Morgunblaðið - 21.03.1995, Síða 30

Morgunblaðið - 21.03.1995, Síða 30
30 ÞRIÐJUDAGUR 21. MARZ 1995 AÐSEIMDAR GREINAR MORGUNBLAÐIÐ Þegar Gullna hliðið var læst! Ég get ekki lengur orða bundist MÉR hefur liðið illa undanfamar vikur. Ekki aðeins vegna þess, að ég fékk blóðtappa fyrir rúmum tveim- ur árum og jafnvel ekki heldur, þótt ég hafi verið með Parkinson- veiki í tæp fimmtán ár. Og þó veld- ur þetta hvorttveggja mér býsna miklum erfiðleikum og ég varð að hætta störfum fyrr en ég hafði reiknað með. Ég hef verið sáttur við Guð og menn. Og þó! Ég get ekki verið alveg sáttur við alla menn, því að nú er komið svo, að ég - sem einu sinni var kallaður ofstækisfullur íhaldsmaður í pólitík - hef týnt Sjálfstæðis- flokknum. Ég naut þeirra forréttinda sem ungur maður að kynnast all náið mörgum forystumönnum Sjálfstæð- isflokksins á árunum eftir stríð. Ég var annar af tveimur trúnaðar- mönnum Bjarna Benediktssonar í kirkjumálum. Ég var náinn vinur Geirs Hallgrímssonar, sem er einn allra bezti og heiðarlegasti maður, sem ég hef kynnzt. Við Gunnar Thoroddsen vorum samtímis í Kaupmannahöfn og urðum ágætir vinir. Og Jóhann Hafstein var góð- ur vinur minn. Á unga aldri vann ég fyrir Sjálf- stæðisflokkinn ajlt, sem ég mátti. Ég var í yfírstjórn vamarliðs frið- samra borgara, er tryggði Alþingi starfsfrið 30. marz 1949. Ætli ég hafi ekki samanlagt varið heilu ári í starfí fyrir flokkinn á háskólaárum mínum, og samkvæmt beiðni flokksins stjórnaði ég kosninga- skrifstofu síra Bjama Jónssonar í forsetakjörinu 1952. Ég var vara- formaður Heimdallar, sat í stjóm SUS, var Varðarfélagi og átti sæti í fulltrúaráði Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík. Af hvetju er ég að tíunda þetta hér? Það er ekki til að miklast af því, heldur aðeins til að sýna, að mér verður tæplega borið á brýn, að ég þekki ekki starf og stefnu Sjálfstæðis- flokksins, þótt ég hafi kosið mér annað starfssvið en pólitíkina, þegar til kom. En nú er svo komið, að ég veit ekki lengur, hvað ég á að kjósa! Sjálfstæðisflokkurinn í dag er alls ekki sá fiokkur, sem ég gekk til liðs við í stríðslok. Ég á litla skoðana- lega samleið með frjálshyggjumönnun- um, sem alllengi hafa vaðið uppi í Sjálfstæðisflokknum, svo að ég finn mig ekki lengur heima í mínum gamla flokki. Ég ætlaði að halda þessu fyrir sjálfan mig, enda orðinn gamall og þreyttur, en nú get ég ekki þagað lengur. Og ég beini orð- um mínum til forystumanna flokks- ins - bæði sem kristinn maður - og sjálfstæðismaður, sem hef stutt Sjálfstæðisflokkinn frá upphafí. Hver er stefna Sjálfstæðisflokks- ins í málefnum sjúklinga og aldr- aðra? Ætlar flokkurinn að taka þátt í að bijóta niður heilbrigðis- þjónustu landsmanna, sem byggð hefur verið upp á löngum tíma? Er ekki lengur hægt að treysta því, að sjúklingar eigi vísa vist á sjúkra- húsi, er heilsan fer að bila? Og eiga aldraðir, sem slitið hafa sér út á langri ævi, ekki lengur vísa umönn- un í ellinni? Er hvergi hægt að spara annars staðar en þarna? Má þá ekki frekar