Morgunblaðið - 13.12.1990, Blaðsíða 64

64
MORGUNBLAÐIÐ PIMMTUDAGUR 13. DBSEMBER 1990
Stelpu-
bleiur
Opið bréf til
Grímseyinga
eftir Tómas
Gunnarsson
Undanfarna daga hafa fréttir af
„tilraunaúthlutun" sjávarútvegsráð-
uneytisins á kvóta til smærri fiski-
báta dregið athygli landsmanna að
Grímseyingum. Þar hefur það gerst,
sem víða hefur gerst annars staðar,
að heldur hefur þurft að draga úr
kvótum, vegna samdráttar í veiðum,
auk þess sem kvóti byggðarinnar
hefur rýrnað, vegna sölu einstakra
útgerðarmanna á kvótum. Þetta
hefur leitt til þess, að fiskverkunar-
fólk í landi hefur staðið eftir verk-
efnalítið og ljóst má vera að fisk-
verkunarfyrirtæki geta orðið
órekstrarhæf þegar þau missa veru-
iegan hluta af hráefni til vinnsiu.
Sjávarútvegsráðherrann, Halldór
Ásgrímsson, hefur heimsótt Gríms-
eyinga og rætt kvótamálin við þá.
Af máli hans hefur mátt ráða, að
breyting á kvótakefinu sé ekki tii
umræðu, en hann hefur bent á úr-
ræði Grímseyingum til handa. Ann-
að úrræðið lýtur að því að Grímsey-
ingar auki verðmæti sjávarafla síns
og bæti þannig upp minnkaðan
kvóta og afla. Þessi ráðlegging hlýt-
ur að teijast fremur kaldranaleg,
þegar Grímseyingar eiga í hlut.
Vafalaust er ekkert byggðarlag í
eins erfiðri stöðu til að auka verð-
mæti sjávarafurða sinna og Gríms-
ey. Koma þar til erfiðar samgöngur
annars vegar og hins vegar, að verð-
mætaaukning, sem menn sjá helst
fyrir sér nú, er tengd sölu á ferskum
sjávarafurðum, sem aftur byggist á
mjög góðum samgöngum beint við
útlönd.
Hitt urræðið, sem sjávarútvegs-
ráðherrann benti á, var sjóður á
vegum sjávarútvegsráðuneytisins til
hagræðingar í atvinnurekstri
Grímseyinga. Gott er að eiga að-
gang að sjóði til að hagræða arð-
bærum rekstri. En standi reksturinn
ekki undir sér og eigi sjóðurinn að
gegna svipuðu hlutverki og ,jað-
arbyggðasjóðir" Evrópubandalags-
ins, er útgerð á slíkan sjóð dauða-
dómur fyrir byggð í Grímsey og
raunar fjölmörg önnur byggðarlög
á Islandi.
En eru kröfur Grímseyinga um
lífvænlegan kvóta fyrir smærri báta
sína réttmætar? Já, tvímælalaust.
Kvótamálið er eitt af stóru þjóðmál-
unum í dag. Það verður að leysa
með hag alþjóðar, byggð á öllu
landinu og jöfnuð og velferð fóiks
í huga. Núverandi kvótakerfi býður
ekki upp á neitt af þessu. Kerfið
hefur stuðlað að ofveiði þannig að
nýtanlegur bolfiskafli er um tvö
hundruð og fimmtíu þúsund tonn
en gæti verið fjögurhundruð þúsund
tonn eða meira. Kerfið stuðlar að
mikilli yfirfjárfestingu í úthafsveiði-
skipum og geysilega dýrum rekstri
fiskiskipaflotans. Seljanlegur kvóti
fiskiskipa leiðir óhjákvæmilega til
mikillar byggðaröskunar og verði
kvótakerfið notað áfram er fyrirséð,
að útlendingar eignast kvótann því
peningar okkar Íslendinga eru litlir
Launagreiðendum ber að skila afdreginni staðgreiðslu af launum og
reiknuðu endurgjaldi í hverjum mánuði. Með gírókerfi staðgreiðslu er unnt
að greiða í öllum bönkum, sparisjóðum og pósthúsum.
Eindagi staðgreiðslufjár er 15. hvers mánaðar.
