Morgunblaðið - 28.03.1996, Blaðsíða 20

20 FIMMTUDAGUR 28. MARZ 1996
URVERINU
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
Viðtæk áhrif riðunnar í breskum nautpeningi
Risahlýri
við Island
EINN stærsti hlýri, sem veiðst
hefur hér við land, veiddist á
dögunum. Skepnan vó hvorki
meira né minna en 25 kíló.
Steingrímur Olason, fisksali í
fiskbúðinni Hafkaup við Sund-
laugaveg, heldur hér á fiskin-
um. I hinni hendinni heldur
hann á venjulegum hlýra sem
er 3 kíló. Steingrímur segir
að heldur stærri hlýri hafi
veiðst í mars árið 1992. í bók-
inni Islenzkir fiskar segir að
hlýrinn, sem er náskyldur
steinbítnum, geti orðið meira
en 140 sentimetrar að lengd.
Sumar heimildi gefi upp allt
að 180 sentimetra lengd, en
þær verði að teljast vafasam-
ar. Hlýrinn er í sjónum allt
umhverfis landið og er meðal
annars þekktur fyrir að vera
sérlega sólginn í steinbíts-
hrogn.
Morgunblaðið/Kristinn
„Engin spurning að sala
á fiski hefur aukist“
SALA á fiski hefur aukist í Bret-
landi á sama tíma og sala á nauta-
kjöti hefur snarminnkað vegna
ótta almennings við kúariðu í
breskum nautgripum. Að sögn
Agnars Friðrikssonar, fram-
kvæmdastjóra Icelandic Freezing
Plants Ltd. í Grimsby, gæti þetta
haft ákveðið tækifæri í för með
sér fyrir íslenska fiskframleiðend-
ur.
„Maður þarf að átta sig á því
að neysla á rauðu kjöti í Bretlandi
hefur verið að dragast saman í
mörg ár þannig að þetta er fal-
landi markaður," segir Agnar.
„Þegar svona kemur upp á verður
fallið því tiltölulega fljótt og spurn-
ingin er sú hvað kemur í staðinn.
Þar getur verið um þrennt að ræða.
í fyrsta lagi innflutt nautakjöt, í
öðru lagi fugla- og svínakjöt og í
þriðja lagi físk.“
Alvarlegra en ormafárið í
Þýskalandi
Hann segir að mikið velti á því
hversu langur tími líði þangað til
innflutningur á nautakjöti hefjist
fyrir alvöru og hvernig það verði
verðlagt. Stórir dreifendur á
nautakjötsafurðum hafi þegar til-
kynnt að þeir muni eingöngu nota
innflutt nautakjöt í stað þess
breska í framtíðinni. Einnig sé
spurning hvaða áhrif þetta mál
hafi á neyslu á rauðu kjöti al-
mennt, en það eigi líklega eftir að
koma inn í umræðuna að vaxtar-
hraðinn sé aukinn á ræktuðu kjöti
með því setja allskyns bætiefni í
fóðrið.
Aðspurður um það hvort íslend-
ingar geti séð sér þarna leik á
borði, segir Agnar: „Það er engin
spurning að sala á fiski hefur auk-
ist. Þetta kom upp í síðustu viku
og okkar stærstu viðskiptavinir
hafa tilkynnt okkur um mikla
aukningu í fisksölu. En þótt íslend-
ingar séu stórir á fiskmarkaðnum
eru þeir ekki afgerandi. Það er
mikið framboð á fiski í heiminum
og verð hefur lækkað vegna þess.
Þannig að ég get ekki séð að það
verði vandamál að sjá við aukinni
eftirspurn."
Agnar leggur áherslu á að eng-
in leið sé að spá fyrir um hversu
lengi áhrifa þessa máls gæti.
Skemmst sé að minnast ormafárs-
ins í Þýskalandi sem hafi fjarað
fljótlega út. Reyndar sé þetta mál
mun alvarlegra að því leyti að
þama sé verið að tengja neyslu
nautakjöts við banvænan sjúkdóm.
