Morgunblaðið - 23.07.1992, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 23. JÚLÍ 1992
15
verði forðað frá áliti hagfræðinga
og afskiptum þeirrar fjármagns-
hagfræði er tröllríður þessu þjóðfé-
lagi og byrgir útsýn "til annarra
verðmæta.
Velgjörð við nemendur
Mál er að víkja sér að hinum
jákvæðari liðum A og B. Ég sný
mér þá fyrst að 6. lið á A-blaði:
Efling unglingadeildar við grunn-
skóla. Ég fagna þessari hugmynd.
Það gerir reyndar gæfumun hvern-
ig hún verður framkvæmd. Ég vil
minna' á afbragðs gott innlegg
Gylfa Þ. Gíslasonar þegar hann var
ráðherra menntamála og stofnaði
fjórðu bekkjardeildina við efri hluta
grunnskólans (þá nefndan gagn-
fræðaskóla) vegna þeirra er náðu
landsprófi eða samræmdu prófi. Þar
þurftu nemendur að fá tilskildar
einkunnir í íslensku, stærðfærði,
dönsku og ensku til þess að komast
í framhaldsskóla. Ég tel að þetta
hafí verið ómetanleg skipulagsvel-
gjörð við nemendur. Ýmsir þeirra
þurftu þennan tíma til þess að ná
fullu valdi á náminu. Aðrir týndu
sjálfum sér í „frelsi" gagnfræða-
stigsins og fundu ekki aftur fyrr
en seinan, þ.e.a.s. vanbúna til þess
að standast landspróf, en flugu svo
síðar gegnum fjórða bekk eins og
nýir og betri menn. Þannig hafa
slíkir nemendur lýst þéssu fyrir
mér. Þessi ijórða deild var síðar
lögð niður með lögum og hindranir
inn í framhaldsskóla stórlækkaðar
öllum til tjóns. Mér er kunnugt um
að skólar úti á land hafa starfrækt
unglingadeildir a.m.k. hluta vetrar
með allgóðum árangri. Ég legg til
að fjórði bekkur verði reistur sem
unglingadeild allan veturinn. Nem-
endur þar hafa ótvíræðan hag af
viðbótarári.
Próf eru þörf
Ég styð eindregið hugmyndina
um fleiri samræmd próf (7.1iður á
blaði Reykjavíkurborgar) og tel
nauðsyn að samræma betur en nú
er gert námsefni á því stigi. Ég hef
ætíð verið hlynnt námsmati, (5. lið-
ur á blaði ráðuneytisins og 7. liður
á blaði borgarinnar) prófum og ein-
kunnum til þess að kennarinn viti
hvort honum hafi tekist sú uppfræð-
ing sem honum er um hugað, hvort
nemendur hafí veitt henni viðtöku
og viti stöðu sína í náminu og að
þeir geri sér grein fyrir því að þeir
eiga árangur jafnan mest undir
sjálfum sér. Þetta er sígild stað-
reynd þótt erindrekar frá mennta-
málaráðuneyti prediki stundum
annað. Mat á skólastarfi er vand-
meðfarið og til margs að líta. T.d.
er himinhrópandi aðstöður- og
starfsskilyrðamunur þeirra skóla,
sem hafa stöðugt og samhent
starfslið og hinna þar sem kennara-
liðið kemur og fer eins og straumur
í á. Það er málefni sem ég tel að
menntamálaráðherra á hveijum
tíma eigi að láta til sín taka og
reyna allt til að ráða bót á. Það
varðar þjóðarhag ef hann er ekki
horfinn í niðurskurðarsvelginn.
Bæði - og
Áttundi liður á hugmyndablaði
Reykjavíkurborgar er fögur en
næsta ótrúleg skýjaborg. Hún gæti
orðið býsna erfíð í framkvæmd, t.d.
ef miða þyrfti stundaskrá allra ann-
arra kennara við hentugleika sjálf-
boðaliða þá væri verra af stað farið
en heima setið.
Um níunda lið á blaði borgarinn-
ar vil ég segja þetta. Pjölmiðlar,
myndbönd og ekki síst tölvur eru
eftirsóknarverð og skemmtileg
kennslutæki. En þau verða aldrei
sami raunveruleiki og kennari og
nemendur í skólastofu, síst fyrir
unga nemendur. Og það er áreiðan-
lega óheillavænleg og varhugaverð
stefna að stýra nemendum til æ
meiri einangrunar í námi. Sam-
skipti við aðra og samvinna er þarf-
ur lærdómur og geta varðað varan-
lega sálarheill þeirra.
í tíunda lið á hugmyndablaði
Reykjavíkurborgar er teflt fram
þeim kosti að auka heimavinnu og
ábyrgð foreldra á námi. Þetta er
náttúrulega fjarska falleg hug-
mynd. Hún hefur bara við ekkert
að styðjast. Áralöng reynsla hefur
kennt kennurum, að mjög fáir for-
eldrar hafa tíma eða vilja eða áhuga
eða getu til þess að sinna námi
barna sinna og þaðan af síður að
gangast undir ábyrgð á því. Sumir
foreldrar telja að barnið eigi eitt
að bera fulla ábyrgð á sér. Það er
auðvitað jákvætt uppeldisatriði þótt
ýmsum nemendum reynist það of-
urefli. Aðrir reynast börnum sínum
ómetanlegir bakhjarlar í námi.
