Morgunblaðið - 28.03.1995, Blaðsíða 32

32 ÞRIÐJUDAGUR 28. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
Alþýðuflokkurinn og umbótamálin
Arangur í heil-
brigðisþj ónustu
ALÞÝÐUFLOKKS-
MENN spyrja sig
hvemig standi á því að
fjárhagslegar byrðar
velferðarkerfisins
þyngist því meir sem
þjóðin verður ríkari og
almenningur efnaðri.
Heilbrigðiskerfið, sem
er einn dýrasti hluti
velferðarkerfisins, er
svo kostnaðarsamt að
ríkissjóður á orðið erf-
itt með að standast
þær fjárhagslegu byrð-
ar sem af því leiðir.
Vegna samdráttar í
efnahagslífínu hefur
orðið að lækka heild-
arútgjöld til heilbrigðis- og trygg-
ingamála um 3% frá 1991. Alþýðu-
flokkurinn hafði á sínum tíma for-
ystu um uppbyggingu velferðarkerf-
isins hér á landi. Það er því á ábyrgð
flokksins að heita áhrifum sínum til
þess að verja kerfið og endurskipu-
leggja það þegar það er í hættu á
tímum samdráttar í efnahagsmál-
um.
Vegna fjölgunar
aldraðra, mikilla tækni-
framfara og nýrra lyfja
eykst kostnaður heil-
brigðisþjónustunnar á
mann á hverju ári, ef
ekkert er sparað á móti.
Heilbrigðiskerfið hefur
verið undir smásjá und-
anfarin fjögur ár vegna
þeirra aðhaldsaðgerða
sem gripið hefur verið
til. Þar hafa jafnaðar-
menn lagt áherslu á að
íjármagna ný verkefni
með aðhaldsaðgerðum
á öðrum sviðum. Lítum
á nokkur dæmi af fjög-
urra ára forystu Al-
þýðuflokksins í heilbrigðismálum.
Ný verkefni 1991-1994
1. Sjö nýjar heilsugæslustöðvar
hafa verið teknar í notkun.
2. Nærri 200 ný hjúkrunarrúm
um allt land.
3. Nýjar aðgerðir:
Hjartaaðgerðir færðar nær
alfarið til landsins.
Sighvatur
Björgvinsson
Stj órnsýslugrín
STAÐA tryggingayfírlæknis
er auglýst laus til umsóknar.
Meðal umsælqenda er Júlíus
læknir. Hann skýrir veitingavald-
inu frá því, að skömmu áður
hafí hann orðið uppvís að því að
svíkja tekjur undan skatti. Það
er ekki talið skipta máli. Júlíusi
er veitt staðan.
Þegar Júlíus hefur gegnt starfi
sínu í nokkra mánuði er skýrt frá
ávirðingum hans í fjölmiðlum.
Því hafði veitingavaldið ekki
búist við. Júlíus er rekinn.
Niðurstaðan: Það stendur því
ekki í vegi að menn hljóti opinber-
ar ábyrgðarstöður, að þeir hafi
svikið tekjur undan skatti, svo
lengi sem aðrir en handhafar
veitingavaldsins fá ekki vitneskju
um skattsvikin.
Var einhver að segja að stjórn-
sýslan á íslandi væri ekki alvöru-
þrungin?
Jón Steinar
Gunnlaugsson hrl.
Um 250 glasafrjóvganir á ári.
Nýjar ónæmisaðgerðir.
Spengingar á hrygg.
4. Ný tækni tekin í notkun, svo
sem segulómunartæki, nýma-
steinbijótur og húðleiser.
5. Ný og dýr lyf hafa komið á
markað, t.d. þunglyndislyf og
sveppalyf.
6. Meðferðarheimili fyrir geð-
sjúka ósakhæfa afbrotamenn
opnað á Sogni.
7. Stofnun fyrir fjölfatlaða opn-
uð á Reykjalundi.
8. Opnuð neyðarmóttaka fyrir
Til mótvæffls við aukna
greiðsluþátttöku hefur
lífeyrisþegum og bama-
ölskyldum verið sér-
staklega hlíft, segir Sig-
hvatur Björgvinsson,
og ný úrræði fundin fyr-
ir þá sem hafa lægstar
tekjur og há útgjöld af
heilbrigðisþjónustu.
fómarlömb nauðgara.
