Morgunblaðið - 01.06.1994, Blaðsíða 4

4 MIÐVIKUDAGUR 1. JÚNÍ 1994
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
>
Davíð Oddsson forsætisráðherra á aðalfundi VSI
Leiðin til
lýðveldis
á sýningu
Vigdís Finnbogadóttir forseti
íslands og Salome Þorkelsdótt-
ir forseti Alþingis virða fyrir
sér vaxmyndir af Asgeiri Ás-
geirssyni fyrrum forseta Is-
lands og Hermanni Jónassyni
fyrrverandi forsætisráðherra
við opnun sýningarinnar Leiðin
til lýðveldis. Sýningin er til
húsa í Aðalstræti 6 við Ingólfs-
torg og er haldin í tilefni 50
ára afmælis lýðveldisins. Það
eru Þjóðminjasafnið og Þjóð-
skjalasafn íslands sem standa í
sameiningu að þessari sýningu.
Morgunblaðið/Kristinn
EES-samningiir kom í
veg fyrir ESB-umsókn
EF ÍSLENDINGAR hefðu ekki gerst aðilar
að Evrópska efnahagssvæðinu (EES) væri
þeim við núverandi aðstæður nauðugur einn
kostur að feta í fótspor hinna Norðurlandanna
og sækja um aðild að Evrópusambandinu
(ESB). Þetta sagði Davíð Oddsson forsætisráð-
herra á aðalfundi Vinnuveitendasambands ís-
lands í gær og jafnframt að íslendingar gætu
áfram byggt á EES-samningnum sem grund-
velli fyrir samskipti við Evrópusambandið.
Davíð sagði að með EES samningnum hefðu
íslendingar tryggt stöðu sína í Evrópu og lag-
að sig að þeim viðskiptalegu reglum og al-
mennu sjónarmiðum sem þar gilda án þeirra
skuldbindinga sem felast í aðild að Evrópusam-
bandinu.
„Það er ljóst að viðræður okkar við Evrópu-
sambandið á næstu mánuðum verða afar þýð-
ingarmiklar fyrir okkur og ekki er fengur að
því að blanda á þessu stigi máls hugmyndum
um aðild að Evrópusambandinu inn í þær við-
ræður. Ef menn gera það er verið að veikja
samningsstöðu íslendinga um það með hvaða
hætti Evrópusambandið hyggst uppfylla þær
skyldur sem því ber vegna samningsins um
Evrópska efnahagsvæðið. Ég fæ ekki betur
séð en mjög ríkur meirihluti sé á Alþingi fyrir
þessari málsmeðferð, það er að hlaupa ekki
út undan sér á þessu stigi og skaða ekki hags-
muni íslands,“ sagði Davíð. Hann bætti við,
að íslendingar mættu ekki fá glýju í augun
og missa sjónar á því að stefna Islands í Evr-
ópumálum hlyti alltaf að snúast um íslenska
hagsmuni, íslenskan veruleika og vilja.
Jafnvægi raskast
Magnús Gunnarsson formaður VSÍ sagði á
aðalfundinum að jafnvægi EES-samningsins
myndi augljóslega raskast ef íslendingar yrðu
einir eftir á EFTA-væng samningsins og ein-
hverra úrræða væri þörf. „í fyrsta lagi að
okkur takist í samningum við ESB að þróa
EES-samninginn þannig að hagsmunir okkar
verði fullkomlega tryggðir í framtíðinni eða
kanna möguleika á aðild með einhverjum
hætti,“ sagði Magnús.
Hann sagði að íslendingar yrðu sjálfir að
skilgreina hvaða lágmarksþarfir samningur við
Evrópusambandið yrði að uppfylla svo framtíð-
arhagsmunir íslendinga væru tryggir og ekki
væri hægt að horfa á aðildarsamninga ann-
arra EFTA-ríkja í því samhengi vegna sér-
stöðu íslendinga á sjávarútvegssviðinu. Magn-
ús sagði að Samtök iðnaðarins væru um þess-
ar mundir að vinna að úttekt á þessum málum
og síðar á þessu ári ættu að geta komið fram
heilsteyptar rökstuddar niðurstöður og tillögur
af hálfu atvinnulífsins um það hvers konar
alþjóðlegir samningar séu íslendingum fyrir
bestu.
Hjörleifur Kvaran
SVR verði
á ný borg-
arstofnun
HJÖRLEIFUR Kvaran fram-
kvæmdastjóri lögfræði- og
stjórnsýsludeildar, telur að nú-
gildandi rekstrarform strætis-
vagna \ Reykjavík sé ekki heppi-
legt. Úr því sem komið er sé
heppilegast að gera fyrirtækið
aftur að borgarstofnun.
í greinargerð Hjörleifs, sem
unnin er að tilhlutan Árna Sig-
fússonar borgarstjóra og lögð
var fram í borgarráði, segir að
um hlutafélag sé að ræða, þar
sem stór hluti starfsmanna er
og verður um nokkra framtíð
opinberir starfsmenn. Bendir
hann á augljósa ókosti þess fyr-
irkomulags og að rekstrarformið
verði erfiðara eftir því sem tímar
líða. Eðlilegt sé að reka Strætis-
vagna Reykjavíkur annaðhvort
sem hlutafélag eða sem borgar-
stofnun.
