Morgunblaðið - 21.03.1995, Qupperneq 36

36 ÞRIÐJUDAGUR 21. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSEIMDAR GREINAR
Orð skulu standa
BORGARSTJORINN í Reykja-
vík hefur lýst því yfir, að hún sé
óbundin af yfirlýsingu og loforði
forvera síns í embætti, Árna Sigf-
ússonar, hvað varðar framlag
Reykjavíkurborgar til byggingar
nýs barnaspítala. Hefur Ingibjörg
Sólrún sagt sem svo, að yfirlýsing
Árna hefði aðeins verið framlag
hans og Sjálfstæðisflokksins í
kosningabaráttu fyrir ári og R-list-
inn, núverandi valdhafar, væru þar
af leiðandi ekki bundnir af slíku.
Hér eru á ferðinni algerlega ný
vinnubrögð hjá borgaryfirvöldum.
Þegar borgarstjóri lýsir því ítrekað
yfir í umboði meirihluta borgar-
stjórnar hveiju sinni, að borgin
ætli að gera þetta eða hitt, þá
hefur það fram að þessu verið ígildi
formlegrar samþykktar borgarráðs
eða borgarstjórnar. Skiptir þá auð-
vitað engu máli hvenær slíkar yfir-
lýsingar borgarstjóra eru gefnar,
hvort heldur er í byrjun kjörtíma-
bils eða í lok þess. Eða má ætla
að æðstu pólitísku embættismenn
borgarinnar verði hér eftir mark-
lausir þegar síðasta ár kjörtíma-
bilsins rennur upp og yfirlýsingar
þeirra að engu hafandi vegna þess
að þær muni verða sagðar á kosn-
ingaári?
Nei, svona gera borgarstjórar
ekki. Svo einfalt er það. Auðvitað
átti Ingibjörg Sólrún að vera mað-
ur að meiru og standa við loforð
fyrirrennara síns,
æðsta embættismanns
borgarinnar. Ekki síst
þegar til þess er litið,
að þetta loforð um 100
milljóna króna framlag
borgarinnar varð m.a.
til þess að liðka mjög
fyrir og ýta á löngu
brýnt verkefni í heil-
brigðisþjónustu borg-
arinnar og landsins
alls, nefnilega að
bygging nýs nútíma
barnaspítala kæmist á
framkvæmdastig.
Taka af skarið
Ég vil hins vegar
riija það upp, að í apríl fyrir tæpu
ári, eða nánar tiltekið 28. apríl
1994, sendi ég þáverandi borgar-
stjóra, Árna Sigfússyni, bréf, þar
sem yfirlýsingu hans var fagnað
sérstaklega og þess getið að ríkis-
stjórnin hefði ákveðið að ráðast í
umrædda byggingu. Var í bréfinu
óskað eftir skriflegri staðfestingu
borgaryfirvalda á umræddri yfir-
lýsingu. Svar við þessu bréfi hafði
ekki borist þegar ég skipti úr heil-
brigðisráðuneyti í félagsmálaráðu-
neyti í júní sl.
Ég vil hér með skora á borgaryf-
irvöld, bæði meiri- og minnihluta,
að taka saman höndum að styðja
þetta merka framlag, sem öflugur
og merkilegur félags-
skapur í Reykjavík,
Kvenfélagið Hringur-
inn, hefur ekki síst
barist fyrir. Ef borg-
arstjóri sjálfur tekur
ekki frumkvæðið í
þeim efnum, þá hygg
ég að sjálfgefið sé, að
Árni Sigfússon oddviti
þeirra sjálfstæðis-
manna beri fram til-
lögur [ þá veru nú
þegar. Ég trúi því ekki
fyrr en ég tek á, að
R-listinn muni fella
slíka tillögu. Að
minnsta kosti ber ég
fullt traust til borgar-
fulltrúa Alþýðuflokksins í R-lista-
hópnum, Péturs Jónssonar, í þeim
efnum.