9. Opnuð upplýsingamiðstöð um
eiturefni á Borgarspítalanum.
Lækkun útgjalda
Frá 1991 hefur tekist að lækka
framlög til stofnana og verkefna
með því að hagræða í rekstri heil-
brigðisstofnana, endurskoða ýmsa
þætti í bótakerfi almannatrygginga,
Íækka álagningu lyfja og auka
kostnaðarþátttöku notenda. Til mót-
vægis við aukna greiðsluþátttöku
hefur lífeyrisþegum og barnafjöl-
skyldum verið sérstaklega hlíft og
ný úrræði fundin fyrir þá sem hafa
lægstar tekjur og há útgjöld af heil-
brigðisþjónustu. Niðurgreiðsla á
heilbrigðisþjónustu fyrir heilbrigt
fólk hefur minnkað, en sjúklingum
verið hlíft, jafnframt því sem þjón-
ustan hefur batnað.
Höfundur er heilbrigðisráðherra.
Vörulistinn
verð kr. 200 án bgj.
Vönduö þekkt vörumerki
Fermingargjafirnar:
Stór bakpoki, kr. 3.973, 2ja manna kúlutjald, kr. 4.348.
Sjálfvirk myndavél m/tösku, kr. 3.020, kíkir m/tösku, kr. 2.665.
Skartgripaskrín, kr. 1.590, ekta silfur/gull hringir, kr. 475-1.113.
Fyrir heimiliö:
Mublur/garðáhöld/reiðhjól/leikföng/eldhúsáhöld o.fl.
B. Magnússon, Hólshrauni 2, Hafnarf., sími 52866
Verslun opin 9-6 mán.-fos.
+ »:
mm _
Afgreiðslufrestur um 2 vikur
en lengur á hringum.
V erkfall
kennara
Síðari
hluti
Kennsluverkfall
Þeir sem færra segja
en hafa meiri áhyggjur
hugsa um námsgengi
þeirra nemenda sem
stefna á lokapróf á
komandi vori. Smám
saman mun umræðan í
þjóðfélaginu snúást um
þá. Það er í þeim andan-
um sem hér er svo al-
gengur: 'að sjá ekki út-
yfír ölduna næstu.
í þessu verkfalli eru
það þessir nemendur
sem virðast verða fyrir áfalli vegna
verkfalls kennara. Auðvitað geta
fjölmiðlar fundið ýmis önnur dæmi
þár sem börn líða ólýsanlega vegna
þess að þau hafa aðeins foreldra
sína sér til aðstoðar en ekki kennar-
ana - sem hinir sömu fjölmiðlar
flytja um leið greinar um að séu svo
ómerkilegir að allir geti gengið í
störf þeirra. En fjölmiðlar verða nú
einu sinni að selja sig almannarómn-
um á götuhorninu og þurfa því að
beita ýmsum ráðum til að gera sig
girnilega.
Menntunarverkfall
Það er hins vegar miklu alvar-
legra mál í gangi en útskriftarár-
gangsins vorið 1995. Um mörg ár
hefur kennsluorkan verið að fölna
í kennarastéttinni. Við erum nauð-
beygðir til að hafa fleiri járn í eldin-
um ef við ekki eigum að sækja fram-
færslu okkar á félagsmálastofnun-
ina. Við höfum ekki lengur efni á
að makinn stundi einnig kennslu.
Við gerum okkur grein fyrir að þetta
starf er að verða rústirnar einar.
Þess vegna hlæjum við ekki lengur
þegar þeir sem allt þylq'ast geta
skrifa í blöðin um getu sína til
kennslu. Menntunin verður bráðum
komin niður á það stig að það skipt-
ir litlu hver er heyrari.
Þeir sem ráðast að menntafólki
meta ekki menntun til margra físka.
Þeir gera sér ekki grein fyrir því
að það voru hvorki Islendingasög-
urnar né þjóðsögurnar sem komu
okkur úr moldarkofum fyrri alda
eða bjuggu fískiskip okkar nútíma
tækjum og tækni.