Of snemmt að segja til um
hvort fiskverð hækkar
„Það er of snemmt að segja til
um það hvort fiskverð mun hækka
í kjölfarið á þessu máli, en auðvit-
að kemur þetta til með að styðja
verðið,“ segir hann. „Líklega mun
sala á hvitu kjöti aukast mest, en
það er mun ódýrara en fiskur. Það
er hinsvegar ekki ljóst hversu mik-
illi eftirspurn framleiðendur á hvítu
kjöti geta annað. Það gæti því far-
ið svo að fólk yrði að fara í fisk
þótt hann sé eitthvað dýrari.“
Agnar segir að hjá IFPL hafi
verið brugðist við þessu máli með
því að fara yfir birgðastöðu fyrir-
tækisins og auka framleiðsluna í
samræmi við þær upplýsingar se'm
markaðurinn hefði gefið. „Hversu
lengi þetta ástand varir er of
snemmt að segja til um á þessu
stigi,“ segir hann.
Eitt stærsta fisksölufyrir-
tæki Bretlands stofnað
ÞRIÐJA stærsta fisksölufyrirtæki
Bretlands hefur nú verið formlega
stofnað. Það verður til við samruna
Icelandic Freezing Plants Ltd.
(IFPL) sem er dótturfyrirtæki SH
í Bretlandi og Faroe Seafood U.K.
fiskréttaverksmiðjunnar, sem var
til hálfs í eigu SH á móti fyrirtæk-
inu J.P.J. & Co. Eignarhlutur SH
í hinu nýja fyrirtæki verður 75% á
móti 25% eignarhlut J.P.S. & Co.
IFPL rekur fiskréttaverksmiðju í
Grimsby og annast sölu á fiskaf-
urðum fyrir framleiðendur sem
starfa innan vébanda SH.
Marks og Spencer og
McDonalds meðal
viðskiptavina
Stofnfundur hins nýja fyrirtækis
var haldinn nú í vikunni og var
þar ákveðið að það myndi heita
Icelar.dic Freezing Plants Ltd. Fyr-
Formlega gengið
frá samruna Ice-
landic Freezing
Plants og Faroe
Seafood
irtækið mun formlega taka til
starfa þann 1. apríl nk. og mun
það sjá um sölu á íslenskum afurð-
um á Bretlandseyjum og rekstur á
fiskréttaverksmiðjunum tveimur.
Ársstörf í fyrirtækinu verða u.þ.b.
700. Áætlað er að fyrirtækið selji
vörur fyrir um 10 milljarða ísl. kr.
á árinu og að framleiðsla á tilbún-
um réttum verði u.þ.b. 25.000
tonn. Afkoman það sem af er árinu
hefur verið góð og hefur orðið sölu-
aukning hjá báðum fyrirtækjunum.
Helstu viðskiptavinir fyrirtækis-
ins verða Marks og Spencer, J.
Sainburys, Tesco, Iceland frysti-
búðakeðjan og veitingahúsakeðjan
McDonalds. Einnig er gert er ráð
fyrir að um það bil 5% af fram-
leiðslunni verði flutt út, aðallega
til Frakklands þar sem Icelandic
France, dótturfyrirtæki SH í
Frakklandi, annast sölu og dreif-
ingu afurðanna.
Á stofnfundinum í gær tók ný-
skipuð stjórn fyrirtækisins til
starfa en hana skipa Jón Ingvars-
son, sem var kjörinn formaður
stjórnar, Sigurður Einarsson, Frið-
rik Pálsson, Ólafur Marteinsson
og Agnar Friðriksson. Fulltrúar
J.P.J. & Co verða Hans Andersen
og Jóhann Páll Joensen.
Forstjóri hins nýja fyrirtækis
verður Ágnar Friðriksson en hann
hefur verið forstjóri IFPL sl. sex
ár.
Mannréttindadómstóllinn í Strassborg
Staðfesta rétt
til nafnleyndar
Strasbourg. Reuter.
RÉTTUR blaðamanna til að sýna
heimildarmönnum sínum þann
trúnað að gefa ekki upp nöfn þeirra
var viðurkenndur er Mannréttinda
dómstóll Evrópu breytti úrskurði
bresks áfrýjunarréttar sem dæmt
hafði blaðamann til að gefa upp
heimildir sínar.
