9, Blönduósi, verður jarðsunginn frá Þingeyrarkirkju laugardaginn 24. nóvem- ber kl. 14.00. Þeir, sem vildu minnast hans, eru beðnir að láta Krabbameinsfé- lag A-Húnvetninga, Sálarrannsóknafélag Húnvetninga og deild 11-B á Landspítalanum, c/o Kristín Sophusdóttir, deildarstjóri, njóta þess. Sætaferðir verða frá Umferðarmiðstöð kl. 9.00. Pantanir í síma 91-22300. Sigurbjörg Sigríður Guðmundsdóttir, Bjarni Jónsson, Guðmundur Rúnar Jónsson, Jófríður Kristjánsdóttir, Guðrún Sigurðardóttir og systkini hins látna.

+ Móðir okkar, tengdamóðir og amma, ÞÓRGUNNUR K. SVEINSDÓTTIR, Leifsgötu 20, Reykjavík, sem lést 13. nóvémber, verður jarðsungin frá Hallgrímskirkju föstudaginn 23. nóvember kl. 13.30. Rannveig Björnsdóttir, Guðmundur Karl Jónsson, Hildur Björnsdóttir, Pálmar Guðjónsson, Björn Björnsson, Guðný Aðalsteinsdóttir, Svava Björnsdóttir, Emil Gautur Emilsson og barnabörn.

tveimur árum á 98. aldursári, og
fjórum fóstursystkinum. Hann
lærði ungur smíðar af föður sínum
og varð hagur bæði á tré og járn
og hinn mesti snillingur. Mátti segja
að allt léki í höndum hans, ekki
síst hin vandasama báta- og skipa-
smíði þeirra tíma. Skírnar- og ferm-
ingarfaðir hans, hinn kunni klerkur
séra Árni Þórarinsson á Stóra-
Hrauni, segir um hann í ævisögu
sinni, sem rituð er af Þórbergi Þórð-
arsyni:
„Hann getur smíðað allt. Hann
er húsasmiður, skipasmiður, járn-
smiður, rennismiður, koparsmiður.
Hann smíðaði sér rennibekk sjálfur.
Söðlasmiður er hann ekki. En ef
hann er spurður: „Heldurðu, að þú
gætir smíðað hnakk?“, þá svarar
hann: „Nú, það er ekki annað en
að rífa einn hnakk í sundur. Svo
er það búið.“
Þegar Kristján var þrettán ára
skrapp hann eitt sinn út í Ólafsvík
að gamni sínu. Meðan hann stóð
þar við fór mótorbátur þaðan upp
að Búlandshöfða í einhveijum er-
indum. Kristján fékk að fara með.
Þeir eru komnir miðja leið. Þá stöðv-
ast mótorinn. Mótoristinn reynir að
koma honum af stað, en getur ekki.
Hann fer upp á þilfar og reynir að
útbúa veifu til Ólafsvíkur þeim til
hjálpar. Drengurinn er niðri í mót-
orhúsi • á meðan. Allt í einu fer
mótorinn í gang. Mótoristanum
bregður við, hleypur niður og segir
við Kristján hastur: „Þú hefur kom-
ið við vélina. Það á enginn með að
snerta hana nema ég“. Þá svarar
drengurinn: „Mátti hún ekki fara á
stað?“ Svo var það búið. Það þurfti
ekki meira að gera við vélina en
að drengurinn snerti hana.“
Þannig er frásögn séra Árna.
Sumir hafa viljað bera brigður á
sannfræði þeirra heiðursmanna
séra Árna og meistara Þórbergs,
þegar þeir lýsa mannlífi á Snæfells-
nesi fyrr á tíð. Hvað sem því líður,
þá held ég, að þessi lýsing á fjöl-
hæfni Kristjáns se þó „minnst af
mörgu login“, svo að notað sé orða-
lag úr Sólarljóðum.
Vorið 1920 hugðist Kristján flytj-
ast til Reykjavíkur í atvinnuskyni,
en fyrst þurfti hann að smíða sér
bát til fararinnar. Ekki var þó auð-
hlaupið að því að fá hentugt timbur
til smíðinnar. Rekið hafði á fjörurn-
ar í Skógarnesi stórt og mikið tré,
sem í var hinn mesti kjörviður.
Hann sá að viðurinn úr því mundi
ekki duga í bátinn nema hann hand-
sagaði allt tréð með stingsög. Ef
notuð væri stórviðarsög, eins og
venja var, fengist einu borði færra.
