Morgunblaðið - 01.06.1994, Blaðsíða 18

18 MIÐVIKUDAGUR 1. JÚNÍ 1994
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Rúanda
Stjórnln
áflótta
Kigali. Reuter.
FULLTRÚAR Sameinuðu þjóð-
anna voru í gær að kanna frétt-
ir frá starfsmönnum hjálpar-
stofnana um að 500 manns
hefðu verið drepin í flótta-
mannabúðum í Rúanda. Tals-
menn ríkisstjórnarinnar og upp-
reisnarmanna féllust í orði
kveðnu á vopnahlé í gær og
ræddust þá við í fyrsta sinn um
fólk, sem lokast hefur inni milli
fylkinganna, og hvemig best
væri að flytja það brott.
Abdul Kabia, framkvæmda-
stjóri hjálparstarfs SÞ í Rúanda,
sagði í gær, að verið væri að
kanna fréttir um fjöldamorð í
flóttamannabúðum fyrir sunnan
höfuðborgina, 'Kigali, fyrir
þremur dögum. Foringjar í eftir-
litssveitum SÞ höfðu áður lýst
áhyggjum sínum af því, að
stjórnarhermenn gripu til fjölda-
morða á flótta sínum undan
uppreisnarmönnum, og svo virð-
ist sem þær hafi ekki verið
ástæðulausar. Að sögn starfs-
manna Rauða krossins voru um
20.000 tútsar saman komnir í
kaþólskum skóla 50 km fyrir
sunnan Kigali fyrir tveimur vik-
um en fréttamenn, sem komu
þangað fyrir nokkrum dögum,
sáu aðeins um 1.000 manns.
Um hálf milljón hútúa hefur
flúið Kigali undan sókn upp-
reisnarmanna og er mannfjöld-
inn nú staddur nálægt bænum
Gitarama og kemst ekki lengra.
Ríkisstjórn hútúa hafði flúið
þangað áður en er nú komin til
bæjarins Kibuye á strönd Kivu-
vatns. Segja starfsmenn Rauða
krossins, að fólkið sé matar- og
vatnslaust en næstum ógjöm-
ingur að koma því til hjálpar.
Reuter,
JAMES Harkess, fyrrum dómari, ásamt eiginkonu sinni Valerie til hægri og dótturinni Josephine
á blaðamannafundi á Heathrow-flugvelli í gær.
„Nomastóð“ vill
hefna sín á Clark
London. The Daily Telegraph
JAMES Harkess, fyrr-
um dómari, kom í gær
til Bretlands frá Suð-
ur-Afríku ásamt eig-
inkonu sinni og tveim-
ur dætrum til að ráð-
ast gegn Alan Clark,
fyrrum ráðherra í
bresku ríkisstjórn-
inni. Mæðgurnar lýstu
því yfir í viðtali við
breska sunnudags-
blaðið News of the
World um helgina að
þær hefðu allar þrjár
átt í ástarsambandi
við Clark á áttunda
og níunda áratugnum.
Clark gefur þetta í
skyn í endurminningum sinum,
sem gefnar voru út á síðasta ári.
Harkess dómari, sem flutti til
Suður-Afríku árið 1977, frétti ný-
lega af þessum ástar-
ævintýrum eiginkonu
sinnar og dætra og
sagðist hafa fyllst
hryllingi er hann las
bók Clarks. Hann
sagðist hafa haldið til
London til að „segja
sannleikann og koma
málum á hreint“. Að
hans mati hefðu
margir ráðherrar í
núverandi og nýleg-
um rikisstjórnum
mjög óhreint mjöl i
pokahorninu og það
yrði að draga fram i
dagsljósið.
Dóttir hans Josep-
hine, sem nú er 34 ára gömul,
sagðist telja Clark hafa svikið sig.
„Ég hef þekkt hann frá því ég var
níu ára. Hann hefur verið fjöl-
skylduvinur alla okkar ævi og við
eigum ekkert erindi inn i pólitísk-
ar endurminningar."
Það er breskt æsifréttablað
ásamt útgefandanum Max Clif-
ford, sem skipuleggur ferð fjöl-
skyldunnar til Bretlands. Harkess-
fjölskyldan hafði samband við
Clifford í siðustu viku og sagðist
vilja hefna sín á Clark en Clifford
sérhæfir sig í því að gera hneyksl-
ismál að féþúfu.
Ion Trewin, sem ritstýrði end-
urminningum Clarks, sagðist
undrast að fjölskyldan kysi nú allt
í einu að leysa frá skjóðunni. „Bók-
in hefur verið seld í Suður-Afríku
frá því að hún var gefin út fyrir
ári en einungis í mjög takmörkuðu
upplagi. I hreinskilni sagt þá
spyija sig flestir þarna hver þessi
Alan Clark sé eiginlega."
