Morgunblaðið - 04.03.1995, Blaðsíða 53

MORGUNBLAÐIÐ
BRÉF TIL BLAÐSINS
Kvöldvakan: Einhæf
bændamenning?
Frá Tryggva V. Líndal:
ÍSLENDINGAR telja oft að það sem
þessi þjóð hafi einkum haft sér til
ágætis í menningarmálum, í gömlu
bændamenningunni, hafi verið bað-
stofumenningin og alþýðukveðskap-
urinn. Hef ég
reynt að vega
þetta og meta í
mannfræðilegu
tilliti, og komist
að þeirri niður-
stöðu að fátt
standist í þessu
nema nokkur
sannleikskorn.
Lítið dansað
og sungið
Þegar íslend-
ingar fluttust frá Noregi og nærliggj-
andi slóðum, skildu þeir eftir mikinn
hluta menningararfsins heima fyrir.
íslerisk veðrátta leyfði ekki kom-
rækt, ásamt meðfylgjandi umfangs-
mikilli griparækt. Því vantaði grund-
völlinn fyrir vinnusöngvum, svo sem
plægingarsöngvum og griparekstrar-
söngvum, en einnig meiriháttar upp-
skeruhátíðir með sínum dönsum og
hljóðfæraleik, sem tíðkuðust meðal
Norðmanna og annarra akuryrkju-
þjóða.
Hvað áttu íslendingar að gera til
að bæta þetta upp, hokrandi á ein-
angruðum grasbeitarbýlum sínum?
Það hefur legið næst við að leggja
þess meiri áherslu á þá menningar-
þætti sem eftir lifðu, svosem munn-
lega menningararfleifð. Söngþörfin
gat t.d. fengið einhveija útrás í
auknu rímnasöngli og kvæðakveð-
anda. Þörfin fyrir að skapa hóp-
stemmningu gat hafa stuðlað að efl-
ingu kvöldvökunnar, þar sem menn
tóku þátt í bókmenntaflutningi og
samsöng, í stað dansins og hljóð-
færasláttarins.
Aukin kvæðamenning
íslendingar urðu einnig að finna
leiðir til að vega upp á móti minni
snertingu við önnur héruð: í Noregi
gátu menn tekið sig til og gengið út
í næsta land til að kynnast nýju fólki
og siðum. Tónlistarmenn og aðrir
sérfræðingar gátu og ferðast við-
stöðulítið á milli landa og héraða.
En íslenska bændabýlið þurfti í aukn-
um mæli að reiða sig á sjálfsþurftar-
búskap sinn í menningarefnum.
Þannig virðist farvegur rímmenning-
arinnar hafa orðið okkar flóknasti
kennslumiðill; uppeldisbraut sem
náði frá vöggu til grafar. Fyrst með
vögguvísum, barnagælum og barna-
þulum, og síðast með vísnakveðskap
og rímum. Endalaust hefur mátt
pijóna við kveðskaparhefðina, sér til
fróðleiks og skemmtunar.
Munnmenning gegn
ritmenningu
Við hliðina á munnlegu menning-
unni var ritmenningin, en hún var
einn helsti burðarás yfirstéttarinnar.
Fulltrúar hennar voru prestar, munk-
ar og lögsögumenn, og síðar einnig
embættismenn konungs. Þeir
reyndu, í stjómunarskyni, að efla
ritmenningu meðal alþýðu, með því
að stuðla að því að fólk lærði að lesa
og skrifa, og að ritningalestur yrði
stundaður á heimilum daglega.
Snemma hafði enda ’lestur fomrita
orðið burðarásinn í kvöldvökunum.
Ritmenningin hefur náð miðlungi
vel til lágstéttarinnar. Hún hefur
haldið áfram að rækta sína munn-
bókmenntalegu sýn á veröldina.
Við vitum t.d. hvað almenningur