Hlutafélagarekstur
Fram kemur að hlutafélaga-
reksturinn hófst 1. desember
sí., en forsendum hans hafi ver-
ið breytt að hluta 1. mars. Með
þeirri ákvörðun var hluti rekstr-
arins færður til baka til Reykja-
víkurborgar. Úr því sem komið
er sé eðlilegast að stíga skrefið
til fulls og gera fyrirtækið aftur
að borgarstofnun. Slík breyting
hafi ákveðnar afleiðingar í för
með sér og segja þyrfti þeim
starfsmönnum upp sem nú eru
bundnir kjarasamningum ASÍ
og VSÍ og bjóða þeim starf sam-
kvæmt kjarasamningi ASÍ og
Reykjavíkurborgar eða Starfs-
mannafélags Reykjavíkurborg-
ar.
Þá þyrfti að taka afstöðu til
þess hvort tilkynna beri þeim
sem nú þiggja biðlaun að þeim
standi sitt fyrra starf til boða
og biðlaunagreiðslur féllu þar
með niður. Loks þyrfti að ákveða
hvort rekstur strætisvagnanna
yrði áfram skilinn frá leiðakerf-
inu og taka afstöðu til þess hvort
hlutafélaginu yrði skilað.
Morgunblaðið/Benedikt Jóhannsson
Gufuþurrkarar settir upp
í loðnubræðslunni
Fangelsi fyrir mis-
notkun á systur sinni
Eskifirði - Undanfarnar vik-
ur hefur verið unnið við end-
umýjun loðnubræðslu Hrað-
frystihúss Eskifjarðar hf.
Myndin var tekin þegar gufu-
þurrkararnir voru settir upp.
Tæki til gufuþurrkunar komu
til landsins í þrennu lagi og
vóg hvert stykki um 25 tonn.
Stefnt er að því að nýja verk-
smiðjan komist í gang við
upphaf loðnuvertíðar, l.júlí
næstkomandi, og losna Esk-
firðingar þá við reykinn frá
loðnubræðslunni. Aætlað er
að framkvæmdir við verk-
smiðjuna í sumar kosti um
250 milljónir króna.
HÉRAÐSDÓMUR Vestfjarða hef-
ur dæmt 25 ára mann til þriggja
ára fangelsisvistar fyrir kynferðis-
lega misnotkun á hálfsystur sinni,
þegar hún var á aldrinum 8-14
ára, en hann 15-20 ára. Þá var
honum gert að greiða henni eina
milljón króna í miskabætur.
Maðurinn játaði við yfirheyrslur
að hafa haft samræði og önnur
kynferðismök við stúlkuna á þessu
tímabili. Þegar hann kom fyrst fyr-
ir dóm játaði hann efni ákæru rétta
í öllum meginatriðum, en neitaði
þó að hafa þröngvað stúlkunni með
ofbeldi til samræðis. Við aðalmeð-
ferð málsins dró hann svo enn úr
og neitaði að hafa haft samræði
við hana. Dómurinn Ieit hins vegar
á framburð hans við rannsóknina,
sem var í fullu samræmi við fram-
burð stúlkunnar, og taldi samræði
sannað, auk annarra kynferðis-
legra afskipta. Gegn eindreginni
neitun hans, sem stoð fengi í fram-
burði stúlkunnar og gögnum máls-
ins, þætti hins vegar ósannað að
hann hafi nokkru sinni þröngvað
henni með ofbeldi til samræðis.
Foreldrar stúlkunnar
sinntu ekki hjálpar-
beiðni hennar
Við ákvörðun refsingar leit dóm-
urinn til aldurs mannsins þegar
brotin voru framin, svo og til þess
að rúm fjögur ár voru liðin frá því
að athæfí hans lauk. „Á hinn bóg-
inn þykir misgerð ákærða við hálf-
systur sína svo svívirðileg, bæði
með tilliti til aldurs hennar og þess
fjölda tilvika, sem hann misnotaði
hana barnunga inni á heimili þeirra,
síðast er ákærði var rúmlega tví-
tugur að aldri, en engum má dylj-
ast, að X [stúlkan] hafi hlotið alvar-
legan skaða af hinni ótímabæru
reynslu á þessu sviði. Að þessu öllu
virtu þykir refsing ákærða hæfilega
ákveðin fangelsi í þrjú ár,“ segir í
niðurstöðum Jónasar Jóhannsson-
ar, héraðsdómara, sem féllst einnig
á kröfu stúlkunnar um eina milljón
króna í miskabætur.
Stúlkan kærði hálfbróður sinn
til Rannsóknarlögreglu ríkisins fyr-
ir einu ári. Hún gaf þá skýringu á
því, hve lengi hefði dregist að
leggja fram kæruna, að eftir að
hún hefði tvívegis biðlað til foreldra
sinna um aðstoð, þegar athæfíð var
nýhafið, án þess að hlustað væri á
hana, hefði hún ekki getað rætt
þessi mál við nokkurn mann fyrr
en hún hóf samband við ungan
pilt sem hún lagði traust á. Hún
hefði farið suður, gagngert til að
leggja fram kæru, en guggnað á
því vegna harðrar andstöðu for-
eldra sinna, en sökum hennar hefði
hún brotnað saman og farið aftur
heim næsta dag. Síðar hefði hún
svo látið verða af því að kæra.
Ákærði kvaðst hafa vitað að
stúlkan hefði einhverju sinni kvart-
að undan honum við móður þeirra,
en hann neitað öllu er hún innti
hann eftir slíku. Löngu eftir að
hinni kynferðislegu áreitni lauk
hefði hann hins vegar játað gagn-
vart móður sinni að „hafa verið að
fikta við“ stúlkuna.