Trewin sagði mæðgurnar hafa
greint frá mun meiru en Clark
gerði í endurminningunum og það
væri þeim að þakka að málið yrði
nú á allra vitorði. Clark gefur í
bókinni í skyn ástarsamband við
kvennahóp sem hann kallar
„nornastóðið" og segir þær tengj-
ast blóðböndum innbyrðis.
. Alan Clark
A __
Forsíðugrein um Island í dagblaðinu The Wall Street Joumal
EVRÓPUÚTGÁFA bandaríska dag-
blaðsins The Wall Street Journal
birti á mánudag forsíðugrein um
ísland undir fyrirsögninni: „Tilvist-
arkreppa. íslendingar finna fyrir
vaxandi einangrun meðan Evrópa
og Bandaríkin draga úr tengslun-
um.“
„Frá lítilli kirkju skammt frá þeim
stað þar sem elsta starfandi þing
veraldar var stofnað rýnir séra Sig-
urður Árni Þórðarson á mörk
tveggja heima, hrífandi gjá sem
markar misgengið milli amerísku og
evrópsku jarðhniksflekanna," segir
í upphafí greinarinnar, sem er sögð
skrifuð á Þingvöllum. „Jarðvegurinn
hér sígur um hálfan sentímetra á
ári en [presturinn] hefur meiri
áhyggjur af hinu breytta pólitíska
landslagi."
„Ameríka er að færast í vesturátt
og meginland Evrópu færist í austur
og ég hef áhyggjur af því að við
íslendingar sökkvum hér á milli
þeirra," er haft eftir séra Sigurði.
Blaðamaðurinn, Charles Gold-
smith, segir prestinn ekki einan um
þessar áhyggjur. „Islendingar eiga
nú skyndilega í tilvistarkreppu
vegna veikari tengsia við bæði Evr-
ópu og Bandaríkin. .. .“
Hvert skal halda?
I greininni er fjallað um áhyggjur
íslendinga vegna hugsanlegrar að-
ildar Norðmanna, Svla og Finna að
Evrópusambandinu (ESB), mögu-
legra endaloka Evrópska efnahags-
svæðisins (EES) og niðurskurðarins
hjá varnarliðinu í Keflavík, sem
sagður er undirstrika minnkandi
tengsl við Bandaríkin og stórveikara
hernaðarlegt vægi íslands.
„Á sama tíma og mörgum fínnst
að verið sé að skilja íslendinga eftir
úti í kuldanum hafa menn tvíblendn-
ar tilfinningar í garð Evrópusam-
bandsins, þar sem þessi þjóð, sem
Fjallað um
tilvistarkreppu
Islendinga
er háð sjávarút-
vegi, óttast afleið-
ingar þess að
veita ESB-þjóð-
um, svo sem
Spánveijum, að-
gang að sjáva-
rauðlindum sín-
um,“ heldur blað-
ið áfram.
„Ég býst við að
við vitum ekki
hvert skuli halda,
eða er ekki svo?“
er haft eftir Jóni
Baldvin Hannib-
alssyni utanríkis-
ráðherra.
„Hcrra
Hannibalsson
harmar að þijár
stoðir íslenskrar
utanríkisstefnu hafi molnað allar í
einu: landfræðilegt mikilvægi í kalda
stríðinu sem veitti íslendingum meiri
áhrif innan Atlantshafsbandalagsins
en stærðin sagði til um; samvinnan
við aðrar norrænar þjóðir, sem ein-
beita sér nú í staðinn að Evrópusam-
bandinu; og aðildin að Evrópska
efnahagssvæðinu, sem mikið var
gert úr á sínum tíma.“
rödd heyrast innan
Sameinuðu þjóð-
anna og fleiri al-
þjóðasamtökum
með raddsterkari
samstarfsmönnum
frá Skandinavíu.
En herra Hannib-
alssyni þykir leitt
að norrænu
tengslin geti brátt
orðið lítið annað
en menningarleg
samskipti, sem
gæti þýtt að menn
„kæmu saman ti!
að syngja forna og
dapurlega víkinga-
söngva“.
í framhaldi af
því tekur hann síð-
ár að kyija óhugn-
anlega vísu um víkinga og „ræn-
ingja“, sem „slátra friðsömum kúa-
bændum á meginlandi Evrópu“.“
„Eina vopnið“
The Wall Street Journal fjallar
ennfremur um áhyggjur Suðurnesja-
manna af niðurskurðinum hjá varn-
arliðinu og sagt er að herstöðin hafi
aukið áhrif íslendinga á alþjóðavett-
„Norðurlandaráð hefur gert Is- vangi. Bent er á þorskastríðið og
lendingum kleift að láta sína litlu sagt að Bandaríkjamenn hafi beitt
rIdentity Crisis
Iceland Feels Isolation
I Growing as Europe
[ Arid U.S. Reduce Ties
NordicNeighbors Lookto EU,
Pentagon Trims jÁir^
AndArn^-
ófFlue Lagoon |
öy Charlbs Goldsmith
Sro/7 lUporut
THTNGVELUR, lceland - From the \
i smal) church néar the site oí the world’s
oldeal survlvlng parllament, the Rev. Shfur-
dur Arni Thordarson peers out at the
frontier of two worids. a hreathtaklng 1
Cíinyon that marks thc íaaJt line between Ui. {
American and European tectomc plates.