hafði til málanna að leggja er fomrit-
in voru lesin; það em rímurnar til
vitnis um. Meiri munur var á boð-
skap kirkjunnar og trúarveröld al-
þýðu; Sjálfsprottin trúarheimsmynd
alþýðunnar hefur helst varðveist í
ævintýrum, þjóðsögum og drauga-
sögum. Er sú heimsmynd gerólík
þeirri þeimsmynd sem ritmenningar-
stétt íslands og Evrópu var jafnan
alin upp við.
Sem sagt: íslendingar bám af sem
bókmenntaþjóð en vöntun þeira var
þess meiri í hljópfæraleik, söng og
dansi.
Jafnvel Eskimóamir á Grænlandi
vom þekktari fyrir dans, söng og
hijóðfæraslátt en íslendingar. Munu
fáar þjóðir hafa verið jafn menning-
arlega einhliða og íslendingar, nema
helst fólk á stijálbýlustu og hijóst-
rugustu slóðum.
Upp úr þessari afdalamennsku eru
íslendingar enn að reyna að rífa sig,
og gengur það bara nokkuð vel. Þó
er landfræðilega einangrunin okkar
enn nú sem fyrr, helsti þröskuldurinn
í samskiptum okkar við aðrar þjóðir.
TRYGGVIV. LÍNDAL,
þjóðfélagsfræðingur.
Tryggvi V. Líndal
Upplýsmgar um
Intemettengingu
við Morgunblaðið
VEGNA fjölda fyrirspurna varð-
andi Internet-tengingu við
Morgunblaðið, skal eftirfarandi
áréttað:
Tenging við heimasíðu
Morgunblaðsins
Til þess að tengjast heimasíðu
Morgunblaðsins, sláið inn slóðina:
http://www.centrum.is/mbl/
Hér liggja ýmsar almennar upplýs-
ingar um blaðið, s.s netföng starfs-
manna, upplýsingar um hvernig
skila á greinum til blaðsins og
helstu símanúmer.
Morgunblaðið á Internetinu
Hægt er að nálgast Morgunblað-
ið á Internetinu á tvo vegu. Ann-
ars vegar með því að tengjast
heimasíðu Strengs hf. beint með
því að slá inn slóðina:
http://www.strengur.is eða með
því að tengjast heimasíðu blaðsins
og velja Morgunblaðið þaðan.
Strengur hf. annast áskriftar-
sölu Morgunblaðsins á Internetinu
og kostar hún 1.000 krónur.
Sending efnis
Þeir sem óska eftir að senda
efni til blaðsins um Intemetið noti
netfangið: mbl@centrum.is.
Mikilvægt er að lesa vandlega
upplýsingar um frágang sem má
finna á heimasíðu blaðsins. Það
tryggir öruggar sendingar og
einnig að efnið rati rétta leið í
blaðið. Senda má greinar, fréttir,
auglýsingar og myndir eins og
fram kemur á heimasíðu blaðsins.
Mismunandi tengingar
við Internet
Þeir sem hafa Netscape/Mosaic-
tengingu eiga hægt um vik að
tengjast blaðinu. Einungis þarf að
slá inn þá slóð sem gefin er upp
hér að framan.
Þeir sem ekki hafa Netscape/
Mosaic-tengingu geta nálgast
þessar upplýsingar með Gopher-
forritinu. Slóðin er einfaldlega
slegin inn eftir að forritið hefur
verið ræst.
Mótöld
Heppilegast er að nota a.m.k.
14.400 baud-mótald fyrir
Netscape/Mosaic tengingar. Hægt
er að nota afkastaminni mótöld
með Gopher-forritinu.
LAUGARDAGUR 4. MARZ 1995 53
------- STEINAR WAAGE -------------s
SKÓVERSLUN
ítölsk tíska
Og gsðí frá LOUIS NORMAN
Stær&ir: 36-42
Litur: Dökkbrúnn
Stæröir: 36-41