Munið að gera skil tímanlega!
RSK
RfKISSKATTSTJÓRI
stáðgreiðsla
Nú er líka teygja að aftan, sem heldur
bleiunni á réttum stað.
Allar Libero bleiur
eru óbleiktar
og ofnæmisprófaðar
Verndið náttúruna
Frá höfninni í Grímsey.
saman borið við peninga Englend-
inga, Þjóðveija og Japana, svo dæmi
séu tekin. Þangað hlýtur kvótinn
að leita, þegar menn hætta vegna
aldurs eða veikinda, eða þegar fjár-
hagserfíðleikar og gjaldþrot blasa
við.
Hvað er til ráða?
Auðvitað þarf að breyta kvóta-
kerfmu. Það er ekki aðeins Gríms-
eyingum nauðsyn. Það er þjóðar-
nauðsyn. En hvernig á að breyta í
þjóðfélagi, sem er svo saman reyrt
í hagsmunatengsl gamalla stjórn-
málaflokka og hagsmunaaðila út um
allt samfélag, að varla verður
nokkru haggað. Kvótakerfið í sjáv-
arútveginum er komið til vegna
krafna hagsmunaaðila í sjávarút-
veginum. Kvótakerfíð í landbúnaði
sömuieiðis, í samvinnu við forystu-
menn bænda. Nú er mjög til um-
ræðu „þjóðarsátt" í launamálum,
sem miðar að því helst að halda
óbreyttum hlutföllum milii launa-
fólks innbyrðis, og stærð launa í
þjóðhagsreikningum, þrátt fyrir að
verulega hafi hallað á láglaunafólk
síðustu ár. Aðalforgöngumenn
„þjóðarsáttarinnar“ eru forsvars-
menn launþegasamtaka og atvinnu-
rekenda. í orkumálum er mikið fjall-
að um mögulega orkusölu til risa-
stórs álvers Atlantal-hópsins. Þar
hefur allt verið í höndum fárra
manna. Jóhannés Nordal, seðla-
bankastjóri, hefur lengst af verið
allt í senn formaður viðræðunefndar
um orkufrekan iðnað, stjórnarfor-
maður Landsvirkjunar, sem vænt-
anlegs seljanda orkunnar og sem
seðlabankastjóri eftirlitsaðili með
erlendum lántökum íslendinga.
Jón Sigurðsson, ráðherra, er yfir
hann settur með tvennúm hætti.
Bæði sem ráðherra bankamála og
iðnaðar. Auk þess sem ráðherrann
býður sig fram í Reykjanesumdæmi
í næstu þingkosningum þar sem
mögulegt er að álverið rísi.
Það getur því reynst erfitt að
ijúfa þessi hörðu hagsmunatengsl í
okkar fámenna landi og það því
fremur, að valdhafamir hafa býsna
góð tök á ýmsum ijölmiðlum í
landinu, sem eru mótandi fyrir
skoðanamyndun almennings.
En Grímseyingar. Þið eigið marga
bandamenn víða um land, sem binda
vonir við að gamla flokka- og hags-
munakerfið verði brotið upp. Jafnvel
þinglið stjómarflokkanna er svo
uppgefið, að þar er talsvert rætt
um þingrof í þessum mánuði, svo
að menn losni um stundarsakir. En
hætt er við að gömlu flokkarnir
leggi rækt við gömlu hagsmuna-
tengslin á ný eftir kosningar.
Svarið sem Grímseyingar svo og
aðrir íslendingar eiga í dag til að
ná rétti sínum og til að geta lifað
í landinu er að efla nýtt eða ný
stjómmálaöfl. Hvort sem mönnum
líkar það betur eða verr er það eina
svarið.
Reykjavík,
10. desember 1990.
Höfundur er formaður
framkvæmdanefndar
Heimastjórnarsamtakanna.
LAUSBLAÐA-
MÖPPUR
... þær duga sem besta bók.
frá Múlalundi... %
5
2
Múlalundur g
SÍMI: 62 84 50 £
EINDAGI
STAÐGREIÐSLUFJÁR
ER 15. HVERS MÁNAÐAR
.TijöiaÓBld OGI ’ia nbföU