Morgunblaðið - 01.06.1994, Blaðsíða 32

32 MIÐVIKUDAGUR 1, JÚNÍ 1994
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
KRISTÍN SIGRÍÐ UR
MA GNÚSDÓTTIR
+ Kristín Sigríð-
ur (Jakobína)
Magnúsdóttir var
fædd 12. septem-
ber 1913, í Litlu-
Avík, Arneshreppi,
Strandasýslu. Hún
lést 24. maí 1994.
Foreldrar hennar
voru þau Guðbjörg
íS>orsteinsdóttir og
Magnús Guð-
mundsson og var
Kristín eina barn
þeirra. Magnús
lézt þegar Kristín
var á fyrsta aldurs-
ári og var hún með móður sinni
fram til sjö ára aldurs er hún
var tekin í fóstur af hjónunum
Margréti Þorsteinsdóttur og
Matthíasi Helgasyni, hrepp-
sljóra, á Kaldrananesi, Kaldr-
ananeshreppi, Strandasýslu.
Þeirra börn, og fóstursystkini
Kristínar, voru Þorsteinn, rit-
höfundur og skólastjóri, Svan-
hprg, húsmóðir, og Halldór,
sem lézt ungur. Þau eru nú
öll látin. Kristín giftist hinn
28. september 1947 Matthíasi
Jóhanni Jónssyni, þá sjómanni.
Þau skildu. Börn þeirra eru:
Einar, byggingafræðingur,
maki Guðrún Gubjörnsdóttir,
ljósmóðir, Margrét, leikskóla-
stjóri, Guðbjörg, kennari, maki
Sigurður Einarsson, útgerðar-
maður, Svandís, hjúkrunar-
fræðingur, maki Gunnar
>Haukur Gunnarsson, fram-
kvæmdastjóri, og Viðar Már,
hæstaréttarlögmaður, maki
Guðrún Angantýsdóttir, kenn-
ari. Barnabörn Kristínar og
Matthíasar eru 14. Kristín
starfaði, auk húsmóður- og
uppeldisstarfa, við ræstingar á
aðalpósthúsinu í Reykjavík í
19 ár, eða þar til hún lét af
störfum fyrir aldurs sakir.
Útför hennar verður gerð frá
Fossvogskirkju í dag.
ÞEGAR ég frétti að hún amma
hefði dáið varð ég mjög sleginn.
Hún amma var alltaf svo lífsglöð
og baráttuglöð og hafði alla tíð
verið svo ung í anda. Þó allir hafí
sína galla var amma þeim kostum
gædd, að maður tók ekki eftir
neinum göllum í hennar fari. Hún
þurfti að beijast allt sitt líf og oft
var það kannski erfítt hjá henni,
en hverri hindrun sem varð í vegi
hennar ruddi hún burt með atorku-
semi og dugnaði. Við vorum hepp-
in að fá að hafa hana með okkur
og allt sem hún hefur kennt mér
og sagt mun ég hafa að leiðarljósi
allt mitt líf. Eg varð mjög leiður
yfír því að hafa hana ekki lengur
á meðal okkar, en hún mun aldrei
d&yja í hjarta mínu, því fólk er í
raun ekki dáið fyrr en það er
gleymt. Minning henn-
ar mun lifa í hjörtum
okkar um ókomna tíð.
Deyr fé,
deyja frændur,
deyr sjálfur ið sama.
En orðstír
deyr aldregi
hveim er sér góðan getur.
(Úr Hávamálum.)
Ég vil votta þeim
Möggu, mömmu, Dísu,
Vidda ög Einari mína
dýpstu samúð. Guð
gefí að ömmu muni
líða vel hinum megin
við móðuna miklu og megi hún
ávallt lifa í minningu okkar.
Þinn einlægur,
Einar Sigurðsson.
í dag verður til moldar borin
ástkær amma okkar, Kristín S. J.
Magnúsdóttir. Amma Stína, eins
og við barnabörnin kölluðum hana,
var góð og hlý kona sem óskaði
okkur ætíð hins besta í lífinu.
