Morgunblaðið - 19.11.1991, Blaðsíða 1

56 SIÐUR B
STOFNAÐ 1913
264. tbl. 79. árg.
ÞRIÐJUDAGUR 19. NOVEMBER 1991
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Gíslarnir Terry Waite og Thomas Sutherland látnir lausir í Líbanon;
Erum frelsinu fegnir
- Waite sagði að þremur bandarískum
gíslum yrði sleppt á næstu dögum en
fékk ekki vitneskju um tvo þýska gísla
Damaskus. Reuter.
„ÉG er frelsinu feginn,” var það fyrsta sem Bretinn Terry Waite
sagði við blaðamenn er hann og Bandaríkjamaðurinn Thomas Sut-
herland komu til Damaskus, höfuðborgar Sýrlands, í gærkvöldi
eftir margra ára fangavist hjá líbönskum mannræningjum í Beir-
út. Undir þessi orð tók Sutherland en samtökin Heilagt stríð létu
þá Waite lausa í Líbanon í gær og voru þeir afhentir sendiherrum
ríkja sinna í Sýrlandi í utanríkisráðuneytinu í Damaskus í gær-
kvöldi. A blaðamannafundi að þeirri athöfn iokinni sagði Waite að
í vikunni myndu mannræningjar ennfremur sleppa bandarísku gísl-
unum Joseph Cicippio og Alann Steen og Terry Anderson yrði
sleppt fyrir næstu mánaðamót. Hann sagðist hins vegar engar
upplýsingar hafa fengið um tvo Þjóðverja, Heinrich Striibig og
Thomas Kemptner, er hann spurði mannræningjana um þá í gær.
Terry Waite (t.v.) ræðir við bróð-
ur sinn David í breska sendiráð-
inu í Damaskus í jgærkvöldi. Mikl-
ir fagnaðarfundir urðu með þeim
bræðrum sem hittust í fyrsta sinn
í hálft fimmta ár eða frá því
Terry var rænt í janúar 1987 í
Líbanon. A innfelldu myndinni
er Bandaríkjamaðurinn Thomas
Sutherland.
Bæði Terry Waite og Thomas
Sutherland voru hressir í bragði á
blaðamannafundinum en þreytu-
legir og nokkuð veikburða. Waite
hafði orð fyrir þeim og sagði að
þeir hefðu verið hlekkjaðir við vegg
undanfarin fimm ár. Gærdagurinn
hefði hafist eins og hver annar í
prísundinni. „Við sátum hlekkjaðir
við klefavegginn er einn ræningj-
anna kom skyndilega inn og sagði
að við yrðum látnir lausir eftir
hádegi. Þeir báðust síðan afsökun-
ar á að hafa tekið okkur fasta og
sögðust viðurkenna að það hefði
verið rangt af þeim, þeir sögðust
gera sér grein fyrir því að gísla-
taka væri gagnslaust vopn til að
ná málum fram,” sagði Waite.
Á blaðamannafundinum hvatti
Waite til þess að friðsamleg og
mannsæmandi lausn, eins og hann
komst að orði, yrði fundin á flókn-
um vandamálum sem íbúar Mið-
austurlanda stæðu frammi fyrir.
„Við sem gíslar styðjum eindregið
að málin verði til lykta leidd, ekki
einungis fyrir vestræna gísla held-
ur alla sem sem haldið er með
svipuðum hætti í Miðausturlönd-
um. Við höfum upplifað þjáningar
fólksins í Líbanon. Við höfum setið
í linnulausu sprengiregni hlekkjað-
ir við vegg. Það er ekkert sældar-
líf,” sagði Waite.
Terry Waite er sendimaður
Ensku biskupakirkjunnar og hafði
náð miklum árangri í samningavið-
ræðum við mannræningja í Beirút,
Líbýu og íran þegar honum var
rænt í Beirút 20. janúar 1987. Tíu
gíslum hafði verið sleppt fyrir hans
tilstilli. Kirkjuklukkum var hringt
um allt Bretland er fregnir bárust
um að Waite hefði verið látinn laus
í Líbanon.
Thomas Sutherland hafði verið
lengur í haldi en nokkur annar
gísl í Líbanon að undanskildum
Terry Anderson, yfirmanni banda-
rísku fréttastofunnar Associated
Press í Miðausturlöndum. Suther-
land var rænt í júní 1985 en Ander-
son þremur mánuðum fyrr. Suther-
land sagði að þeir Terry Waite
hefðu séð Andersön rétt áður en
þeir voru fluttir til Damaskus í
gær. „Ilann er ekki lengur í hlekkj-
um en lokaður í dimmri, loftlausri
klefakompu og reynir að halda
sönsum með því að yrkja ljóð,”
sagði hann. Sutherland sagðist
aldrei hafa lifað fangavistina af
ef hann hefði ekki notið nærveru
Waite nær allan tímann.
í gærkvöldi stóð til að Waite
færi til breskrar herstöðvar á Kýp-
ur og þaðan áfram til Lyneham-
herflugvallarins í Englandi og ráð-
gert var að Sutherland færi með
bandarískri herflugvél til Wiesbad-
en í Þýskalandi.
