Morgunblaðið - 28.03.1995, Blaðsíða 8

8 ÞRIÐJUDAGUR 28. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Þið skuluð fá að sitga eftir til haustsins ef þið takið ykkur ekki á í reikningi.
Skoðanakönnun Félagsvísindastofnunar
Meirihluti vill Davíð fyr-
ir forsætisráðherra
MEIRIHLUTI svarenda, eða 52,7%,
í nýlegri könnun Félagsvísindastofn-
unar Háskóla íslands vill að Davíð
Oddsson verði áfram forsætisráð-
herra að loknum alþingiskosningum.
Rúmlega þrír af hveijum fjórum telja
æskilegra að mynda tveggja flokka
stjóm eftir kosningar en stjóm fleiri
flokka. Þetta kemur fram í fréttatil-
kynningu frá Félagsvísindastofnun.
Könnun Félagsvísindastofnunar
var gerð 18.-21. marz síðastliðinn
og var úrtakið 1.500 manns. Spurt
var hvaða íslenzki stjórnmálaleiðtogi
menn vildu helzt að yrði forsætisráð-
herra í næstu ríkisstjóm.
Af þeim, sem svömðu spuming-
unni, sögðust 52,7% heizt vilja Davíð
Oddsson og 20% vildu helzt Halldór
Ásgrímsson, formann Framsóknar-
flokksins. Jóhönnu Sigurðardóttur,
formann Þjóðvaka, nefndu 9,3%, Jón
Baldvin Haniiibalsson, formaður Al-
þýðuflokksins, hlaut stuðning 4,8%
í forsætisráðherraembættið og Ólaf-
ur Ragnar Grímsson, formaður Al-
þýðubandalagsins, 3,6%.
Þessar niðurstöður eru svipaðar
þeim, sem fengust í byijun mánaðar-
ins (2.-6. marz) er Félagsvísinda-
stofnun spurði sams konar spuming-
ar. Davíð Oddsson naut þá 51,2%
Hvaða íslenski stjórnmála-
leiðtogi vildir þú helst að yrði
forsætisráðherra í næstu
ríkisstjórn?
Davíð Oddson ^
Halldór Asgrímsson
| 20,0%
ína
ðardóttir
9,6% Aðrir samtals:
Heimíld:
Könmin Félagsvísifidastotnunar 18.-21. mars 1995
stuðnings, Halldór Ásgrímsson
16,8%, Jóhanna Sigurðardóttir 9%,
Ólafur Ragnar Grímsson 5% og Jón
Baldvin Hannibalsson 3,4%.
40% vildu Steingrím 1991
Fram kemur hjá Félagsvísinda-
stofnun að athyglisvert sé að bera
þessar niðurstöður saman við út-
komu sams konar könnunar í aðdrag-
anda seinustu þingkosninga. Dagana
8.-12. febrúar 1991 spurði Félags-
vísindastofnun hvem kjósendur vildu
helzt sjá sem forsætisráðherra og
nefndu þá 40,5% Steingrím Her-
mannsson, þáverandi forsætisráð-
herra, 31,3% Davíð Oddsson, 10,3%
Þorstein Pálsson, 4% Jón Baldvin
Hannibalsson og 2,7% Ólaf Ragnar
Grímssón.
í könnun Félagsvísindastofnunar
18.-21. marz var jafnframt spurt
hvort menn teldu æskilegra að mynd-
uð yrði ríkisstjóm með samstarfi
tveggja flokka frekar en ríkisstjóm
fleiri flokka. Af þeim, sem svöraðu,
sögðust 78,7% telja æskilegra að
mynduð yrði tveggja flokka stjóm,
en 17,6% töldu það ekki æskilegra.
Hlutlausir sögðust 3,7%.
í ljós kemur, er svörin era greind
eftir því hvaða flokk menn sögðust
styðja, að tveggja flokka stjórn á
mestan stuðning meðal stuðnings-
manna Sjálfstæðisflokks, 93,9%, og
Alþýðuflokks, 86,7%. Af stuðnings-
mönnum Framsóknarflokks segjast
71,6% vilja tveggja flokka stjórn,
57,8% af kjósendum Alþýðubanda-
lags, 66,7% af stuðningsmönnum
tjóðvaka og helmingur stuðnings-
manna Kvennalistans.