Amma Stína var sannkölluð
kjarnakona sem lét aldrei bilbug á
sér finna þrátt fyrir að lífsbaráttan
væri oft erfið.
Það var ávallt gott að koma til
ömmu Stínu og Möggu frænku á
Tunguveginn, þar beið okkar ávallt
hlýja og góða skapið var aldrei
langt undan. Amma Stína var mjög
gestrisin kona og við bamabömin
munum seint gleyma ísköldu
mjólkinni sem var borin fram í
hvítu könnunni og kleinunum.
Elsku amma Stína, við munum
heldur aldrei gleyma setningunni
þinni sem þú sagðir svo oft og kom
okkur til að hlæja: ,Segiði ekki
allt þetta fína frá Kína?!“ Við eig-
um eftir að sakna þín þótt við vit-
um að þér líði vel þar sem þú ert
núna. Megir þú hvíla í friði.
Kristín Rut, Þórlaug og
. Stefán Óm
Látin er í Reykjavík tengdamóð-
ir mín Kristín S.J. Magnúsdóttir á
áttugasta og fyrsta aldursári. Hún
hafði lengi verið sjúklingur og kom
því andlát hennar í sjálfu sér ekki
á óvart. Þrátt fyrir það greip mig
óþægileg tilfínning og því hvarflar
hugurinn aftur í tímann og minn-
ingar um mikilhæfa konu rifjast
upp. Mig langar því að minnast
hennar með nokkrum orðum og
þakka henni fyrir árin sem við
áttum samleið.
Kristín fann snemma fyrir
harðneskju lífsins, þegar hún tæp-
lega ársgömul missir föður sinn.
Móðir hennar átti ekki kost á að
hafa hana áfram hjá sér og var
Kristínu komið í fóstur að Kaldr-
ananesi í Steingrímsfirði til hjón-
anna Matthíasar Helgasonar
hreppstjóra og Margrétar Þor-
steinsdóttur konu hans. Þar ólst
E R F í
DRYKKJLR
Látið okkur annast
erfidrykkjuna.
Fyrstaýlokks þjónusta
<*» og veitingar.
Rúmgóð og þœgileg
salarkynni.
VypltMM&uríeíuuiWm
Erfidnkkjur
Glæsileg kaffi-
lilaðborð íídlegir
salir og mjög
góö þjónusta.
IJpplýsingar
ísíma 22322
FLUOLEIÐIR
Bím LOFTLEIUIK
hún upp við afar gott atlæti ásamt
tveimur börnum þeirra hjóna.
Ávallt litu þau Matthías og Mar-
grét á hana sem eitt af sínum
börnum. Kristín var komin vel á
þrítugsaldur þegar hún hélt til
Reykjavíkur til að nema matreiðslu
á Hótel Skjaldbreið. I Reykjavík
kynntist hún Matthíasi J. Jónssyni
sem hún seinna giftist og átti með
fimm börn. Þau slitu samvistum
eftir nítján ára hjónaband. Kristín
stóð þá ein uppi með börnin sín
fimm á viðkvæmum aldri. Það er
rétt hægt að ímynda sér hve erfitt
það hefur verið fyrir hana á þeim
árum að koma fimm börnum til
manns. En Kristín lét ekki deigan
síga og með atorku og dugnaði
kom hún þeim öllum til mennta.
Hún vílaði ekki fyrir sér að vinna
myrkra á milli í því skyni því þar
lá hennar metnaður. Henni tókst
líka vel til og hafa þau öll átt giftu
að fagna í lífinu.
Þegar ég kynntist Kristínu fyrir
nítján árum bjó hún í eigin hús-
næði að Tunguvegi 58. Henni hafði
tekist að koma þaki yfir sig og
börnin og það gerði hún ein, án
aðstoðar. Aldrei tók hún svo mikið
sem eina krónu að láni því það var
andstætt persónuleika hennar að
skulda. Þess í stað vann hún því
meira og kom því þannig fyrir að
hún var heima hjá börnunum á
daginn en lengst af starfaði hún
við ræstingar hjá Pósti og síma.
