Morgunblaðið - 23.05.1995, Blaðsíða 18

18 ÞRIÐJUDAGUR 23. MAÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Öfgaflokkar hlutu ekki það fylgi
sem þeim var spáð í Belgíu
Talið að stjórn
Dehaenes muni
starfa áfram
Brussel. Reuter.
BELGÍSKIR hægriöfgaflokkar hlutu mun minna fyigi í þingkosningunum
á sunnudag, en þeim hafði verið spáð, og heidur samsteypustjórn sósíal-
ista og kristilegra demókrata velli. „Ég er mjög ánægður yfir því að kjós-
endur hafi látið jákvæðar fremur en neikvæðar tilfínningar ráða ferð-
inni,“ sagði Jean-Luc Dehaene forsætisráðherra er úrslitin voru ljós.
Reuter
Umferð takmörkuð
við Hvíta húsið
Dehaene fór í gær á fund Alberts
konungs og sagði formlega af sér
fyrir sig og ráðuneyti sitt. Er búist
við að honum verði falið að mynda
nýja ríkisstjóm eftir að Albert hefur
rætt við alla leiðtoga stjómmála-
flokkanna. Er flokkur Dehaenes
stærsti flokkur landsins og hlaut
17,1% atkvæða sem er aðeins meira
en í kosningunum árið 1991. Þá
hlutu kristilegir demókratar 16,8%.
Þó að ekki sé talið ólíklegt að
stjómarflokkamir haldi áfram sam-
starfi sínu er búist við erfiðum
stjómarmyndunarviðræðum þar
sem fyrsta verkefni næstu stjómar
verður að leggja fram ný fjárlög.
Er nauðsynlegt að skera verulega
niður útgjöld til að Belgar haldist
innán marka Myntbandalags Evr-
ópu (EMU).
Louis Tobback, formaður flæm-
skra sósíalista, sagði að hann myndi
ekki fara blindandi í nýja sam-
steypustjórn með kristilegum dem-
ókrötum. „Ég veit að við eigum erf-
iðar viðræður fyrir höndum. Ég er
reiðubúinn til málamiðlana ef við
höldum fullri reisn,“ sagði hann í
gær.
Fyrir kosningar var hægriöfga-
flokkum spáð verulega fylgi en þeir
höfðu unnið sigra í Évrópu- og
sveitastjómarkosningum á síðasta
ári. Efnahagsástand hefur verið erf-
itt í Belgíu ámm saman og atvinnu-
leysi mikið. Þá hafa fjölmörg spill-
ingarmál grafíð undan hinum hefð-
bundnu stjórnmálaflokkum.
Þegar búið var að telja úr kjör-
kössunum kom hins vegar í ljós að
helsti öfgaflokkurinn, Flæmska
fylkingin, hlaut einungis 7,8% sem
er 1,2% meira en í síðustu kosning-
unum. Flokkurinn hlaut hins vegar
26,7% atkvæðu í Antwerpen, næst-
stærstu borg Belgíu, og er áfram
stærsti flokkurinn þar.
Mest kom á óvart að sósíalistar
skyldu ekki missa meira fylgi en
þeir hafa helst tengst spillingarmál-
unum. Liggja margir núverandi og
fyrrverandi leiðtogar flokksins undir
gmn um að tengjast viðamiklu spill-
ingarmáli í tengslum við kaup belg-
íska hersins á ítölskum Agusta-þyrl-
um á síðasta áratug.
Flæmskir sósíalistar hlutu 12%
atkvæði, sem er 0,6% meira en í
síðustu kosningum.
ÁTT A ára stúlka rennir sér á
hjólaskautum á Pennsylvania
Avenue, breiðgötunni við Hvíta
húsið en götunni hefur nú verið
lokað að hluta fyrir bílaumferð til
að draga úr hættunni á árásum
hryðjuverkamanna á forseta-
bústaðinn.
Er Bill Clinton forseti flutti inn
í Hvíta húsið í janúar 1993 fannst
honum umsvif öryggisgæslunnar
óþarflega mikil og hundsaði i
fyrstu sum fyrirmæli hennar.
Heimildarmenn segja að tilræðin
í World Trade Center og Okla-
homaborg hafi valdið því að hann
sætti sig nú við auknar ráðstafan-
ir gegn hermdarverkum.
