Morgunblaðið - 01.06.1994, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 1. JÚNÍ 1994 41
BREF TIL BLAÐSIINIS
GREINARHÖFUNDUR er sannfærður um að væri þak sett á
hámarkslaun væri lítil fyrirstaða þess að hækka lágmarkslaunin.
Ur viðjum
Mesopotamíu
Réttarfar íréttarríki
Frá Ásgeirí R. Helgasyni:
MARGT hefur verið skrafað og
skrifað á undanförnum árum um
nauðsyn þess að minnka launabilið
í landinu og standa vörð um kaup-
mátt láglaunafólks. Ein athyglis-
verðasta hugmyndin í þessa veru
er lögbinding lágmarkslauna. Því
miður hefur hún strandað á þeirri
hryggilegu staðreynd að líklega
myndi allur launastiginn hækka
sem næmi kjarabót láglaunafólks
og verðbólgan síðan éta upp ávinn-
inginn og gott betur. Hræðslan við
verðbólgudrauginn hefur dregið svo
máttinn úr baráttusamtökum
launafólks að Grýla gamla og
frænka hennar í austri hefðu mátt
vel við una. En hvað sem allir
heimsins Hólmsteinar kvaka þá
svíður það réttlætiskennd sannra
íslendinga að sjá aldraða útslitna
frændur sína og frænkur úr alþýðu-
stétt rétt hafa í sig og á meðan
gírugir íjármálahvolpar byggja
hallir og aka um á köggum að and-
virði verkamannaíbúðar.
Þak á hámarkstekjur
Fyrst vonlaust virðist að lyfta
launum íslensks verkafólks og opin-
berra starfsmanna að neðanverðu
hljótum við næst að kanna mögu-
leikann á að hysja þau upp að of-
an. Það mætti t.d. prófa að lög-
binda þak á hámarkslaun þannig
að enginn fengi útborguð hærri
laun en sem nemur þreföldum lág-
markslaunum enda er tæplega
hægt að ímynda sér að nokkur
maður sé meira en þriggja manna
maki hvað svo sem sumir kunna
nú að halda um sjálfan sig. Ég er
sannfærður um að væri þak sett á
hámarkslaun væri lítil fyrirstaða
fyrir því að hækka lágmarkslaunin.
Sparnaðarsjóður
umframtekna
Nú er öllum ljóst að viss tæknileg
vandkvæði eru samfara slíkri laga-
Gagnasafn
Morgnnblaðsins
Allt efni sem birtist í Morgun-
blaðinu og Lesbók verður fram-
vegis varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskil-
ur sér rétt til að ráðstafa efninu
þaðan, hvort sem er með endur-
birtingu eða á annan hátt. Þeir
sem afhenda blaðinu efni til
birtingar teljast samþykkja
þetta, ef ekki fylgir fyrirvari
hér að lútandi.
setningu. Hvað á t.d. að gera við
þá sem afla mikilla tekna á stuttum
tíma en eru tekjulitlir á öðrum tíma
eða þá sem fá miklar tekjur af
skuldabréfum og öðru fjárhættu-
spili? Lausnin gæti t.a.m. legið í
því að umframtekjur yðru lagðar
inn á verðtryggða skyldusparnaðar-
reikninga í Seðlabankanum. Þannig
fengi ríkissjóður aukið innlent
Iánsfé til ráðstöfunar. Úr þessum
sjóði fengju menn síðan greitt þeg-
ar tekjur þeirra næðu ekki leyfileg-
um hámarkslaunum.
Möppudýrin og þróunin
Kefiskallar segja gjarnan þegar
leiðréttingu launamismunar ber á
góma að þetta sé vonlaus barátta
því „svona hafi hlutirnir nú einu
sinni verið síðan á dögum Mesopot-
amíu“. Ég vil leyfa mér að benda
þessum möppudýrum á að áður en
maðurinn hóf sig til flugs hafði
hann verið bundinn við jörðina allt
frá því að fyrstu forfeður hans
syntu um sem einfrumungar i sjón-
um. Ef þankagangur möppudýr-
anna hefði ráðið mannkynssögunni
værum við líklega ennþá að slást
við apana um banana í tijánum.
