Morgunblaðið - 08.04.1995, Side 30

Morgunblaðið - 08.04.1995, Side 30
30 LAUGARDAGUR 8. APRÍL 1995 MORGUNBLAÐIÐ AÐSEIMDAR GREINAR Tannréttingar ÞORGRÍMUR Jóns- son tryggingayfirtann- læknir hefur nýlega rit- að tvær greinar í Morg- unblaðið til þess að vekja athygli á óviðun- andi reglum um endur- greiðslur vegna tann- réttinga, og er það vel. Hann telur upp helstu galla núgildandi kerfis og því liggur beint við að halda umræðunni áfram og benda á leiðir til úrbóta. Meginreglan verður að vera sú að stjórn- völd ákveði þá heildar- upphæð sem varið er til þessa mála- flokks, en endurgreiðslumar skiptist siðan sem jafnast á milli þeirra sem þurfa á meðferð að halda. Frá þess- ari meginreglu er eðlilegt að gera tvær undantekningar. í fyrsta lagi er eðlilegt að tannrétting vegna klofíns góms, mikillar tannvöntunar og annarra slíkra sjaldgæfra galla endurgreiðist nánast að öllu leyti. í öðru lagi er eðlilegt að Trygginga- stofnun geti hafnað endurgreiðslu vegna svokallaðra fegrunaraðgerða, ef til þess er pólitískur vilji. Þess skal getið að Tannrétt- ingafélag íslands bar fram tillögu þessa efnis fyrir fimm árum, en náði ekki að hafa nein áhrif á þær ákvarðanir sem síðan hafa verið teknar með lagasetn- ingum og reglugerðum. Útgjöld Trygginga- stofnunar Eftir umræðu síð- ustu missera er öllum ljóst að gæta verður aðhalds í útgjöldum ríkisins og eðlilegt að tannréttingar séu skoðaðar eins og annað. Fram til ársins 1989 gilti almenn 50% end- urgreiðsluregla og þá námu greiðsl- ur Tryggingastofnunar vegna tannréttinga rúmlega eitt hundrað milljónum króna á ári. í árslok 1989 voru sett ný lög og rúmu ári síðar reglugerð um flokkun tilvika sem varð til þess að á árunum 1991 til 1993 héldust árlegar greiðslur TR vegna vinnu tannréttingasér- fræðinga á bilinu 104 til 108 millj- ónir. Á árinu 1994 fórþessi upphæð niður í 52 milljónir eftir að flokkun- arreglur voru felldar úr gildi og skilyrði fyrir endurgreiðslu voru enn hert frá því sem áður var. Sér- staklega skal vakin athygli á því að með nýju reglunum dæmist meirihluti þeirra sem fara í tann- réttingu réttlaus, en hinir fáu út- völdu fá hærra endurgreiðsluhlut- fall en áður, eða oftast 70%-85% kostnaðar. Fyrir liggur að um 1.500 ungmenni þurfa að fara í tannrétt- ingu á ári hverju þannig að reikn- ingsdæmið er auðleyst. Þegar ákvörðun um heildarfjárveitingu liggur fyrir er hægt að setja eina fasta upphæð sem þak á alla styrki til venjulegrar og nauðsynlegrar tannréttingar hjá þorra umsækj- enda. Hópurinn sem fær synjun og hinn sem fær allt að fullri endur- greiðslu valda skekkju hvor í sína átt, en geta hugsanlega jafnast út í ofangreindu dæmi. Ónnur útgjöld Tryggingastofnunar vegna tann- réttinga eru til komin vegna ferða- kostnaðar sem hjá mörgum bætist við sjálfan meðferðarkostnaðinn. Spanaðaraðgerðir á því sviði hafa bitnað um of á hinum dreifðu byggðum og verða að mildast ef jafnrétti eftir búsetu á að verða annað en orðin tóm. Teitur Jónsson Þörf fyrir tannréttingar í upphafi byggðu yfirvöld sparn- aðaraðgerðir sínar á þeirri firru að hér á landi væri annarhver ungling- ur í tannréttingu