5% STAÐGREIÐSLUAFSLATTUR POSTSENDUM SAMDÆGURS
STEINAR WAAGE STEINAR WAAGE >
, V
SKOVERSLUN

EGILSGOTU 3 SIMI 18519

SKOVERSLUN
KRINGLAN 8-12 SÍMI 689212
&

TISKAN1995
Alþjóðleg frístœl, tískulínu, fóróunar,
tískuhönnunar og fatagerbarkeppni
á Hótel Islandi 5. níars 1995
Slagorb keppninnar þetta árib er:
„FRIÐUR ALLRA SIGUR“
VICTORY FOR ALL
D A G S K R A
10:30
11:15
13:00
13:00
13:00
13:00
13:15
13:30
14:15
14:20
14:30
15:00,
15:00
15:00
15:40
16:15
16:30
16:30
16:30
Húsið opnar 17:00
Keppni í leikhúsförðun 17:00
Keppni í dagförðun 17:40
Keppni í dagfatnaði 18:10
Keppni í fantasíunöglum 19:00
Keppni í ásetningu gervinagla 19:45
Keppni í sportklæðnaði 20:00
Keppni í opnumflokki í fatnaði 20:25
Dómur í Leikhúsförðun 20:40
Schwarzkopf sýning 20:50
Dóniur í dagförðun 21:00
Keppni í tísku og samkvæinisförðun 21:10
Keppni í ljósmyndaförðun '21:20
Keppni í lískulínu 21:30
Dómur í tískulínu 22:00
Keppni í frjálsuin fatnaði 22:15
Dónrur í tísku og samkvæmisförðun 22:30
Dómur í ljósmyndaförðun 22:45
Keppni í kvöld og 22:50
samkvæmisfatnaði 23:00
Keppni í frístæl
Fantasíuförðun
Dóinur í frístælkeppni
Kokkteill hjá básutn
Kvöldvcrður
Verðlaunaafhending
Dómur í fanlasíuförðun
Fantasíuförðun á sviði
Verðlatinaafhending
Tískusýning
Verðlaunaafhendiúg
Verðlaunaafhending
Verðlaunaafhending
Matrix sýning
Verðlaunaafhending
Sýning frá Aerohie sport
Verðlaunaafhending
Forsíðubikar afhentur
No name sýning
Verðlaunaafheuding
Afliending forsíðubikars • Matrix sýning
Schwarzkopf sýning • Sýning frá Aerobic Sport undir stjórn
Kristínar Hafsteinsdóttur . • No Name sýning
TÍSRDSÝMNf.
T01M»lrí Sl» « RJALLARBCT
SI Í I.KI K Tlt l iICa K114KS\HKIH»l»M RIIYikJ WÍKl K SÍW
SÍMMiAlUlÁSAK:
Sebastian • Perma París • ISON • Hercules Lageman • Chumpion • Daniel Galvin • Quality • Ambrosía • Manex •Heildin
Ecoterra • Image • KMS • Maria Galland • QM Heildverslun • Pétur Pétursson • Gléraugnaverslunin Mjódd • Schwarzkopf
Halldór Jónsson • Maybelline • No Name • Loréal • Kiela • Fortex • Centrix • Yasaka • Hoyer • Bergman • Oliva • 0 Johnson
og Kaaber •Mila d'Opiz • Snyrtistofan og snyrtivöruverslunin Rós • Pivot Point • Redken • Logie • Brut •Matrix • Árgerdi hf
Anna og útlitib • Snyrtihöllin • Snyrtistofa Ágústu Vestmannaeyjum • Professionalfórbunarvörur •Krosshamar
Rolf Johansen &Co • Hárprýöi• Newco
THECÍTYOF ■■■
REYKJAVÍK ^ j jj
ICELANDAIR
SOCIETY éétk
, SL ICELANDIC
MAKE-UP ARTISTS
FÉLAG ÍSLENSKRA
SNYRTIFRÆÐINGA
Momb«i of ComM lntem«lional
d’Ésthétigue et Oe Cosmétotogle.
Hárog fegurö \j
Halr and beauty
Magazine / 11
TímaritiS Hár og fegurS - Skúlagötu 54 - 105 Reykjavík - ísland - Sími: (91)-628141 - Fax: (91)-628141