Breta miklum þrýstingi vegna ótta
við að sundrungu innan Atlantshafs-
bandalagsins.
„Við notfærðum okkur hernaðar-
lega stöðu okkar til að fá betri með-
ferð - það var eina vopnið sem við
höfðum," er haft eftir Davíð Odds-
syni forsætisráðherra.
Misstum af tækifæri
The Wall Street Journal segir að
það hafí komið íslenskum stjórn-
málamönnum í opna skjöldu að
EFTA-ríkjunum skyldi hafa tekist
að semja um aðild að Evrópusam-
bandinu á tilskildum tíma. „Þetta
fékk mjög á okkur,“ hefur blaðið
eftir Hannes Hafstein, sendiherra
íslands hjá Evrópusambandinu.
Blaðið bendir á að enn hafi enginn
íslenskur ráðamaður mælst til þess
að íslendingar gangi í Evrópusam-
bandið. „Nú þegar hátíðahöldin
vegna sjálfstæðisafmælisins nálgast
er þjóðerniskenndin meiri í ár,“ er
haft eftir Davíð Oddssyni, sem bæt-
ir við: „í þessu landi eru sjávarútveg-
ur og fullveldi sama málið.“
Blaðið segir að íslendingar hafi
náð hagstæðum samningi í viðræð-
unum um Evrópska Efnahagssvæðið
og The Wall Street Journal heldur
áfram:
„Samningurinn náðist hins vegar
í sterkri stöðu í samfloti með öðrum
EFTA-ríkjum, en umsókn frá íslandi
um aðild að Evrópusambandinu
kynni nú að verða metin samhliða
aðildarbeiðnum frá dvergríkjunum
Möltu og Kýpur - í kjölfar ráðstefnu
um stjórnskipulag ESB árið 1996
sem búist er við að minnki völd
smárikja.
„Þetta eru erfiðir tímar,“ and-
varpar Davíð Oddsson forsætisráð-
herra. „Staða okkar er veikari eftir
árið 1996. Við misstum af tæki-
færi.““
„Sarajevo-
listi“ í
framboði
LEIÐTOGI hreyfíngar franskra
menntamanna, sem berst fyrir
málstað múslima í Bosníu, sagði
í gær að hreyfíngin myndi bjóða
fram í kosningunum til Evrópu-
þingsins 12. júní. Daginn áður
hafði hreyfingin, sem nefnist
„Evrópa hefst í Sarajevo", lýst
því yfir að hún hefði hætt við
framboðið. Leiðtoginn, Leon
Schwartzenberg prófessor,
þekktur sérfræðingur í krabba-
meinslækningum, sagðist þó
ætla að standa við framboðið.
Hreyfingin berst fyrir því að
vopnasölubanninu á múslima í
Bosníu verði aflétt.
Wörner held-
ur áfram
MANFRED Wörner, fram-
kvæmdastjóri Atlantshafs-
bandalagsins (NATO), hefur
skrifað til aðildarríkja banda-
lagsins þar sem hann kveðst
ekki ætla að láta af embættinu
og hefja störf að nýju í haust.
Wörner, sem er 59 ára að aldri,
hefur átt við krabbamein að
stríða og er á batavegi.
Leotard ekki
sóttur til saka
FRANSKUR ríkissaksóknari
ákvað í gær að falla frá ákæru
á hendur Francois Leotard,
varnarmálaráðherra Frakk-
lands, sem var sakaður um spill-
ingu vegna kaupa og endurbóta
á sveitasetri. Leotard var sagður
hafa keypt sveitasetrið á lægra
verði en öðrum bauðst og í stað-
inn boðið verktökum opinbera
byggingarsamninga. Saksókn-
arinn sagði að rannsókn, sem
hófst í fyrra, hefði ekki leitt
neitt saknæmt í ljós.
Höfundur
Bic-penna
látinn
MARCEL Bich, sem auðgaðist
á því að hanna einnota Bic-
penna, rakvélarblöð og kveikj-
ara, lést á
mánudag, 79
ára að aldri.
Bich var sonur
ítalsks inn-
flytjanda í
Frakklandi og
stofnaði fyrir-
tæki sitt eftir
að hafa keypt
einkaleyfið á kúlupenna sem
Ungveijinn Ladislao Biro hann-
aði.
Sebástian Coe
á uppleið
SEBASTIAN Coe, heimsmet-
hafi í 800 m hlaupi og gullverð-
launahafi á tveimur ólympíu-
leikum, náði fyrsta áfanganum
að ráðherrastóli í gær þegar
hann var skipaður sérstakur
fulltrúi aðstoðarsamgönguráð-
herra. Coe, sem er 37 ára gam-
all, var _ kjörinn á þing fyrir
breska íhaldsflokkinn í apríl
1992. -------