og að kostnaður Tryggingastofnunar hlypi á hundr- uðum milljóna króna árlega þess vegna. Staðreyndin er hinsvegar sú að tíðni tannréttinga hefur verið svipuð því sem gerist hjá nágranna- þjóðunum. Norðmenn með sitt flokkunarkerfi rétta tennur í um 30% unglinga og Danir gerðu til skamms tíma ráð fyrir að veita 25% unglinga tannréttingaþjónustu án endurgjalds. Að ofan er nefndur Tíðni rannréttinga, seg- ir Teitur Jónsson, hef- ur verið svipuð og hjá nágrannaþjóðunum. sá sparnaðarkostur að endurgreiða ekki fyrir svokallaðar fegruparað- gerðir, þær séu einkamál þess sem í hlut á, en eigi ekki að greiðast úr sameiginlegum sjóðum. Þetta sjónarmið er auðskilið og hefur haft áhrif í heilbrigðiskerfinu hér á landi, en þess skal þó getið að rannsóknir á Norðurlöndunum draga í efa að vefræn eða læknis- fræðileg þörf vegi þyngra en hug- læg eða félagsleg þörf fyrir tann- réttingu. Skipulag tannréttingaþjónustu á íslandi Vegna gagnrýni tryggingayfír- tannlæknis á skipulag tannréttinga- þjónustunnar er nauðsynlegt að lýsa henni í örstuttu máli. Þrettán sér- menntaðir tannlæknar stunda nú tannréttingar hér á landi og reka stofur sínar sjálfír með aðstoð rúm- lega þrjátíu starfsmanna. Tann- skekkja er ekki skoðuð skipulega af sérfræðingum, en almennir tann- læknar og skólatannlæknar benda foreldrum á að ieita álits hjá sér- fræðingum þegar þeim þykir ástæða til. Almenn tannlæknaþjónusta hef- ur verið í góðu lagi hér á landi og flest ungmenni skoðuð a.m.k. ár- lega. Þar sem íslenskir tannlæknar eru vel menntaðir m.a. í greiningu tannskekkju, hefur verið lítil hætta á að vandamál af þessu tagi uppgöt- vist of seint eða séu ekki rædd. Tannréttingar á Islandi eru með öðrum orðum dæmi um einarekstur sem byggist á því að veita þeim þjónustu sem kjósa að notfæra sér hana. Þetta er svipað fyrirkomulag og tíðkast t.d. í Noregi svo nærtækt dæmi sé tekið. Skipulag tannrétt- inga er því ekki vandamál, hinsveg- ar verður að nýta betur þá fjármuni sem samfélagið vill verja til þessar- ar heilbrigðisþjónustu, til þess að sem fæstir dæmist af fjárhagsá- stæðum til þess að vera án hennar. Höfundur er formaður Tannréttingafélags íslands. í dag er mikið í húfi ÞAÐ er mikið í húfí í alþingiskosningun- um í dag. Meira en margan grunar. Und- anfarið kjörtímabil hefur tekist að gjör- breyta efnahagsum- hverfínu hér á landi og skapa grundvöll fyrir stórfellda lífskja- rasókn á næstu árum. Á þessum grunni þarf nú að byggja til þess að skapa þau verð- mæti sem munu gera þjóðinni kleift að efla velferðarþjónustuna, menningarlífið og gera ísland að fyrirmyndarsamfé- lagi meðal þjóða heims. En þessum árangri er líka auðvelt að spilla ef rangt er á málum haldið. Aðeins sterkur og öflugur Sjálfstæðis- flokkur getur komið í veg fyrir að þannig fari. Skýrir kostir — einfalt val Valið er einfalt. Annars vegar er boðið upp á ríkisstjórn tveggja flokka undir forystu Davíðs Odds- sonar formanns Sjálfstæðisflokks- ins en hins vegar fjögurra eða fimm flokka vinstri stjóm sem reynslan sýnir að er ávísun á glundroða og pólitíska ringulreið. Auðvitað er ekki hægt að útiloka að ágreiningur