Stjórnvöld víða um heim létu í
ljós ánægju með lausn gíslanna
tveggja sem fengu frelsi í fram-
haldi af samningaumleitunum
Javiers Perez de Cuellars, fram-
kvæmdastjóra Sameinuðu þjóð-
anna.
Sjá einnig bls. 22.
Reuter
Þjóðvarðliðar veijast til
hinsta manns í Vukovar
Yestur-Evrópusambandið hyggst rjúfa hafnbann á borgir Króatíu
Zagreb, Bonn. Reuter.
HARÐUR kjarni króatískra þjóðvarðliða sem varist hefur í borginni
Vukovar í Króatíu varð ekki við áskorun foringja síns um að leggja
niður vopn í gær og barðist við sveitir júgóslavneska sambandshers-
ins í miðborg borgarinnar í gærkvöldi. Haldið var uppi skothríð
með skriðdrekum og stórskotaliðsvopnum á vígi þjóðvarðliða og hét
foringi sambandshersins að linna ekki kúlnahríðinni fyrr en gengið
hefði verið milli bols og höfuðs á varðliðunum öllum. Ta/yug-frétta-
stofan sagði fyrr um daginn að þjóðvarðliðar hefðu gefist upp í
Vukovar kl. 14 að íslenskum tíma og verið teknir til fanga, en í
gærkvöldi skýrði blaðamaður Reuíers-fréttastofunnar frá hörðum
bardögum. Að hans sögn hefðu einungis 150 þjóðvarðliðar áf um
1.500 hefðu gefist upp. Júgóslavneski sambandsherinn hefur setið
um borgina í 86 daga og haldið uppi linnulausum árásum á hana.
Vukovar er að verulegu leyti rjúkandi rúst og yrði fall borgarinnar
mesta áfall sjálfstæðishreyfingar Króata því borgin var orðin tákn-
ræn fyrir hina hörðu mótspyrnu fámennra og léttvopnaðra sveita
þjóðvarðliða gegn yfirburðaliði sambandshersins. Vestur-Evrópu-
sambandið ákvað í gær að senda herskip til þess að rjúfa hafnbann
sambandshersins á króatískar borgir til þess að neyðarhjálp komist
til landsins.
Að sögn króatíska útvarpsins
hélt sambandsherinn uppi linnu-
lausri stórskotaliðsárás á Vukovar
frá því um hádegi á sunnudag.
Ennfremur hefðu orrustuflugvélar
varpað sprengjum og gert vélbyssu-
skothríð á sjúkrahús þar sem 700
særðir menn hefðu notið aðhlynn-
ingar. Sprengjuregnið hafði við-
stöðulaust dunið á miðborginni í
sólarhring er Mile Dedakovic, for-
ingi þjóðvarðliða í borginni, skipaði
mönnum sínum að leggja niður
vopn og gaf merki um uppgjöf.
Fulltrúar Alþjóða Rauða krossins
og Evrópubandalagsins (EB) höfðu
umsjón með uppgjöfinni.
Utvarpið sagði einnig að sam-
bandsherinn hefði gert árás að nýju
á Osijek, Gospic, Zadar og
Dubrovnik sem þjóðvarðliðar halda
enn. Verulega hallaði undan fæti
hjá þjóðvarðliðum um helgina því
þeir töpuðu borginni Slunj, sem er
Reuter
Óbreyttír borgarar streymdu frá
Vukovar í gær. Á myndinni geng-
ur hluti þeirra frain hjá vopnum
þjóðvarðliða sem urðu við áskor-
un foringja sins um að gefast upp
en harður kjarni hélt áfram bar-
dögum við sambandsherinn.
130 km suður af Zagreb, einnig
Saborsko og hluta borgarinnar Nij-
emci, hernaðarlega mikilvægri borg
nærri landamærum Serbíu. Hefur
sambandsherinn nú um þriðjung
landsvæðis Króatíu á sínu valdi.
Stjórn Króatíu viðurkenndi á sunnu-
dag að vonlaust væri að verja Vuk-
ovar og skoraði á sambandsherinn
að tryggja öryggi óbreyttra borg-
ara. Vestræmr stjórnarerindrekar
sögðu í gær að fall borgarinnar
kynni að flýta fyrir viðræðum um
pólitíska lausn deilunnar um fram-
tíð Júgóslavíu.
Bæði Serbar og Króatar hafa
farið þess á leit við Sameinuðu þjóð-
irnar (SÞ) að þær sendi friðargæsl-
ulið til Júgóslavíu en stofnunin er
andvíg að senda þangað sveitir fyrr
en raunverulegt vopnahlé væri
komið á._
Að sögn Tanjug var óbreyttum
íbúum Vukovar leyft að yfirgefa
borgina ef þeir kysu svo. Hefðu
fljótt myndast langar raðir fólks á
öllum götum út úr borginni. Serbn-
eskir íbúar hefðu tekið stefnuna á
næstu brýr yfir Dóná til þess að
komast til Serbíu en króatískir
borgarar hefðu lagt upp til svæða
sem énn væru á haldi þjóðvarðliða.