Það þarf nefnilega bæði kjark og
hugvit til að ryðja nýjar leiðir og
hvort tveggja er því miður fremur
sjaldséð í pólitík, að minnsta kosti
að þetta tvennt fari saman. Nú má
ekki skilja þessi orð mín á þann veg
að ég sé sérstakur áhugamaðúr um
stöðugar breytingar. Því er í raun
öfugt farið því með aldrinum hef
ég orðið það sem ég á unglingsárum
hefði kallað „forpokaður íhalds-
hlunkur“. En nóg er nóg og þegar
jafnvel forpokaðir íhaldshlunkar sjá
að þörf er á að koma sér upp úr
gamla farinu þá hlýtur eitthvað
meira en lítið að vera að.
Framsóknarmaður í hjarta
Góður vinur minn hélt því einu
sinni fram að allir sannir íslending-
ar væru framsóknarmenn í hjarta
sínu jafnvel þó þeir hefðu aldrei
kosið Framsóknarflokkinn. Vinur
minn er spakur og því efast ég
ekki um orð hans enda ganga flest-
ar góðar hugsjónir þvert á flokka-
pólitík.
Ég bið að heilsa öllum heima á
Fróni og fuilvissa ykkur um að
„framsóknarhjartað“ mitt slær
hraðar í hvert sinn sem ég sé Björk
í sjónvarpinu eða les „létt rætnar"
greinar sænskra blaðamanna af
hrikalegum upplifunum þeirra frá
íslenskum þorrablótum.
ASGEIR R. HELGASON
leggur stund á framhaldsnám við
krabbameinslækningadeild Karol-
inska sjúkrahússins í Stokk.hólmi.
Frá Birni S. Stefánssyni:
í RÉTTARRÍKI getur hver þegn
fengið úr því skorið fyrir dómi hvort
brotið hafi verið lögvörðum rétti
hans. Kosningaréttur þykir mikils-
verður. Kveðið er á um hann í
stjórnarskránni og lögum um kosn-
ingar til Alþingis og þá meðal ann-
ars hvenær hans verður notið. Það
verður þegar Alþingi missir umboð
sitt. Forsætisráðherra getur fellt
niður umboð Alþingis, en reglulega
missir það umboð eftir fjögur ár frá
kosningum. Ennfremur missir Al-
þingi umboð sitt þegar það hefur
samþykkt tillögu um breytingu á
stjórnarskránni. Slík samþykkt
kostar Alþingi því umboðið svo að
kosningar verða að fara fram.
Til að gæta kosningaréttar síns
þarf maður því ekki aðeins að gá
að því, að hann sé á kjörskrá held-
ur einnig þess, að kosningar séu
haldnar eins og fyrir er mælt. í
mannréttindasáttmála Evrópu, sem
ísland er aðili að, eru almenn fyrir-
mæli um að kosningar séu haldnar
með hæfilegu millibili. Ef Alþingi
heldur umboði ranglega hefur það
kosningarétt af almenningi.
Stjórnarskrárbreytingu verður að
réttu einungis komið þannig á, að
Alþingi samþykki tillögu um breyt-
ingu, en þá missir það sem sagt
umboð sitt og óbreyttur kjósandi
kemur til skjalanna við kosningu
nýs þings, sem meðal annars hefur
það verkefni að staðfesta fyrri sam-
þykkt um breytingu á stjórnar-
skránni, svo að hún verði gild. Ef
Alþingi raskar ákvæði stjórnar-
skrárinnar á annan hátt er það
meðal annars að sniðganga réttindi
óbreytts kjósanda í þessu ferli.
Sérstök lög eru um það hvernig
menn gæta réttinda sinna fyrir
dómi, lög um meðferð einkamála.
Þau eru skýr og skilmerkileg. Þau
eiga við hvers konar lögvarin rétt-
indi og þá vitaskuld kosningarétt,
sem ekki er aðeins spurning um að
vera á kjörskrá heldur ekki síður
að kosningar séu haldnar, eins og
fyrir er mælt, svo að maður fái
notið þessa réttar.