rísi um einstök málefni í tveggja flokka stjórn. En það er einfaldlega margfalt auðveldara að leysa ágreining þeg- ar samningsaðilar eru tveir en ekki fjórir eða fimm. Þannig eru tveggja flokka stjórnir stöðugri í eðli sínu og meiri festa í stjómarfari þegar þær sitja við völd. Miðað við fyrri reynslu eru allar líkur á því að ný vinstri stjóm myndi á skömmum tíma spilla þeim ár- angri sem hér hefur náðst. Það gerðist 1971 en aðstæður nú eru að mörgu Ieyti svipaðar því sem þá var. Það gerðist einnig 1974 og 1988. Þjóðin hefur ekki efni á slíku nú. Vinstri slysin era víti til varnaðar. Við viljum ekki nýtt tíma- ,bil óðaverðbólgu, óstöðugleika og minnkandi kaupmátt- ar. Kvennalistinn og „hagvaxtardýrkun" Framsóknar Vinstri flokkamir hafa allir sagt að þeirra fyrsti valkostur eftir kosningar sé vinstri stjórn. For- maður Framsóknarflokksins hefur lagt áherslu á að leiðin til að fá slíka stjóm sé að kjósa hans flokk. Framsóknarmenn leggja áherslu á hagvöxt en vilja hins vegar vinna með Kvennalistanum í nýrri ríkis- stjórn. Sá flokkur er ekki mjög áhugasamur um hagvöxt og kvennalistakonur tala af fyrirlitn- ingu um „hagvaxtardýrkun". Hvemig halda menn að samstarf þessara ólíku stjórnmálaafla um aukinn hagvöxt gengi? „Vinstra vor“ í utanríkismálum? Frambjóðandi Kvennalistans í Reykjavík gaf þá ótrúlegu yfirlýs- ingu í sjónvarpsþætti í fyrrakvöld að íslendingar ættu að segja sig úr NATO. Með þessum málflutn- ingi hefur enn opinberast að Kvennalistinn staðsetur sig í raun Framtíðarhagsmunir landsmanna eru í húfi, segir Geir H. Haarde. Ekki sízt hagsmunir uppvaxandi kynslóða. vinstra megin við sjálfan formann Alþýðubandalagsins í utanríkis- málum og á samleið með gamla afturhaldsliðinu i þeim flokki. Samt ætlar Kvennalistinn, að því er fram kom í sama þætti, ekki að segja upp EES-samningnum þótt þingmenn flokksins hafi á sín- um tíma barist gegn honum með kjafti og klóm. Raunar ætlar eng- inn stjómarandstöðuflokkanna að segja samningnum upp að því er best er vitað. Hvar er samræmið hjá þessu fólki? Einhver stærstu hagsmunamál þjóðarinnar á næstu árum lúta að samskiptum við önnur lönd. Ósam- stæðum vinstri flokkum er ekki treystandi til að koma nálægt þeim málum. Þar dugar ekki að hafa asklok fyrir himin. „Vinstra vor“ Alþýðubandalagsins á ekki erindi á þeim vettvangi frekar en annars staðar í þjóðmálunum. Tökum ekki áhættu í kosningunum í dag eru fram- tíðarhagsmunir í húfí, hagsmunir uppvaxandi kynslóða ekki síst. Þeim er best borgið ef við völd í landinu era menn sem hægt er að treysta og sem hafa heildarhags- • muni að leiðarljósi. Sjálfstæðis- flokkurinn býður fram slíka menn til forystu í landsmálum. Samein- umst um að tryggja áfram tveggja flokka ríkisstjóm í landinu undir forystu formanns Sjálfstæðis- flokksins. Tökum ekki áhættuna af margra flokka vinstri stjóm í landinu. Það er of mikið í húfi. Höfundur er formaður þingflokks sjálfstæðismanna og skipar 4. sæti & lista Sjálfstæðisflokksins í Rejkjayík.