Búist við
samning-
um við
Serba
STÓRVELDIN gera sér mikl-
ar vonir um að ná samningum
við stjórn Júgóslavíu, þ.e.
Serbíu/Svartfjallalands, inn-
an fárra daga og myndu þá
mjög aukast líkur á endalok-
um stríðsins í Bosníu, að sögn
stjórnarerindreka. Takist
samningar um að Slobodan
Milosevic Serbíuforseti viður-
kenni Bosníu munu Samein-
uðu þjóðirnar aflétta efna-
hagslegum refsiaðgerðum
sem eru að sliga fjárhag
Serba.
Schweitzer
viðriðinn
hneyksli?
LOUIS Schweitzer, stjórnar-
formaður franska bílafyrir-
tækisins Renault, sætir nú
ranhsókn yfirvalda vegna
gruns um að hann hafi verið
viðriðinn hneyksli í tengslum
við notkun á alnæmissýktu
blóði á sjúkrahúsum. Schwe-
itzer var árið 1985 skrifstofu-
stjóri Laurents Fabius, þáver-
andi forsætisráðherra stjórn-
ar sósíalista, er í ljós kom að
hluti blóðbirgða landsins gat
verið sýktur. Haldið var
áfram að nota birgðirnar
þrátt fyrir þessa vitneskju.
Gramm
bendlaður
við klám
PHIL Gramm, sem reynir að
verða frambjóðandi banda-
rískra repúblikana við for-
setakjör á næsta ári og legg-
ur áherslu á kristileg sið-
ferðisgildi, er nú í vanda. í
ljós hefur komið að hann
hugðist fyrir rúmum tveim
áratugum leggja fé í fram-
leiðslu á klámmynd um feg-
urðardrottningar. Ekkert
varð af myndatökunni en
Gramm mun eiga erfitt með
að útskýra málið fyrir stuðn-
ingsmönnum sínum.
Mannrétt-
indabrot í
Rúmeníu
MANNRÉTTINDASAM-
TÖKIN Amnesty sögðu í gær
að þrátt fyrir framfarir væru
mannréttindi enn brotin í
Rúmeníu og stjómvöld bæru
ábyrgð á ástandinu. í skýrslu
samtakanna var skýrt frá
fangelsun samviskufanga,
illri meðferð á fólki í varð-
haldi og grunsamlegum
dauðsföllum fanga.
Aznar spáð
meirihluta
ÞJÓÐARFLOKKI Jose Maria
Aznars á Spáni er spáð 43%
atkvæða og hreinum meiri-
hluta á þingi samkvæmt nýrri
könnun EI País. Sósíalistar
hafa verið völd samfleytt frá
1982, þeim er spáð 27% fylgi.
Forsætisráðherra Króatíu í óvæntri íslandsheimsókn
Telur veru SÞ í Króatíu
ekki munu skila árangri
Morgunblaðið/Kristinn
NIKICA Valentic, forætisráðherra Króatíu, ræðir við Davíð
Oddsson forsætisrásðherra og Guðmund Bjamason, land-
búnaðar- og umhverfisráðherra.
ORSÆTISRÁÐHERRA
Króatíu Nikica Valentic,
segir Sameinuðu þjóðim-
ar ekki hafa staðið við
ætlunarverk sitt í Króatíu og telur
lítinn árangur verða af dvöl þeirra
í landinu. Valentic kom í óvænta
heimsókn til íslands á sunnudag til
að fylgjast með löndum sínum í
úrslitaleik heimsmeistaramótsins í
handknattleik og til að hitta íslenska
ráðamenn að máli. Þáði Davíð Odds-
son forsætisráðherra, sem tók á
móti hinum króatísku gestum, boð
um að halda í opinbera heimsókn
til Króatíu.
Valentic og Davíð ræddu m.a.