Ekki snúa við
í maímánuði 1994 var haldin
stutt og látlaus athöfn á Landspít-
alalóðinni, þar sem hlutaðeigandi
aðilar skrifuðu undir yfirlýsingu
um að hafist yrði handa um fram-
kvæmdir við byggingu nýs barna-
spítala þar á staðnum. Formaður
Hringsins, forstjóri Ríkisspítala og
undirritaður, þáverandi heil-
brigðisráðherra, staðfestu það með
nafni sínu. Viðstaddur þá athöfn
sem fulltrúi þáverandi borgar-
stjóra, var Vilhjálmur Þ. Vilhjálms-
Guðmundur Árni
Stefánsson
Auðvitað átti Ingibjörg
Sólrún að vera maður
að meiru, segir Guð-
mundur Arni Stefáns-
son, og standa við loforð
fyrirrennara síns.
son borgarráðsmaður, sem var þar
sérstaklega vegna loforðs borgar-
innar um þátttöku.
Orð eiga að standa. Svo einfalt
er það. En hvað sem líður vand-
ræðagangi borgarinnar sem ég vil
trúa að leysist úr, þá má ekki und-
ir nokkrum kringumstæðum slá
þessum áformum á frest enn einn
ganginn. Það er löngu kominn tími
á nýjan barnaspítala sem tekur
mið af þörfum barnanna, foreldra
þeirra og nútíma aðhlynningu
ungra barna. Núverandi aðstaða
er hreint ekki viðunandi. Ég minni
á að Hrirígskonur munu leggja til
verksins á annað hundrað milljónir
króna. Heildarkostnaður verður
600 milljónir. Rekstrarkostnaður
mun lækka ef eitthvað er frá nú-
verandi rekstri barnadeilda.
Verkin eiga að tala
í almennri umræðu um þessi
mál hefur slík vanþekking komið
í ljós að undrun sætir. Þannig lýsti
2. maður á lista Þjóðvaka í Reykja-
vík því yfir í sjónvarpi á dögunum
að engin þörf væri á barnaspítala,
Hve lengi enn?
ÞAÐ er hörmuleg
staðreynd, að íslenskir
kennarar skuli, nauð-
ugir viljugir, þurfa að
grípa til verkfalls-
aðgerða í kjarabaráttu
sinni. Allir þeir sem til
þekkja eða vilja kynna
sér eðli málsins vita
fullvel, að það stafar
ekki af „heimtufrekju
þeirra eða græðgi“.
Þeir krefjast einfald-
lega það góðra launa,
að þeir hafi til hnífs
og skeiðar. Nú, þegar
verkfallið hefir staðið
í Ijórar vikur (þegar
þetta er skrifað) og
loksins er komið gagntilboð frá
kennurum, hefði mátt ætla, að við-
semjendur þeirra, íslenska ríkið,
stöldruðu aðeins við til að skoða
málið, í stað þess að hafna því um
hæl og halda málinu áfram í hnút.
Stálharðar yfirlýsingar forsætis-
ráðherra Davíðs Oddssonar og fjár-
málaráðherra Friðriks
Sophussonar þegar
áður en verkfall skall á
virtust raunar til þess
fallnar, ef ekki til þess
ætlaðar að halda mál-
inu í sjálfheldu frá upp-
hafi.
Knýjandi krafa
En nú er það almenn
knýjandi krafa, að
samningsaðilar nálgist
hvor annan af sveigj-
anleik og raunsæi, taki
tillit til þess, hvernig í
pottinn er búið í þjóðfé-
laginu og semji -
STRAX - svo að bjarg-
að verði því sem bjargað verður
af starfi þessa skólaárs.
Þóf um skipulagsbreytingar
Samningar við kennara nú eru
sérstakir að því leyti, að inn í þá
fléttast víðtækar skipulagsbreyt-
ingar, sem fela í sér Iengingu skóla-
ársins, fjölgun kennsludaga, aukna
vinnu kennara. Ný grunnskólalög
hafa tekið gildi, en að því er fram-
haldsskólann varðar sýnist það út
í hött að eyða nú dýrmætum tíma
við samningaborðið í þóf um skipu-
lagsbreytingar, byggðar á frum-
varpi, sem alls ekki er orðið að lög-
um - ekki einu sinni búið að af-
greiða málið frá þingnefnd. Nær
væri að leggja áherslu á hækkuð
grunnlaun í stað þess að eltast við
alls konar aukagreiðslur og sporsl-
ur, sem þegar tröllríða íslensku
launakerfi.