hækka skattana, ef engin önnur leið virðist fær? II Ég minnist atviks frá sumrinu 1993. Ég var á heimleið frá Hvera- gerði í Skálholt, er sagt var frá því í fréttum, að stórri deild á Borgar- spítalanum yrði lokað, af þvi að sjúklingar hefðu orðið fleiri en búizt hafði verið við fyrri hluta ársins og kostnaðurinn væri kominn langt fram úr áætlun! Það lá við, að ég stöðvaði bílinn, svo. mjög brá mér við þessa frétt. Er málum þá þannig komið á land- inu okkar kæra, að peningar ráði ferðinni um það, hvort við höf- um efni á að veita sjúk- um nauðsynlega að- hlynningu? Kannski var ég enn viðkvæmari en ella, þar sem'ég var að koma af heilsuhæli eftir langvar- andi erfið veikindi. í fyrsta skipti frá því ég fékk kosningarétt treysti ég mér ekki til að ljá Sjálfstæðis- flokknum atkvæði mitt í kosningum, segir Jónas Gíslason, að þessari afstöðu flokksins óbreyttri. iii Skömmu seinna sá ég fyrir mér hræðilega mynd - í vöku eða draumi. Mér fannst ég standa við Gullna hliðið ásamt fjölda fólks og hugðist beiðast inngöngu. En hliðið var læst og Lykla-Pétur hvergi sjáan- legur. Stórt spjald hafði verið hengt á hliðið og á því stóð: „Himinninn er lokaður fram að áramótum! Allt er yfirfullt og rekstrarkostnaðurinn Jónas Gíslason NÝSKIPAN í RÍKISREKSTRI Kaup á ráðgjöf Fjármálaráðuneyti og Framkvæmdasýsla ríkisins boða tilfundar miðvikudaginn 22. mars næstkomandi kl. 15.-00 -17.00 í sal 3 íHáskólabíó 15.05 -15:15 15:15 -16:15 16:15 -16:45 16:45 -1700 Dagskrá: Ávarp - Friðrik Sophusson Jjáirmálaráðherra Kynning á niðurstöðum starfshóps um: - Kaup á ráðgjöf - Menningarstefnu í mannvirkjagerð - Undirbúning verkkaupa - Val á ráðgjafa - Samninga við ráðgjafa Skarphéðinn B. Steinarsson, deildarstjórí í fjármálaráðuneyti Birgir Karlsson, deildarstjóri hjá Framkvœmdasýslu ríkisins Þorbergur Karlsson, ráðgjafarverkfrœðingur Sigurður Halldórsson, arkitekt FAI Fyrirspumir Niðurstöður og samantekt, Magnús Pétursson, ráðuneytisstjóri fjármálaráðuneyti Fundarstjóri er Steindór Guðmundsson, forstjóri Framkvœmdasýslu ríkisins Friðrik Skarphéðinn B. Sophusson Steinarsson Birgir Karlsson Þorbergur Karlsson Sigurður Magnús Halldórsson Pétursson Steindór Guðmundsson Allir sem áhuga hafa á efni fundarins em velkomnir. Vinsamlegast tilkynnið þátttöku til Framkvæmdasýslu ríkisins í síma 562 3666 eða um fax 562 3747 fyrirkl. 16:00 í dag. FJÁRMÁLARÁÐUNEYTIÐ FRAMKVÆMDASÝSLAN l hefur farið langt fram úr áætlun! Við getum því miður ekki tekið við fleirum í himnaríki á þessu ári.“ Þetta var hræðilegt! Hvað átti ég til bragðs að taka? Svo hrökk ég upp! Guði sé lof! Þetta var þá bara martröð! • IV Og nú ætla ég að verða svolítið persónulegur. Það var þriðjudagskvöldið 29. desember 1992 rétt fyrir klukkan 20, að ég var að borða austur i Skálholtsskóla með nokkrum gest- um. Allt í einu fann ég einkennilegan doða í vinstri kinninni og fíngur vinstri handar urðu stífír og sperrt- ir. Ég ætlaði fljótlega að halda heim, en er ég steig í vinstri fótinn, gaf hann eftir og ég hefði