Kristín tengdamóðir mín var
sterkur persónuleiki og þrátt fyrir
að lífíð hafí ekki alltaf leikið við
hana trúði hún á það og nægtir
þess. Hvers kyns hégóma og hroka
gat hún illa þolað enda gædd þeim
manngildum sem stríddu gegn því.
Tengdamóðir mín var hrein og
bein og kom ávallt til dyranna eins
og hún var klædd. Hún sagði sína
meiningu umbúðalaust og fátt
þoldi hún verr en kæruleysi og leti.
Viðhorf hennar til lífsins var á þá
Iund að láta gott af sér leiða og
ævinlega var hún jákvæð. Henni
líkaði ekki að talað væri um „að
drepa tímann“. það var ekki í henn-
ar anda því hún leit á hvert andar-
tak þess virði að lifa því. Sjálf var
hún skemmtileg kona og naut þess
að syngja. Hún kunni kynstur öll
af vísum og Ijóðum og söng þau
jafnan með sinni fallegu rödd.
Kristín fylgdist vel með því sem
gerðist í þjóðfélaginu og hafði
ánægju af íþróttum og ekki síður
taflmennsku. Það var gagnstætt
eðli hennar að gera kröfur til ann-
arra sjálfri sér til handa. Hún þurfti
ekki margbreytileika til að hafa
ánægju af lífínu heldur naut hún
þess á sinn hátt. Það sem gaf henni
mest var að styðja börn sín út í
lífíð og sjá þau vaxa úr grasi sem
nýta og vel heppnaða einstaklinga.
Hún hafði verið þeim bæði faðir
og móðir og elskaði þau án eigin-
girni. Margrét elsta dóttirin hefur
búið við þá aðstöðu að geta sýnt
móður sinni þakklæti sitt í verki
með því að annast hana í veikind-
um undanfarinna ára. Kristín var
henni afar háð og Margrét var
hennar stoð. Á milli þeirra ríkti
gagnkvæm virðing og elska.
Að Ieiðarlokum langar mig að
þakka þessari merkiskonu, sem
mér þótti afar vænt um og virti
að verðleikum, fyrir að hafa fengið
að kynnast henni. Það hefur gert
mig ríkari að manngildi. Þökk sé
þér Kristín.
Gunnar Haukur Gunnarsson.
Guðbjörg móðir Kristínar er orð-
in ekkja með dóttur sína eins árs
1914 og þá er hún sjálf 38 ára.
Ekki þarf að fara mörgum orðum
um þá erfiðleika sem ekkjur og
munaðarleysingjar áttu við að búa
efnalega á fyrri árum eða tilfínn-
ingar þeirra sem urðu fyrir áföll-
um. Sjálfsagt hefur þó samfélagið
reynt að gera sitt besta og vinir
og ættingjar rétt fram hjálparhönd
eftii* sinni getu.
Um 1920 er Kristín komin í fóst-
ur að Kaldrananesi til hjónanna
Margrétar Þorsteinsdóttur og
Matthíasar Helgasonar. Þar ólst
hún upp í hlýjum fjölskyldufaðmi
og féll vel að þremur systkinum
sem þar voru fyrir. Yngsta barn
hjónanna á Kaldrananesi var Svan-
borg jafnaldra Kristínar. Mikil og
traust vinátta ríkti á milli þeirra
meðan báðar lifðu. Og mjög lágu
Kristínu hlý orð til fóstru sinnar
sem hún mat umfram aðra. Matthí-
as var tveggja ára er hann missti
föður sinn og varð að fara til
vandalausra. I æviminningum sín-
um lætur hann þess getið að það
hafi mótað afstöðu hans til þeirra
er minna máttu og áttu um sárt
að binda.
Á 3. og 4. áratugnum var mann-
margt í Kaldrananeshreppi og hver
jörð setin. Útræði var stundað á
öllum sjávaijörðum og töluvert var
um aðkomufólk. Félagslíf var gott
og samkomur haldnar og unað við
heimafengið skemmtiefni. Þó ætla
ég að vinnan hafi ávallt gengið
fyrir - þessi endalausa stritvinna
við heyjaöflun fram í september,
sláturstörf, margvísleg þjónustu-
störf á stóru heimili og þannig
áfram ársins hring. Kristín var
harðdugleg að hveiju sem hún
gekk og trúmennsku hennar við-
brugðið. Vel galt hún fósturlaunin.