Það vekur óneitanlega athygli
og undrun, að í fjálglegri grein um
grunnskólalögin nýverið (Mbl. 15.
mars) eftir menntamálaráðh. Ólaf
G. Einarsson er ekki vikið einu
orði að kjaramálum kennara, hvað
þá yfirstandandi verkfalli, rétt eins
og sú hlið málsins komi honum
ekki við. Sjálfsagt er þó ráðherran-
um kunnugt um, að byijunarlaun
grunnskólakennara nú eru á bilinu
65-70 þús. á mánuði. Hefir kannski
Sigurlaug
Bjarnadóttir
JÍjjrdans
Borgarleikhúsínu, 21. og 22. mars kl. 20:00
Einstakt tækifæri til að sjá það allra
nýjasta í dansheiminum í dag.
Miðasala í Borgarleikhúsinu í síma 568 06 80
Verk eftir tvo af þekktustu dans-
höfundum Noröurlanda verða sýnd á
sameiginlegri danssýningu í
Borgarleikhúsinu, 21. og 22. mars kl.
20:00.
Frá Finnlandi kemur Kenneth
Kvarnström & Co. með tvö verk
„Carmen?!" og „and the angels began
to scream".
Frá Noregi kemur Ina Cristel
Johannessen ásamt Scirocco
dansflokknum með verkið „Absence
de fer".
ekki hugsað út í, að sú upphæð
nemur líklega tveggja til þriggja
daga dagpeningagreiðslum til ráð-
herra á ferð erlendis - ofan á ráð-
herralaunin. Að öllu jöfnu eru þess-
ir kennarar ungt fólk,' sem er að
stofna heimili og Ijölskyldu með
skuldabagga námslána og húsnæð-
islána á bakinu. Þeim er falið það
hlutverk að koma börnunum okkar
Hástemmdar orðræður
ýmissa áhrifamanna,
áður en gengið var til
samninga á hinum
almenna vinnumark-
aði um nauðsyn launa-
jöfnunar í landinu,
segir Sigurlaug
Bjarnadóttir, hafa ver-
ið dapurlega haldlitlar
þegar upp var staðið.
til þekkingar og þroska og, í vax-
andi mæli, almennt uppeldishlut-
verk foreldra og heimilis.
Við sama heygarðshornið
Það kann að virka fráleitt að
spyija ráðherrana okkar, alla upp
til hópa, hvort þeir viti:
1. - að meðal hinna ýmsu sam-
bærilegu launahópa háskólamennt-
aðra ríkisstarfsmanna (BHMR) eru
kennarar neðstir - á botninum?
Svo hátt er kennarastarfið metið.
2. - að kennarar í Danmörku eru
á tvöfalt hærri launum en starfs-
systkini þeirra á íslandi og í Sviss
er þessi launamunur, miðað við
ísland, fjór- til fimmfaldur (sbr.
Mbl. - Bréf til blaðsins, 11. mars
sl.).
3. - að launakröfur framhalds-
skólakennara nú eru um 20% lægri
miðað við samningana, sem gerðir
voru við ríkið árið 1989 en var síð-
an rift með bráðabirgðalögum -
áður en þeir komu til fram-
kvæmda? (Ólafur Ragnar Grímsson
var þá við kassann.) Síðan hafa
framhaldsskólakennarar setið í
sama farinu og fá engu um þokað
til leiðréttingar á launakjörum sín-
því það væru engir biðlistar! Þessi
frambjóðandi er upplýsingafulltrúi
Tryggingastofnunar. Hann hefði
betur aflað sér upplýsinga um
ástæður og tilgang nýs barnaspít-
ala áður en hann missir þvílíkt og
annað eins út úr sér. En kjósendur
leggja þetta innlegg frambjóðand-
ans væntanlega á minnið.