Augnlæknar segja upp samn-
ingum við Tryggingastofnun
AUGNLÆKNAFÉLAG íslands
hefur samþykkt að segja upp samn-
ingum við Tryggingastofnun. Eirík-
ur Þorgeirsson, formaður félagsins,
segir að þegar hafí 24 af 28 félags-
mönnum sagt upp samningum sín-
um. Vitað sé að tveir til viðbótar
ætli að segja upp samningum. Ekki
sé hins vegar vitað um viðhorf
tveggja augnlækna fyrir norðan.
Nú eins og áður eru augnlæknar
undanskildir tilvísanakerfinu og er
ein ástæðan, að sögn Eríks, sú að
menn með augnvandamál eigi ekki
erindi til annarra lækna. „Hins veg-
ar teljum við að með tilvísunarkerf-
inu sé verið að bijóta á bak aftur
hina einkareknu sjálfstæðu at-
vinnustarfsemi sérfræðinga. Starf-
semin sé vel rekin og ódýr, ódýrari
en í öðrum löndum, og mjög vel
samkeppnisfær við alla ríkisrekna
þjónustu á íslandi, hvort heldur sem
er á heilsugæslustöðvum eða á spít-
ölum.“
Hann segir að augnlæknar sætti
sig ekki við að yfirvöld geri fyrir-
varalaust kerfísbreytingu án sam-
ráðs við viðkomandi aðila. „Þeir
beiti jafnvel óheiðarlegum vinnu-
brögðum hvað varðar tölulegar upp-
lýsingar. Þar era að okkar mati
hreinar rangfærslur í útreikningum
en þær hafa allar verið hraktar af
okkar hagfræðingum," segir Erík-
ur. „Síðan erum við ósáttir við að
okkar yfírvöld, heiibrigðisráðuneyt-
-ið, skuli fara fram í áróðursherferð
gegn okkar stétt þar sem heiðar-
leiki okkar er dreginn í efa og gefið
í skyn að menn vinni störf sín á
annarlegum forsendum.“
Leyfisgjald vegna hundahalds
A
Oheimilt að taka
hærra gjald en
nauðsyn krefur
UMBOÐSMAÐUR
Alþingis hefur
beint þeim til-
mælum til borgarstjórnar
Reykjavíkur að fram fari
traustur útreikningur á
þeim kostnaðarliðum sem
heimilt er að leggja til
grundvallar útreikningi á
fjárhæð gjalds fyrir leyfi
til hundahalds í borginni
fyrir árið 1995. Hunda-
ræktarfélag íslands
kvartaði til umboðs-
manns vegna gjaldtö-
kunnar, en félagið telur
leyfisgjald vegna hunda-
halds vera hærra en nem-
ur þeim kostnaði sem
borgin hefur af hunda-
haldinu. Það sem oftekið
sé með þessum hætti af
hálfu Reykjavíkurborgar
og látið renna í borgar-
sjóð sé í raun skatt-
heimta, sem ekki eigi sér
stoð í viðhlítandi skattlagningar-
heimild. Jónas Fr. Jónsson, hér-
aðsdómslögmaður, hefur farið
með mál þetta fyrir Hundarækt-
arfélagið.
- Telur Hundaræktarfélagið
að gjald vegna hundahalds hafi
verið oftekið í mörg ár?
„Við kvörtuðum til umboðs-
manns Alþingis fýrir rúmu ári,
en þá töldum við að gjaldið hafi
verið of hátt í nokkur ár. Það var
búin að vera hækkun verulega
umfram verðlagsþróun síðustu
árin, sem kannski endanlega
gerði út um langlundargeð
hundaeigenda. Það má í raun og
veru segja að þessi gjaldtaka
hafí byijað seinni hluta árs 1984
og síðan af einhverri alvöru 1985.
Það sem kom út úr upplýsingum
frá borgarbókhaldi var að hagn-
aður hafi í raun og veru verið
af gjaldinu öll þessi ár nema tvö.