Menn hafa ekki áttað sig á því,
að hér væri réttarríki einnig að
þessu leyti. Menn hafa talið, að
Alþingi gæti sett lög, sem raska
ákvæðum stjórnarskrárinnar, án
þess að óbreyttur kjósandi gæti
krafizt ógildingar laganna með
framangreindum rökum. Menn hafa
því talið að ísland væri ekki réttar-
ríki að því er varðar grundvallar-
réttindi þegns í lýðræðisríki. Svo
er sem sagt ekki og má það vera
nógu ljóst.
Hvað segja Danir?
Þeir sem lenda í því að koma
auga á það, sem er einfalt mál og
kunnáttumenn hefðu átt að skilja
og skýra fyrir löngu, kynnast við-
brögðum, sem semja mætti bækur
um. Hér skal aðeins drepið á nokk-
ur atriði sem komu fram meðan ég
var að átta mig á þessu máli og
eftir að mér var orðið það ljóst.
Fyrst kemur upp undrun þess,
sem áttaði sig á því, sem reyndist
vera einfalt mál og sýnist ekki þurfa
miklar gáfur til. Hvers vegna röt-
uðu kunnáttumennirnir ekki á
þetta? Maður les í ritum þeirra,
hvernig þeir hitta ekki kjama máls-
ins, en prýða mál sitt lærdómsorð-
um. Síðan minnist maður á málið
við þá, sem numið hafa af kunnáttu-
mönnunum og búið sig undir að
endursegja á prófi orðfagran skiln-
ingsskort þeirra. Þá geta fyrstu við-
brögðin verið þegar bent er á rök
málsins: Þetta hefur engum dottið
í hug — en kunna svo engin and-
svör þegar á reynir, tala um annað
eða þegja. Af því að um er að ræða
lögfræðinga, þar sem eru meðal
annarra héraðsdómarar og hæsta-
réttadómarar, hefur orðið til í huga
mínum nýr flokkur lögfræðinga,
hleypidómarar. Þá eru það þeir sem
hafa hagsmuna að gæta og eiga
mál að veija.
Loks em það venjuleg viðbrögð
þess kunnáttumanns sem ekki kann
að leita kjarna málsins, en leitar
fyrirmynda hjá öðrum. Í þessu efni,
þegar um lögfræðilegt álitamál er
að ræða, er spurt, hvað segja Dan-
ir og hvað segja Norðmenn. Ef
þangað á að vera nokkuð að sækja
þarf fyrst að vera fyrir hendi álit
um sama mál við sömu forsendur,
þ.e.a.s. sömu lög og stjórnarskrá.
Einnig þarf að vera dæmi um að
Dani eða Norðmaður hafi sýnt þá
hugkvæmni, sem skýrir stöðu
óbreytts kjósanda i því ferli, sem
röskun á ákvæði stjórnarskrár ger-
ist í. Þau viðbrögð að byggja á áliti
Dana eru viðbrögð hins þegnlynda
og drottinholla sem gerir ráð fyrir
að hugkvæmni hafi náð æðsta stigi
í Danmörku og ekki verði lengra
komizt, en ræður ekki við málið
með eigin rökum.
BJÖRN S. STEFÁNSSON,
dr. scient. og er í Vísindafélagi
Norðmanna?
Þessi auglýsing er birt í upplýsingaskyni ogfelur ekki í sér tilbob um sölu skuldabréfa.
<ö>.
Iðnlánasjóður
kt. 540172-0139
Ármúla 13a, Reykjavík
Tilkynning um skráningu skuldabréfa á
Verðbréfaþingi Islands
Flokkur
Gjalddagi
Upphæð
l.fl.A 1994
l.fl.B 1994
l.fl.C 1994
05.06.1997
05.06.2000
05.06.2004
100.000.000
100.000.000
100.000.000
Skuldabréfin eru verðtryggð skv. lánskjaravísitölu.
Utgáfudagur var 5. maí 1994.
Grunnvísitala er 3347.
Ávöxtun yfir hækkun lánskjaravísitölu er nú 4,95%.
Skráningarlýsing skuldabréfanna, ársreikningur og samþykktir
Iðnlánasjóðs liggja fyrir hjá Verðbréfamarkaði
Islandsbanka hf., Armúla 13a.
VlB
VERÐBRÉFAMARKAÐUR ÍSLANDSBANKA HF.
• Aðili að Verðbréfaþingi íslands •
Ármúla 13a, 155 Réykjavík. Sími 60 89 OO.