Morgunblaðið - 30.03.1996, Blaðsíða 6
6 LAUGARDAGUR 30. MARZ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
STÚLKURNAR sem taka þátt í Fegurðarsamkeppni Reykjavíkur voru meðal þeirra fjölmörgu sem
heimsóttu Granda í gær. Kristín Guðmundsdóttir fjármálastjóri var þeim til trausts og halds.
FJÖLDI manns skoðaði fisk-
vinnslufyrirtækið Granda hf. er
það kynnti starfsemi sína í gær
á árlegum Grandadegi. Tæplega
tvö þúsund 12 ára grunnskóla-
nemar heimsóttu fyrirtækið en
auk þeirra rifjuðu nokkrir eldri
borgarar upp kynni sín af fisk-
vinnslu og reykvískar fegurðar-
dísir komu í heimsókn.
Markmið með Grandadeginum
er að kynna nemendum í grunn-
skólum á höfuðborgarsvæðinu
nútima fiskvinnslu. Fyrsti
Grandadagurinn var haldinn árið
1989. Eftir daginn i gær hafa
liðlega 15 þúsund ungmenni
komið í starfskynningu til
Granda. Margir krakkanna fá
þar sín fyrstu kynni af frumat-
vinnuvegi þjóðarinnar.
Heimsóknin byrjaði á því að
Rúmlega
tvö þúsund
manns
heimsóttu
Granda
gestirnir skoðuðu sérstaka sögu-
sýningu í matsal Granda. Þeir
voru síðan leiddir í gegnum fisk-
vinnslusali og fengu að smakka
á ljúffengum fiskréttum. Heim-.
sókninni lauk á fiskasýningu þar
semfinna mátti helstu nytjafiska
við ísland og ýmsa kynjafiska.
Tóku lagið í þakklætisskyni
Auk grunnskólanema heim-
sóttu Granda um 70 eldri borgar-
ar frá félagsstarfi aldraðra í
Gerðubergi. Margir þeirra
þekktu aðeins fiskvinnslu frá
fyrri tíð og þótti mikið koma til
þeirra breytinga sem orðið hafa
í vinnslu og aðbúnaði starfsfólks.
I þessum hópi var Gerðubergs-
kórinn og þakkaði hann fyrir sig
með því að taka lagið fyrir starfs-
fólk Granda.
Grandadeginum lauk með
heimsókn 15 stúlkna sem taka
þátt í fegurðarsamkeppni
Reykjavikur. Einnig kynntu 15
skiptinemar frá AFS sér fisk-
vinnslu Granda.
Fólk greiði ið-
gjald til Trygg-
ingastofnunar
BOLLI Héðinsson, formaður trygg-
ingaráðs Tryggingastofnunar ríkis-
ins, sagði á afmælisfundi stofnunar-
innar í gær að hann teldi rétt að
skoða hvort skylda ætti alla lands-
menn til að greiða iðgjald til Trygg-
ingastofnunar og gjaldið yrði notað
til að greiða lífeyri.
Bolli sagði að sívaxandi útgjöld
almannatrygginga hlytu að vera öll-
um áhyggjuefni. Hann hvatti til þess
að menn skoðuðu nýjar leiðir til
lausnar með opnu hugarfari m.a.
með því að skoða skipulagsbreyting-
ar á núverandi kerfi. Það væri t.d.
ekki fráleit hugmynd, að í stað
ákvarðana um tilhögun lífeyris og
bótafjárhæða, serh ráðast af fjárlög-
um hverju sinni, yrðu greidd iðgjöld
til Tryggingastofnunar fyrir hvern
einstakling í samfélaginu. Iðgjöldin
yrðu innheimt sem nefskattur hjá
launafólki, en fyrir þá sem ekki
væru vinnandi eða undir skattleysis-
mörkum, greiddi ríkissjóður iðgjald-
ið.
Kostir þessa fyrirkomulags væru
m.a. að þeir fjármunir sem ætlaðir
væru til verkefnisins væru skýrt
afmarkaðir. Menn sæu hvað réttindi
þeir væru að vinna sér og þannig
mætti skipuleggja, betur en nú er
gert, til framtíðar hvernig háttaði
samspili þeirra þátta lífeyriskerfisins
sem lífeyrissjóðirnir tækju að sér að
greiða og hverra þátta væri eðlilegt
að bætur Tryggingastofnunar tækju
til.
Bolli sagði að ef lífeyrisgreiðslur
Tryggingastofnunar byggðust á ið-
gjöldum yrði einnig að miklu leyti
tekið fyrir tekjutengingu bóta, en
þessi tenging leiddi í dag til gríðar-
lega hárra jaðarskatta. Það væri að
sjálfsögðu pólitískt val stjórnmála-
manna hvort jaðarskattar yrðu
lækkaðir.
TR semji
við sjúkrahús
Bolli sagði að ekkert ætti að vera
því til fyrirstöðu að Tryggingastofn-
un semdi við sjúkrahús líkt og stofn-
unin gerði í dag við lækna utan
sjúkrahúsa, um tilteknar aðgerðir
og aðhlynningu. Með þessu yrðu
sjúkrahús komin í þá stöðu að vera
seljendur skilgreindar þjónustu og
yrðu að haga rekstri sínum í sam-
ræmi við það. Ríkið tryggði hins
vegar jafnrétti þegnanna til þjón-
ustunnar með samningum við
sjúkrastofnanirnar án þess að standa
beinlínis að rekstri þeirra.