Þannig er allt til og er að sjálf-
sögðu einstaklingsbundið. Reglan
er þó hið fyrst nefnda. Þess vegna
rýrnar heimavinna nemenda ár frá
ári.
Um afskipti foreldra af skóla-
starfi ætla ég að vera fáorð. Þau
geta sjálfsagt leitt til gagns, svo
fremi sem þeir (foreldrar) gerast
ekki hæstaréttardómarar í skóla-
starfi og ganga ekki nærri forræði
skólastjóra.
Lokaorð
Það er að verða fín kenning á
íslandi, að íslenskir nemendur séu
langt á eftir erlendum jafnöldrum
sínum og er ýmsu um kennt, s.s.
skólum, kennurum og löngu sumar-
leyfi. Þær upplýsingar, að vísu fá-
ar, sem ég hef getað aflað mér
varðandi samanburð grunnskóla-
nemenda, íslenskra og erlendra,
benda ekki til raunverulegs grunn-
munar. Fremur sé um að ræða
áherslumun efnis eftir aldursstigi,
eitthvað öðruvísi bækur og meiri
málakennsla. Ég hygg að þeim mun
ráði lengri skóladagur í einsetnum
skóla en ekki sumarleyfið.
Ég fékk nýlega fréttir af ungum
íslendingi sem er að kenna stærð-
fræði við undirbúningsdeild Penn-
state-háskóla í Bandaríkjunum. Það
eru nemendur á íslenskum stúd-
entsaldri, 18-19 ára, og honum
þykir súrt að þurfa að kenna þeim
sömu stærðfræði og hann nam á
gagnfræðastigi í sinni sveit. Þetta
gerist sem sagt hjá „þeim í útlönd-
um“ þrátt fyrir löng skólaár.
Mér virðast öll rök hníga að því,
að níu mánaða skólaár og þriggja
mánaða sumarleyfi með hóflegri
vinnu sé hagstæð tilvera fyrir nem-
endur.
Það er svo athugunarefni hvort
menntamálaráðuneytið og aðrir til-
lögufúsir aðilar ættu ekki að skera
upp herör gegn vinnu með námi.
Að hvetja nemendur til að nota
betur námstímann og virða með því
bæði sjálfa sig og kennara sína, sem
flestir leggja sál sína að veði fyrir
starfið en hljóta óhjákvæmilega að
draga hana inn í sjálfsvarnarskel
þegar þeir mæta sinnuleysi og
kæruleysi nemenda (ekki getuleysi)
jafnvel árum saman. Hugvekja frá
menntamáláráðherra um þetta efni
væri þarfari en hugmyndablöð, eins
og þau, sem ýttu þessari grein úr
vör.
Skútuvogur 12A - Reykjavík - S 812530
Ymis
auka-
búnaður.
Vökva-
brofhamrar
og borar.
qröfur -1mmmmmmMmm
0.3 - 6.S tonn
Þessi tæki hofa nú þegar sannað ógæti sitt við fjölbreyttar aðstæður
hér ó landi. Sýningarvélar til staðar.
Ráðgjöf - sala - þjónusta.
Höfundur er kennari.
Ætlar þú að ferðast innanlands í sumar
+ FJOLSKYLDUPAKK11
TJALD DR-8
+ 1SVEFNPOKI
4 manna tjald úr
bómull, himinn úr
nælon
1 NITESTAR
svefnpokar -5°
+ UNGLINGAPAKKI
KULUTJALD
+ 1 S VEFNPOKI
DD-200 kúlutjald
1 NITESTAR 3
svefnpoki -10°
SETT-SUMARHUSGOGN
HRINGBORÐ
+ 4 STÓLAR
Borð og
4 plaststólar
91 - 621780
tlringdu - viO sendum bæhling
Sendum einnig T pöstkröfu
+ VEISLUPAKKINN
KÆLIBOX
+ PICNICSETT
+ POTTASETT
Kælibox 40lítra
4 stólar og borð í tösku
3 pottar, panna
og ketill
IflPV
FAGFOLKlFERÐAVORUM
fmg&SÉL' JBl8ll|
^ ÞJONUSTA CAEÐI ÞEKKINC
Nældu þer i
plöstilboð í
Seglagerðinni.
+FJÖLSKYLDUBAKKI2
TJALD - Lappland
+ 2 SVEFNPOKAR
Stórt 5 manna tjald með
stórum fleyghimni
2 NITESTAR
svefnpokar -5°
Opið um helgins
LAUGARDAG kl. 10 - 16
SUNNUDAG kl. 14-17
.par sem feröalagið bgrjar!
SEGLAGERÐIN
ÆGIR
EYJASLOÐ 7 • REYKJAVIK • SIMI91-621780 • FAX 91-623853