fallið niður á gólf, ef ég hefði ekki verið gripinn. Tæpum tveimur tímum síðar var ég kominn suður á Borgarspítala. Snejðmynd af höfðinu sýndi, að ég hafði fengið blóðtappa við heilann. Ég endurheimti að mestu máttinn, en vinstra megin er stöðuskynið talsvert mikið skert. V Ég var síðan fluttur á Grensás- deild. Mér fannst stórkostlegt að kynnast starfínu, sem þar er unnið. Þar hitti ég fyrir „engla“, sem fram- kvæma það, sem við prestarnir prédikum um: Starfsfólkið þjónar Guði og náunganum í kærleika. Raunverulega má segja, að allt starfsfólkið - læknar, hjúkrunar- fræðingar, sjúkraliðar og annað starfsfólk - sé hendur og fætur Jesú, þótt það gjöri sér það alls ekki Ijóst sjálft. Hvergi hef ég orðið vitni að jafn- mcrgum kraftaverkum og þar. Stórkostlegt er að fylgjast með framförum margra sjúklinga, þegar þeir eru að læra að ganga á ný, fyrst í göngugrind, síðan með staf og loks hjálparlaust. Hverjum nýj- um sigri var fagnað, því að hann vakti nýja von hjá þeim sjúklingum, sem skemmra voru komnir. Sumir eiga litla sem enga von um bata, en hafa legið í mörg ár. Æðruleysi þeirra vekur aðdáun. Þetta eru hetjur hversdagslífsins! VI Ég gat hvorki staðið né gengið, er ég kom á Grensásdeildina. Mér var ekið í rúminu fram að horfa á sjónvarpsfréttirnar og ég varð að fá aðstoð við að fara á snyrtingu. Strax var hafizt handa um endur- hæfingu mína, því að ég þurfti að læra að ganga á ný. Á sjúkrahúsi myndast oft náið samfélag. Sjúklingar eru allir í sama báti. Þeim hefur verið kippt út úr daglegu lífi og lagðir til hlið- ar um sinn. Þá vakna oft erfiðar spurningar: „Hvers vegna ég, Guð? Hví ligg ég hér, ósjálfbjarga?" Og oft eiga aðstandendur sjúkl- inganna ekki síður erfitt. Það var mikið hugsað, talað og glímt við Guð á Grensásdeildinni og mér varð enn ljósara en áður, hve Guð er raunverulega nálægur í þjáningunni. Ég dáðist oft að kjarki og sálarstyrk sjúklinganna og aðstandenda þeirra. Það vakti athygli mína, hve náið samband myndaðist oft milli sjúkl- inga og starfsfólks, enda skiptir miklu máli, að allir séu einhuga í starfi. Starfsfólkið var áhugasamt og hvetjandi og reiðubúið að hjálpa sjúklingnum á allan hátt, enda fann það sig gjöra gagn og sá beinan árangur af starfi sínu. Það er afar áríðandi, að starfs- fólk á endurhæfingardeild hafi sem mesta starfsreynslu. Grensásdeild- inni helzt sérlega vel á starfsfólki og margir hafa unnið þar meir en heilan áratug. Ég þori að fullyrða, að þjónustan á Grensásdeildinni standist fyllilega samanburð við það bezta, sem gjör- ist annars staðar. Hún er glöggt dæmi um frábæra stofnun, sem tekizt hefur - með þrotlausu starfi - að byggja upp á löngum tíma, þar sem ótrúlegur árangur hefur náðst í endurhæfingu sjúklinga. Um það get ég hæglega borið af eigin raun. Þegar ég heyrði, að taka ætti hluta af Grensásdeild og breyta í langlegudeild svo að hægt yrði að selja Heilsuverndarstöðina við Bar- ónsstíg, fann ég mig tilneyddan að stinga niður penna. Auðvitað er nauðsynlegt að spara og heilbrigðiskerfið