Samtals nemur þetta rúmlega 4,7
milljónum króna á þessu tíu ára
tímabili reiknað á verðlagi hvers
árs, eða að meðaltali um 12% á
ári. Síðan gerðist það að borgar-
lögmaður sendi bréf þar sem
hann mótmælir tölum borgarbók-
halds og segir vera vantalinn og
ótalinn kostnað tíu ár aftur í tím-
ann. Borgarstjórn lækkaði hins
vegar gjaldið í ár um 12% á síð-
asta fundi sínum, þannig að í
raun og vera viðurkenndu þeir
þann þáttinn.“
- Hvernig metur þú niður-
stöðu umboðsmanns Alþingis í
málinu?
„Umboðsmaður Alþingis gefur
einungis leiðbeinandi álit og hann
segir í raun og veru að borgin
byggi ekki gjaldið á
traustum útreikningi
og leggur fyrir borg-
ina að láta slíkan út:
reikning fara fram. I
þessu áliti hans era
nokkur mjög merkileg
atriði varðandi gjaldtöku þjón-
ustugjalda. Hann slær því strax
föstu að þessi gjaldtökuheimild
veiti ekki heimild til að breyta
því yfir í skatttöku, þ.e. gjaldið
verður einungis að vera fyrir
kostnaði við þjónustuna, en um
þetta var reyndar ekki ágreining-
ur. Síðan segir hann að svokölluð
meðalhófsregla gildi varðandi
svona gjaldtöku, en það þýðir að
það sé óheimilt að taka hærra
gjald en nemi nauðsynlegum og
eðlilegum kostnaði vegría þjón-
ustunnar. Með þessu er hann að
► Jónas Friðrik Jónsson hér-
aðsdómslögmaður er fæddur
10. nóvember 1966 í Reykjavík.
Hann lauk stúdentsprófi frá
Verzlunarskóla Islands árið
1986, lögfræðiprófi frá Há-
skóla íslands árið 1992 og öðl-
aðist réttindi héraðsdómslög-
manns árið 1993. Jónas starf-
aði sem blaðamaður á DV á
sumrin og í lausamennsku frá
1986 til 1988, og hann var
framkvæmdastjóri Stúdenta-
ráðs Háskóla íslands frá 1.
apríl 1989 til 1. apríl 1990.
Hann var ráðinn starfsmaður
lyá Verslunarráði íslands 23.
september 1991 og hefur hann
verið lögfræðingur þess frá 1.
febrúar 1992. Eiginkona Jón-
asar er Lilja Dóra Halldórs-
dóttir.
segja að það megi ekki auka
kostnaðinn eins og stjórnendum
hins opinbera dettur til hugar,
heldur þurfí að vera málefnaleg
rök fyrir því og traustir útreikn-
ingar verða að liggja að baki.
Þetta er í raun og veru' í fyrsta
skipti sem þetta er sagt á jafn-
skýran hátt af úrskurðaraðila af
þessu tagi.“
- Hefur niðurstaða umboðs-
manns Alþingis þá fordæmisgildi
hvað varðar önnurþjónustugjöld?
„Hvað varðar meðalhófsregl-
una þá hefur þetta fordæmis-
gildi. Hann segir einnig að ef
tekjuafgangur verði af svona
gjaldi þá sé óheimilt að láta hann
renna í sameiginlega sjóði eða í
önnur verkefni, n^ma fyrir því
sé sérstök lagaheimild, heldur
eigi að láta tekjuaf-
ganginn renna til þess
að lækka gjöldin á
næsta gjaldatímabili,
Það þriðja sem er for-
dæmisatriði í áliti um-
boðsmanns Alþingis er
það að hann bendir einarðlega á
að ef æðra stjómvald staðfestir
svona gjaldskrár, eins og um-
hverfísráðuneytið gerir { þessu
tilviki, þá er það ekki bara ein-
hver uppáskrift. Hann segir að
ef staðfesting svona aðila sé
fengin þá eigi staðfestingaraðil-
inn að skoða lögmæti gjaldanna
og endurskoða hvort traustir út-
reikningar liggi þeim að baki.
Þess vegna fer hann fram á að
umhverfísráðuneytið endurskoði
þann útreikning sem borgin
kemst að.“
Traustir út-
reikningar
verða að
liggja að baki