ástandið í lýðveldum fyrrum Júgó-
slavíu. „Þá er óþarfí að taka það
fram, að ég Iýsti yfir þeirri ósk
minni að renna mætti styrkari stoð-
um undir efnahagsleg og pólitísk
samskipti landanna. Það gleður
okkur að vera hér, því ísland var
eitt fyrsta landið til að viðurkenna
sjálfstæði Króatíu árið 1991. Trúið
mér, handboltinn er ekki eina
ástæðan fyrir komu okkar.“
Er Valentic var inntur eftir því
hvort bardagar í Vestur-Slavoníu-
héraði, sem var á valdi Serba, væru
merki um að króatísk yfírvöld vildu
binda endi á uppreisn Serba með
valdi eða hvort enn væru möguleik-
ar á að komast að samkomulagi,
sagði hann stjórn sína vera andvíga
því að leysa ágreiningsmál með
vopnavaldi. Hins vegar hefðu Króat-
ar neyðst til að grípa til sinna ráða,
Serbar hefðu lokað einni aðalhrað-
brautinni frá Zagreb, auk þess sem
fjórir almennir borgarar hefðu verið
myrtir þar. Ekkert ríki gæti látið
slíkt óátalið. Aðgerðir Króatíuhers
í Slavoníu hefðu aðeins tekið 31
klukkustund og útilokað væri að
standa að meiriháttar hernaðar-
aðgerðum á svo stuttum tíma.
Serbar munu
viðurkenna Króatíu
Króatar voru því lengi vel andvíg-
ir að framlengja dvöl friðargæslu-
sveita Sameinuðu þjóðanna í land-
inu en féllust að endingu á áfram-
haldandi veru þeirra í landinu. Er
Valentic var spurður hvort hann
teldi að sveitimar hefðu engu hlut-
verki þar að gegna, sagði hann að
þær hefðu ekki náð að Ijúka við þau
verkefni sem þeim hefði verið ætl-
að, þrátt fyrir að þær hefðu verið
í landinu í þijú ár. „Á meðan gæslul-
iðar hafa verið í landinu, hafa þjóð-
emishreinsanir verið algerar á sum-
um svæðum og þúsundir Króata
neyðst til að yfírgefa heimili sín.
Hugmynd Slobodans Milosevics,
Serbíuforseta, var sú að reka Kró-
ata frá heimilum sínum og fá svo
friðargæslusveitimar til að gæta
hinna nýju landamæra, líkt og á
Kýpur og leita svo eftir alþjóðlegri
viðurkenningu á þeim. Ég minni á
að tvö aðalmarkmið gæslusveitanna
1992 voru að afvopna vopnaðar
serbneskar sveitir og að koma
flóttamönnum aftur til síns heima.
Þó að við séum vissulega þakklát-
ir fyrir ýmislegt það sem SÞ hafa
náð fram, svo sem vopnahléð, hefur
það ekki komið í veg fyrir friðar-
gæsluliðar stundi t.d. ólögleg við-
skipti við báða hluta landsins. Við
emm ekki andvígir veru SÞ í Króa-
tíu en teljum að hún muni ekki
skila neinum árangri eða verða til
þess að Króatar endurheimti lands-
svæði sín.“
Fréttir hafa borist um að Serbar
íhugi að viðurkenna sjálfstæði Bos-
níu en Króatía hefur ekki verið
nefnd í sama mund. „Við eigum nú
f langvarandi pólitískri baráttu.
Ýmsir möguleikar eru í stöðunni en
að endingu mun Milosevic neyðast
til að viðurkenna, ekki aðeins Bos-
níu, heldur einnig Króatíu. Ég tel
ekki mögulegt að samfélag þjóð-
anna muni þola að þjóðunum verði
mismunað til lengri tíma.“
Setjum markið hátt
Króatar fylgdust með sínu liði í
útsendingum sjónvarps og segir
Valentic að gott gengi þeirra hafí
hreint ekki komið sér á óvart. „Ég
minni á það að lið Króata í hóp-
íþróttum, knattspymu, körfuknatt-
leik og handknattleik, hafa staðið
sig vel að undanfömu. Við setjum
markið hátt og stefnum á að verða
Evrópumeistarar í körfuknattleik í
Grikklandi síðar á þessu ári, svo í
knattspymu. Þá eigum við mögu-
leika á heimsmeistaratitlinum í
handknattleik," sagði Valentic von-
góður fyrir úrslitaleikinn, en honum
lyktaði sem kunnugt er með tapi
Króata.