1941 fór Kristín „suður“ eins
og margir aðrir að leita nýrra tæki-
færa og taka þátt í þeirri þjóð-
félagsbyltingu sem þá var hafin.
Þá var ennþá nokkuð um að stúlk-
ur færu í vist á góðum heimilum
á veturna og í kaupavinnu á sumr-
in og þetta gerði Kristín fyrstu
árin syðra. Var hún m.a. í Teigi í
Fljótshlíð og á Hvanneyri. Um ára-
bil vann hún í þvottahúsi Landssp-
ítalans.
Upp úr stríði kynntist Kristín
síðan eiginmanni sínum Matthíasi
Jónssyni frá Þórshöfn á Langa-
nesi. Fyrsta barn þeirra, Einar,
fæddist nokkru áður en þau hófu
sambúð og var þá Kristín til húsa
hjá foreldrum mínum, Stefáni og
fóstursystur sinni Svanborgu, sem
þá voru flutt hingað til Reykjavík-
ur fyrir nokkrum árum. Ég var
þá um fermingu og hafði lítið
kynnst ungbörnum áður. Var mér
það óþijótandi uppspretta vísdóms
að fylgjast með þessu háværa
drengkríli og viðbrögðum þess við
því sem heimurinn hafði uppá að
bjóða. Einar var velkominn gleði-
gjafi fjölskyldunni allri og ég held
að ég hefði ekki skilið hvað átt
væri við ef einhver hefði minnst á
óvelkomin böm.
Kristín og Matthías stofnuðu
heimili við fremur þröng efni og
eignuðust fjögur böm í viðbót. Man
ég þau fyrst undir lágreistri súð á
Njálsgötu og síðar í risíbúð á Spít-
alastíg, þar til þau eignuðust nýja
íbúð í raðhúsi á Tunguvegi 58.
Með stakri smekkvísi tókst Krist-
ínu að gera heimili sitt vistlegt og
aðlaðandi hversu þröngt sem búið
var. Þrifnaður og myndarskapur
var hennar eðli og aldrei heyrðist
hún tala um að nokkuð vantaði
uppá þessa heims gæði. Hún bar
ekki stóra „respekt" fyrir kenning-
um og „credo“ og hafði litla trú á
nýtísku uppeldisfræðum, en börnin
hennar öll fimm eru sérstaklega
vel gert fólk, sem hvarvetna bera
vitni góðri og heilsteyptri móður.
Milli þeirra fóstursystra Kristín-
ar og Svanborgar var alla tíð mjög
náið samband og kærara með þeim
en oft gerist með alsystkini. Þær
tóku dijúgan þátt í lífi hvor annarr-
ar, hittust oft og ekkert fjölskyldu-
boð þótti fullsetið ef aðra hvora
vantaði. Það góða samband hélst
órofa meðan báða'r lifðu. Þegar
Svanborg dó 1. mars í fyrra var
eins og Kristín gæti ekki trúað því
og leiddi það hjá sér og vildi aldr-
ei heyra það nefnt.
Kristín var hispurslaus og hafði
ákveðnar skoðanir, sem hún lét í
Ijós tæpitungulaust. Ekki voru það
neinir sleggjudómar heldur álit
sem var vel gmndað og oft krydd-
að kímni og nærfærni um persónu-
leika náungans. Minni hennar á
fólk var frábært og þótti mér, sem
barn að aldri fór að norðan, gott
að spyija hana um ýmsa sem ég
mundi óljóst eftir en hún gat lýst
nánast sem stæðu ljóslifandi fyrir
sjónum þrátt fyrir að áratugir
væri liðnir.