Blaðamaðurinn, William Good-
win, var dæmdur í fjársektir í Bret-
landi fyrir að óhlýðnast úrskurði
dómara um að tilgreina hver orðið
hefði honum út um viðkvæmar
upplýsingar um tölvufyrirtækið
Tetra.
Goodwin starfaði fyrir tímaritið
The Engineer er hann komst óum-
beðið yfir upplýsingar um fjármál
Tetra. Þegar hann leitaði eftir af-
stöðu yfirmanna fyrirtækisins til
fréttar, sem hann vann að, sneru
þeir sér til dómstóla og fengu lög-
bann sett á fréttina áður en hún
birtist. Jafnframt fékk Goodwin
fyrirmæli um að nefna heimildar-
menn sína og afhenda trúnaðar-
skjöl sem hann hafði undir höndum
og Tetra sagði vera sína eign.
Goodwin lét sér ekki segjast og
skaut málinu til Mannréttindadóm-
stólsins eftir að það hafði verið
tekið fyrir á öllum dómsstigum í
Bretlandi.
Með atkvæðum 11 dómara gegn
sjö dæmdi dómstóllinn í Strassborg
honum í hag í gær og sagði, að
væri ekki trúnaður blaðamanna við
heimildarmenn virtur gæti það
fælt fólk frá því að aðstoða fjöl-
miðla við að upplýsa almenning
um mál er vörðuðu almannahags-
muni.
Geoffrey Robertson, lögmaður
Goodwins, fagaði niðurstöðunni og
sagði hana marka þáttaskil fyrir
starfsfrelsi fjölmiðla.
Reuter
Geimganga við Mír
GEIMFARAR í bandarísku
geimferjunni Atlantis fóru í
gær í sex klukkustunda göngu
um geimstöðina Mír. Þeim var
m.a. ætlað að kanna hvort
geimrusl ylli skemmdum á
stöðinni og gangan þótti takast
mjög vel. A myndinni eru
geimfararnir, Linda Godwin
og Rich Clifford, að störfum
við Mír, sem er 401 km yfir
jörðu.
Fólk varað við að
snæða kindaheila
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
DÝRALÆKNISEMBÆTTIÐ í
Færeyjum hefur varað Færeyinga
við að snæða kinda- eða lamba-
heila vegna gruns um samhengis
riðu í sauðfé og Creutzfeldt-
Jacobs-veikinnar, en kindaheilar
þykja sérstakt lostæti í Færeyj-
um.
Birna Mörkör, dýralæknir hjá
embættinu, undirstrikaði þó í sam-
tali við Morgunblaðið að ósennilegt
væri að samhengi væri milli riðu
í sauðfé og veikinnar, en vegna
viðvarana í Bretlandi hefði þótt
rétt að vara eyjarskeggja við að
snæða kinda- eða lambaheila, þar
sem mest væri af smitefninu.
í grein í Morgunblaðinu á
sunnudaginn um kúariðu og
Creutzfeldt-Jakob-veikina var
nefnt að sjúkdómurinn líktist riðu
í sauðfé og jafnvel væri talið að
kúariða hefði komið upp eftir að
nautgripum hefði verið gefið fóður
unnið úr riðuveiku sauðfé og tók
Birna undir að þetta væri ein kenn-
ingin um upptök sjúkdómsins.
Óvíst væri hins vegar hvort sam-
hengi væri milli Creutzfeldt-Jak-
ob-veikinnar og þess að snæða
nautakjöt.
Sama væri að segja um sam-
hengi veikinnar og riðu í sauðfé
og þar sem veikin væri ekki út-
breidd á svæðum, þar sem mikið
væri borðað af kindakjöti væri
ekkert sem benti í þá átt. Hins
vegar hefði þótt rétt að vara við
að snæða kindaheila, þar sem
mest væri af smitefninu, rétt eins
og víða hefði verið varað við að
snæða nautakjöt af nautgripum,
sem hugsanlega gætu borið kúar-
iðusmit, en riðuveiki í sauðfé hef-
ur verið viðloðandi á nokkrum
stöðum í Færeyjum.
Birna sagði að viðvörunin væri
einungis komin til vegna bresku
aðstæðnanna og tækju aðeins til
heila, ekki annars kjöts.