er afar dýrt í rekstri. En flýtum okkur hægt við að ákveða, hvað og hvar á að spara í heilbrigðisþjónustunni, svo að þar verði ekki unnið lítt bætanlegt tjón á stofnunum, sem hafa sannað ágæti sitt. VIII Má ég að lokum minna á, hvað Kristur segir um skyldur okkar við sjúka og þurfandi í Matteusarguð- spjalli 25. kafla, og versunum 31-46? Hann mat þá til jafns við sjálfan sig. „... hungraður var ég, og þér gáfuð mér að eta, þyrstur var ég og þér gáfuð mér að drekka, gestur var ég og þér hýstuð mig, nakinn og þér klædduð mig, sjúkur og þér vitjuðuð mín, í fangelsi og þér kom- uð til mín.“ Er menn spurðu undrandi, hve- nær það hefði gjörzt, var svar Jesú þetta: „Sannlega segi ég yður, það allt, sem þér gjörðuð einum minna minnstu bræðra, það hafíð þér gjört mér.“ Við aðra sagði hann: „... hungr- aður var ég, en þér gáfuð mér ekki að eta, þyrstur, en þér gáfuð mér ekki að drekka, gestur var ég, en þér hýstuð mig ekki, nakinn, en þér klædduð mig ekki, ég var sjúkur og í fangelsi, en ekki vitjuðuð þér mín.“ Er þeir spurðu, hvenær það hefði gjörzt, var svar Jesú: „Sannlega segi ég yður: Það allt, sem þér gjörðuð ekki einum hinna minna minnstu bræðra, það hafið þér ekki gjört mér.“ Þetta eru alvarleg orð af munni Jesú sjálfs. IX Á ég að trúa því, að þúsund ára afmælis kristnitöku verði minnzt hérlendis með því að minnka veru- lega þjónustuna við þá, sem sjúkir eru og aldraðir, og að gamli flokk- urinn minn fari þar í fararbroddi? Hvað er orðið um náungakær- leikann, ef þetta er það, sem koma skal? Ég beini orðum mínum til núver- andi forystumanna míns gamla flokks. í fyrsta skipti frá því ég fékk kosningarétt treysti ég mér ekki til að ljá Sjálfstæðisflokknum atkvæði mitt í kosningum, að þess- ari afstöðu flokksins óbreyttri. Og ég veit, að ég tala hér fyrir munn fyölda manns, sem standa í svipuð- um_ sporum og ég. Ég leyfi mér að vænta þess, að svar Sjálfstæðisflokksins verði bæði jákvætt og skýrt. Ósköp þætti mér leitt, ef ég neyddist til að yfirgefa minn gamla flokk nú í ellinni. Ég óttast ekki, að Gullna hliðið verði nokkurn tíma læst þeim, er þangað kemur í fylgd frelsarans. En ég óttast, að biðröð sjúklinga, er þurfa að komast á spítala, leng- ist með hveiju árinu, sem líður, ef svo_ fer fram sem horfír. Ég ætlaði sannarlega ekki á gamals aldri að fara að blanda mér í opinbera umræðu um pólitík, enda varla til þess hæfur lengur. En nú er svo komið - þótt mér sé það síður en svo sársaukalaust - að ég neyðist til að biðja Morgunblaðið um að birta þessar línur, ef ég á að fá frið í samvizku minni. Ég bið góðan Guð um að blessa alla þá, sem trúað er fyrir völdum hérlendis. Gömlu vinir og flokkssystkin! Ég vona, að þið misvirðið ekki við mig - gamlan flokksbróður - þótt ég gjöri meíri kröfur til ykkar en annarra í þessum efnum. Er ég gekk til liðs við Sjálfstæðisflokkinn, var kjörorð hans: „Gjör rétt! Þol ei órétt!“ Eða hefur það kannski einnig breyzt? Höfundur er vígslubiskup.

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.