Hann tók því fyrri kostinn og sýnir
þetta vel elju hans og atorku, þegar
leysa þurfti vandkvæði. Að smíðinni
lokinni setti hann vél í bátinn og
flutti búslóð sína á honum suður.
Fór faðir hans með honum og voru
þeir ekki nema hálfan dag að sigla
um þveran Faxaflóa þar til þeir
lentu við steinbryggjuna í,
Reykjavík. Urðu sjóferðir hans æði
margar um þessar slóðir. Syðra
stundaði Kristján sjómennsku og
húsasmíðar, byggði m.a. húsið, sem
enn stendur á Freyjugötu lO.Vænst
þótti Kristjáni þó um stóran dekk-
bát, sem hann smíðaði og lengdi
síðar og kallaði Júní af því að hann
var sjósettur í þeim mánuði. Hann
mældist fjögur tonn að stærð.
Marga báta gerði Kristján upp og
endursmíðaði og setti í þá vél, þar
á meðal bátinn Hreggvið, sem faðir
hans átti og smíðaður var upphaf-
lega árið 1862 af afa hans og al-
nafna, sem bóndi var og hrepp-
stjóri á Arnarstapa og í Skógar-
nesi. Hvolfir þessi bátur ennþá í
Hjallatanganum í Skógarnesi, en
er nú hrörlegur orðinn, sem vonlegt
er.
Þetta ár um jólaleytið trúlofaðist
Kristján mikilli ágætiskonu, Jó-
hönnu Ólafsdóttur, fæddri í
Geirshlíð í Hörðudal 28. janúar
1897 og giftu þau sig árið eftir.
Þau eignuðust saman fjögur börn,
sem upp komust, en Jóhanna Iést
þann 9. febrúar 1980.
Þennan vetur þann 6. janúar
1921 lenti Kristján í sjóslysi, sem
næstum kostaði hann lífið, er hann
fór leiðsögumaður með skipinu
Emmu, sem flytja átti vörur til
verslunarinnar í Skógarnesi. Þá var
þar útibú frá verslun Tang og Riis
í Stykkishólmi og höfðu verið reist
þar nokkur hús, s.s. sölubúð, vöru-
geymslur og myndarlegt íveruhús
fyrir verslunarstjórann. Hafnarskil-
yrði voru þ' mjög erfið, engin
bryggja, en brimasamt og grynn-
ingar, svo vaða varð með allan varn-
ing í land úr uppskipunarbáti.
Hvolfdi léttbátnum í lendingunni
og skipstjórinn, Egill Þórðarson,
drukknaði, en Kristjáni og öðrum
bátveijum tókst fyrir snarræði að
bjarga á síðustu stundu. Frá þess-
um atburði hefur Kristján sagt í
ritinu Snæfellingi, 1. árg. 1988. í
þessu neyðartilfelli tókst Kristján á
hendur að sigla þessu stóra skipi
heilu og höldnu aftur til Reykjavík-
ur, þótt ekki hefði hann tilskilin
réttindi. Sýnir það hve mikils
trausts hann naut ungur sem skip-
stjórnarmaður.
Kristján hóf búskap í Ytra-Skóg-
arnesi árið 1921 í tvíbýli við systur
sína, en faðir þeirra, sem þá var
orðinn ekkjumaður, átti jörðina og
dvaldist þar áfram hjá dóttur sinni.
Þar fæddist þeim Jóhönnu fyrsta
barnið árið 1922, sonurinn Gísli,
sem nú er búsettur í Stykkishólmi. •
Síðar bjuggu þau í Reykjavík og á
Akranesi og þar fæddist dóttirin
1924, Anna Ólafía, sem býr í Stykk-
ishólmi gift Bjarna Sveinbjörnssyni
hafnarverði. Þau eiga eina dóttur,
Jóhönnu, gifta Ellert Kristinssyni
framkvæmdastjóra og forseta bæj-
arstjómar Stykkishólms og eiga
þau þrjá syni.
En „átthagabönd enginn slítur,
æskunnar óðul aldrei gleymast",
eins og segir í kvæði Sigurðar á
Brúarhrauni. Kristján flyst aftur
með fjölskyldu sína í Ytra-Skógar-
nes og byggir sér lítinn bæ austan
við túnið þar sem verið hafði leik-
svæði hans í bernsku, kúaból og
aðsetur huldra vætta og kallaði
Bólabæ. Hugðist hann rækta þarna
tún og koma sér upp bústofni, en