______ * * XWREVF/H/ Þitt atkvæði ræður úrslitum! SUMUM fínnst kosningabaráttan ekki hafa verið nógu snörp. Þátttakendur í henni geta tæplega um það dæmt. Þeim er málið of skylt. Hitt er víst, að línur hafa skýrst. Kjósendur geta valið festu í landsstjórninni með því að kjósa Sjálf- stæðisflokkinn eða tekið veralega áhættu með því að kjósa ein- hvern hinna flokk- anna. Til marks um tóma- rúmið á vinstri hlið stjórnmálanna, nægir að nefna þá staðreynd, að Alþýðubandalagið, sem hefur ekki lengur afl til að standa eitt að framboði, hefur hrifs- að þar málefnalega forystu. Flótti hefur brostið í'lið Jóhönnu Sigurð- ardóttur. Sannast í hennar flokki eins og annars staðar, að samstarfs- menn eiga erfitt með að sætta sig við hrokafull vinnubrögð forystu- mannsins. Halldór Ásgrímsson hef- ur látið eins og framsóknarmönnum sé frekar óljúft að starfa eftir for- skrift Ólafs Ragnars. Með þessari tregðu er Halldór aðeins að skapa sér samningsaðstöðu um stól for- sætisráðherra í margflokka stjórn að kosningum loknum. Kvennalist- inn vill komast í ríkisstjórn, hvað sem það kostar. Kosningabaráttan hefur einnig leitt í ljós, að allt tal Alþýðuflokks- ins um sérstöðu þeirra í Evrópumál- um og landbúnaðarmálum er kosn- ingaryk. Eins og sást á grein Jóns Baldvins Hannibalssonar í Morgun- blaðinu í gær þykir alþýðuflokks- mönnum miður, þegar minnt er á staðreyndir við afgreiðslu mikil- vægra utanríkismála á kjörtímabil- inu. Hvernig sem kratar láta, breyta þeir því ekki, að samstaða náðist milli þeirra og okkar sjálfstæðis- manna um breytingu á búvörulög- unum eftir aðildina að Evrópska efnahagssvæðinu og hið sama er að segja um aðildina að Alþjóðavið- skiptastofnuninni, sem byggist á GATT-samkomulaginu. Þegar á hólminn kemur og völd eða há embætti eru í húfi, víkja kosninga- mál kratanna. Á undanförnum dögum hefur einnig verið rifjað upp, að fari þessir vinstri flokkar með völd, gengur bylgja eyðslu og óráðs- íu yfir þjóðina. Með margflokka ríkisstjórn er tekin mikil áhætta á viðkvæmum tímum. Staðfesta Sjálfstæðisflokksins Á kjörtímabilinu hefur Sjálfstæðisflokk- urinn undir forystu Davíðs Oddssonar ver- ið kjölfesta í íslensku stjórnmálalífi. í kosningabaráttunni hefur flokkurinn ekki fallið í sömu gryfju og andstæðingar hans að lofa einhveiju, sem hann getur ekki efnt eða ætlar í raun aldrei að efna. Sjálfstæðisflokkurinn vísar stolt- ur til verka sinna á kjörtímabilinu. Á þeim tíma hefur verið tekist á í dag hafa kjósendur valdið, segir Björn Bjarnason, og hvetur þá til að nota það í eig- in þágu og þjóðarinnar með því að kjósa Sj álfstæðisflokkinn. við mikinn vanda með góðum ár- angri. Festa í stjórnarháttum og framför í efnahagslífi eiga samleið. Stöðugleiki er einnig forsenda þess, að erlendir fjárfestar, sem keppt er um á alþjóðamarkaði, hafi yfir- leitt áhuga á því að ræða við íslend- inga. Vald kjósenda Skoðanakannanir sýna verulega hættu á margflokka vinstri stjórn. Kjósendur hafa vald til að afstýra þeirri hættu. Þeir gera það með því að leggja Sjálfstæðisflokknum lið í kosningum í dag og setja X við D í kjörklefanum. Höfundur er þingmaður Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík. Björn Bjarnason

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.