Vindur í eyrum
Við erum víst orðnir ærið margir
kennaramir sem látum okkur álit
almennings sem vind um eyrun
þjóta þegar fjasað er
um störf okkar. Við
vitum sem er að ijaslið-
ið hefur vit á dagvist-
inni og má okkar vegna
taka hana að sér. Við
vitum að sumir þeirra
eiga börn og frændfólk
á lokaári í vor en okkar
barátta er ekki mörkuð
við næsta vor. Ef tilver-
an ylti á næsta vori
hefðum við sleppt
þessu. Ekkert af þessu
liði hugsar í raun um
menntun þjóðarinnar
og möguleika hennar
til að vinna sig út úr
þeim skuldahala sem
okkar kynslóð hefur
bundið henni um langa framtíð.
Hvað merkir verkfall?
Flestar stéttir vita hvað það
merkir þegar þær fara í verkfall.
Ríkinu væri nær, segir
Gísli Ólafur Péturs-
son, að ráða dagvistar-
fólk til starfa með börn-
unum á starfsdögum
kennara í grunnskólum.
Dagsbrúnarmenn loka höfnum og
samgöngum og tekjur hætta að
streyma til atvinnulífs og í ríkis-
kassa. Að lokum tekst samkomulag
til að hringekja peninganna geti
farið aftur af stað.
Hjá kennurum er þessu annan
veg farið. Nemendur frá frí. Ríkis-
valdið sparar kennslulaun og marg-
ir fá staðfestingu á þeim grun sínum
að kennara hafi aldrei verið þörf.
Þess vegna stendur kennaraverkfall
aldrei í skamman tíma.
Kennaraverkfall sem stendur að-
eins svo lengi að stjómmálamenn-
irnir leysa það til að losa þjóðina
út úr dagvistarvandanum færir
kennurum engar kjarabætur og hef-
ur aðeins neikvæð áhrif á menntun-
arvandann.
Verkfall sem stendur lengur og
er leyst til að forða útskriftarár-
ganginum frá áföllum það vorið
færir kennurum lítið skárri kjör og
gulltryggir raunar að stjórnmála-
mennirnir taka allt saman aftur við
fyrsta tækifæri. Þeir veifa þá þeirri
Gísli Ólafur
Pétursson
3Hbt0tniirIiibU>
0
N
(0
0.
CE
<
>
<
h
X
LU
h
Saltkjöt og baunir með grænmeti. Handa fjórum til sex
1 kg saltkjöt, ekki allt of magurt
500 g gular baunir
1 iárviðarlauf
1 lítill laukur, saxaður
2 gulrætur, skornar í sneiðar
má sleppa
1 rófa, skorin í bita
5 kartöflur, skornar í bita
1 tsk þurrkuð steinselja
1/2 tsk þurrkað timjan
1/2 tsk þurrkuð kryddmæra
(meiran)
Baunirnar eru látnar liggja í bleyti í nægu köldu vatni í 8-12 klst. Kjötið er
soðið í vatni svo að fljóti yfir. Fitan á kjötinu er ekki skorin burt fyrr en síðast.
Froðan veidd vandlega ofan af þegar sýður. Kjötið er soðið í 30-45 mínútur
eða þar til það er meyrt og losnar rétt aðeins frá beinunum. Vatninu er hellt af
baununum. Þær eru settar í stóran pott og hellt á þær 1-1 1/2 I af vökva;
soði af kjötinu blönduðu með vatni eða grænmetissoöi. Fleytið vel ofan af.
Laukur og lárviðarlauf er sett út í og látið sjóða viö vægan hita í um 30-40
mínútur eða þar til baunirnar verða að mauki. Fylgjast þarf með baununum
svo að þær brenni ekki við, en best er samt að hræra ekki of mikið í þeim.
Undir lokin er bætt við kryddjurtum. Grænmetið er annaðhvorl soðið hæfilega
lengi með baununum eða sér í potti, en soðiö er þá notað i súpuna.
Grænmetið má ekki verða mauksoðið. Kjötið er skorið frá beinunum, snyrt og
skoriö í litla bita og sett út í baunirnar og grænmetinu bætt við ef það er soöiö
sér. Bætt er við meira soöi eða vatni þar til baunirnar þykja hæfilega þykkar
og hæfilega saltar. Borið fram rjúkandi heitt, öll máltíöin í einum potti.

-rr j v a o