Kristín átti miklu barnaláni að
fagna. Margrét elsta dóttir hennar
bjó með henni alla tíð og veitti
henni gott atlæti og öryggi eftir
að heilsu fór að hnigna. Önnur
börn hennar héldu við hana nánu
sambandi ásamt tengdabörnum og
barnabörnum. Kristín hóf vegferð
sína vinafá og fátæk við lítið ver-
aldarlán. Við ferðalok var hún
umvafin ástúð barna sinna, ann-
arra afkomenda og venslafólks.
Hún sýndi lífinu trúnað og uppskar
ríkulega.
Við Hjálmfríður og Stefán, faðir
minn, vottum aðstandendum sam-
úð okkar.
Halldór Stefánsson.
Leiðir okkar Kristínar Magnús-
dóttur lágu saman fyrir nokkram
árum, þegar yngsti sonur hennar
og yngsta dóttir mín gengu í hjóna-
band og stofnuðu heimili. Kristín
var sú manngerð sem óx í huga
manns við nánari kynni. Hún var
slíkum mannkostum búin að fág-
ætt er.
Móðir hennar, Guðbjörg Þor-
steinsdóttir, vinnukona Litlu Ávík,
dvaldi með barn sitt í vinnu-
mennsku á ýmsum bæjum til sjö
ára aldurs Kristínar. Kristín sagði
mér að þetta hefði verið strangt
líf hjá móður hennar og mundi hún
eftir hvað hún hafði oft verið svöng
á þessum tíma. Þó hafi móðir henn-
ar reynt að hygla henni af sínum
nauma skammti. Á þessum tíma
voru mörg börn sársvöng á ís-
landi. Við skulum því halda vöku
okkar og sjá til þess að slíkt komi
aldrei fyrir aftur hjá okkar þjóð.
Sjö ára gömul var Kristín tekin
í fóstur af ágætishjónum, Margréti
Þorsteinsdóttur og Matthíasi
Helgasyni, sem þá bjuggu í Kald-
rananesi. Þar sleit hún barnsskón-
um. í Kaldrananesi leið henni vel
og vænkaðist nú heldur hennar
hagur. Hún var alla tíð þakklát
þessum ágætishjónum og minntist
þeirra ætíð með virðingu og þökk.
Tvö börn áttu þau hjón fyrir og
reyndust þau Kristínu góð fóstur-
systkini. Sérstaklega var kært með
henni og fóstursysturinni Svönu.
Svana andaðist fyrir nokkrum
árum og var sárt saknað af Krist-
ínu.
Kristín gifti sig nokkuð fullorð-
in, Matthíasi Jónssyni, og eignuð-
ust þau fimm börn. Þau slitu sam-
vistum. Kristín var strax staðráðin
í því að halda hópnum sínum sam-
an og hófst hún strax handa. Hófst
nú aftur erfiður tími í lífi hennar.
Hún stritaði myrkranna á milli, en
missti aldrei sjónar á takmarki sínu
að halda hópnum sínum saman.
Það tókst henni meira að segja
með ágætum; með ýtrustu spar-
semi og nýtni. Hún skúraði á
kvöldin í mörg ár hjá Pósti og síma.
Öll bera börnin móður sinni fag-
urt vitni því hún hvatti þau til
dáða. Innprentaði þeim að mennt
væri máttur og að Guð hjálpar
þeim sem hjálpar sér sjálfur, því
að hún skildi af eigin raun að allir
þurfa að eiga heimili. Kristín átti
fáa sér líka. Það er ekki lítið afrek
að koma fimm börnum til manns
og mennta og með sama sem ekk-
ert í höndunum.
Dásamlegt var að sjá hve öll
börnin sýndu móður sinni mikla
ástúð og kærleika síðustu æviár
hennar. Einkum kom það í hlut
elstu dótturinnar, Margrétar, að
annast móður sína síðustu árin og
eru systkini hennar innilega þakk-
lát fyrir hvað hún annaðist móður
þeirra af mikilli kostgæfni og vakti
yfir velferð hennar og reyndar
þeirra alla.
Magga mín. Ég veit að það verð-
ur einmanalegt á Tunguvegi 58
fyrst í stað. Tíminn læknar þó öll
sár og það var ekki í hennar anda