Og í sama sjónvarpsþætti sagði
oddviti Alþýðubandalagsins á Suð-
urlandi, sem um leið er í stjórn
Ríkisspítala, að stjórnarnefndin
hefði ekkert fengið að fylgjast með
undirbúningi að byggingu nýs
barnaspítala! Hvar hefur þessi
frambjóðandi alið manninn?
Það gengur auðvitað ekki að
fólk sem biður um að það sé tekið
alvarlega þvæli um mikilvæg mál
eins og þetta af þvílíkri vanþekk-
ingu.
Það er einnig óviðunandi að
sumir vilji enn og aftur fresta
málinu með því að byija sömu
gömlu rulluna um að ljúka skuli
K-byggingu á Landspítalalóð, áður
en ráðist er í byggingu barnaspít-
ala. Sá þáttur málsins er þegar
afgreiddur. Tekið var sérstaklega
mið af stöðu og framtíðargangi
þeirra mála þegar ríkisstjórnin tók
ákvörðun um bygginguna á síðasta
ári.
Langlundargeð foreldra ungra
barna er löngu þrotið. Nú eiga
verkin að tala. Yfirvöld hafa tekið
ákvörðun. Við hana á að standa
umyrðalaust. Allt annað eru svik,
sem verða ekki þoluð.
Höfundur er alþingismaður.
um á meðan þessi fallegu orð:
„menntun og ábyrgð", notuð til
spari af ráðamönnum okkar, eru
léttvæg fundin. Þeir eru flestir við
sama heygarðshornið, blessaðir.
En nú ætlar utanríkisráðherr-
ann, Jón Baldvin Hannibalsson
(fyrrv. kennari og skólameistari)
að skerast í leikinn, taka til hend-
inni svo um munar í kjaramálum
kennara. Hann gefur fyrirheit
(Alþbl. 15. mars) um „fjögurra ára
umbótaáætlun í skólamálum“ á
næsta kjörtímabili. Loksins! - Loks-
ins! Og varla hafa langþreyttir
kennarar gleymt hinu drengilega
framlagi hins sama Jóns Baldvins
í verkfalli framhaldsskólakennara
1989, þegar hann tók meðallaun
þeirra í desembermánuði (með jó-
lauppbót o.fl.) til dæmis um dágóð
laun þeirra. Þeir skyldu því bara
hafa sig hæga.
Hve lengi enn?
Kennarar eru sem sagt orðnir
vanir volkinu í gegnum árin -
reynslunni ríkari. Það þýðir ekki,
að þeir geri sér endalaust að góðu
að níðst sé á rétti þeirra til launa,
sem hægt er að lifa af, - ástand,
sem leiði til þess, að skólastarf og
menntun í landinu drabbist niður.
Það, hve róðurinn er þungur í
launabaráttu kennarastéttarinnar
skýrist auðvitað meðfram af þeirri
staðreynd, að konur eru þar í yfir-
gnæfandi meirihluta. Niðurstaða
af nýlegri könnun á launamismun
karla og kvenna á íslandi styður
ótvírætt þá skoðun. Leiðarahöfund-
ur Mbl. fjallar um þessi mál í síð-
asta sunnudagsblaði (12. mars) en
í niðurlagi leiðarans segir svo: „Við
íslendingar sem þjóð getum ekki
verið þekktir fyrir að haga launa-
málum kvenna með þessum hætti.
Þetta er jafn fráleitt og að konur
hafi ekki kosningarétt.“ - Sannar-
lega orð í tíma töluð.
Og það eru fleiri en konur í
kennarastétt, sem hafa ástæðu til
að kvarta. Hástemmdar orðræður
ýmissa áhrifamanna, áður en geng-
ið var til samninga á hinum al-
menna vinnumarkaði nýverið, um
nauðsyn launajöfnunar í landinu
reyndust dapurlega lialdlitlar þegar
upp var staðið. - Fjallið tók jóð-
sótt, fæddist lítil mús. - Hve lengi
enn getum við látið slíkt viðgang-
ast?
Höfundur er menntaskólakennari.