„Það far sem við erum nú í, að
sjá einvörðungu fyrir okkur opinber-
an rekstur sjúkrastofnana, takmark-
ar mjög svigrúm okkar fyrir nýjar
hugmyndir. Við eigum að geta séð
fyrir okkur að rekstur og ábyrgð á
stofnunum sé alfarið á hendi ann-
arra en ríkisins og ekki síður vel
komin í höndum t.d. líknarfélaga,
sveitarfélaga eða þess vegna hluta-
félaga sem stofnuð væru í því skyni,“
sagði Bolli.
Valt á Suð-
urlandsvegi
TVENNT var flutt á slysadeild
eftir að bíll valt á Suðurlandsvegi
á móts við Gunnarshólma laust
eftir hádegi í gær.
Auk sjúkrabíla var tækjabíl
slökkviliðsins stefnt á slysstaðinn
en ekki kom tii kasta hans. Menn-
irnir tveir voru fluttir á slysadeild
með sjúkrabílum en að sögn lög-
reglu reyndust meiðsli þeirra
minni en óttast var í fyrstu.
Morgunblaðið/Júltus
Utför Kristjáns
Aðalsteinssonar
JARÐARFÖR Kristjáns Sigurðar
Aðalsteinssonar skipstjóra fór
fram að viðstöddu fjölmenni frá
Bústaðakirkju í gær. Séra Pálmi
Matthíasson sóknarprestur í Bú-
staðakirkju jarðsöng.
Tónlistarmenn segja RÚV
brjóta kj arasamninga
Tónlistarmenn vilja koma fram endur-
gjaldslaust, segir dagskrárstjóri RÚV
-----♦ ♦ ♦
Nýr formað-
ur BHMR
kjörinn í dag
PÁLL Halldórsson, formaður
Bandalags háskólamanna, lætur af
formennsku í BHMR á aðalfundi
samtakanna, sem hófst í gær.
Fundinum lýkur í dag með kjöri
nýrrar forystu.
Að loknum hefðbundnum aðal-
fundarstörfum voru flutt erindi um
endurmenntun, jafnréttismál,
flutning grunnskólans og gerð
nýrra kjarasamninga. I dag flytur
Ásta R. Jóhannesdóttir alþingis-
maður erindi um stöðu velferðar-
kerfisins. Á fundinum verður lögð
fram tillaga um stefnuskrá samtak-
anna og mörkuð stefna í komandi
kjaraviðræðum.
STJÓRN Félags íslenskra hljómlist-
armanna (FÍH) skoraði í gær á for-
ráða- og dagskrárgerðarmenn Ríkis-
útvarpsins (RÚV) að virða kjara-
samninga sem félagið gerði við
stofnunina árið 1990 vegna hljóðrit-
ana, beinna útsendinga og flutnings
tónlistar. Áskorunin birtist í Morg-
unblaðinu í gær og segir Björn Árna-
son formaður FÍH að tónlistarmenn
fái ekkert greitt fyrir að konia fram
í Dagsljósi, svo dæmi séu tekin.
Sveinbjörn I. Baldvinsson dagskrár-
stjóri hjá Sjónvarpinu segir að stofn-
unin sé undir „miklum þrýstingi frá
hljómlistarmönnum sem [óski] eftir
að koma sér og sínum verkum á
framfæri í tengslum við útgáfu á
verkum sínum, endurgjaldslaust".
Einhliða ákvörðun
um greiðslur
Björn segir að í raun hafi RÚV
ekki borgað eftir samningnum frá
því hann var gerður nema að mjög
litlu leyti. „Þeir hafa reynt allar leið-
ir til þess að komast hjá því og nú
er svo komið að ef menn sem koma
fram í útvarpi og sjónyarpi reyna
að gera einhverjar kaupkröfur er
þeim bara hafnað," segir hann.
Björn segir ennfremur að félagið
hafi reynt að bregðast við með ýms-
um hætti og að á endanum hafi FÍH
höfðað mál fyrir Félagsdómi á hend-
ur RÚV vegna greiðslu til hljóm-
sveitar sem kom fram [ þætti Her-
manns Gunnarssonar, Á tali. Vildi
félagið fá Ríkisútvarpið dæmt fyrir
að brjóta kjarasamninga. Lögmaður
RÚV krafðist hins vegar frávísunar
á þeirri forsendu að samningur sem
gerður hefði verið við hljómlistar-
mennina væri verksamningur og
fyrir utan gildissvið kjarasamnings-
ins. Félagsdómur félist ekki á það
og var sú niðurstaða kærð til Hæsta-
réttar, sem sneri niðurstöðunni og
vísaði málinu frá Félagsdómi. Féll
dómurinn fyrir ári.
„Eftir stendur deilan óútkljáð. Við
fórum gegnum marga fundi áður en
við kærðum og sjáum engan annan
kost en að vekja athygli á þessu
opinberlega," segir hann. Björn
nefnir sem dæmi að hver meðiimur
umræddrar hljómsveitar í þættinum
Á tali hefði samkvæmt samningi átt
að fá 20.000 krónur fyrir að koma
fram en fengið 5.000 krónur lagðar
inn á reikning þess í stað. Hefði það
verið einhliða ákvörðun stofnunar-
innar án samráðs við tónlistarmenn-
ina.
„Ef menn koma fram í Dagsljósi,
eða „troða sér þar inn“ eins og Dags-
ljóssfólk kallar það fá þeir ekki neitt
á þeirri forsendu að um kynningu
sé að ræða. Við höfum viljað forðast
verkfallsleiðina og erum auðvitað í
vondri aðstöðu. Eðli starfs okkar
krefst þess að við íátum í okkur
heyra og séum sýnilegir og það er
notað gegn okkur. Við lítum svo á
að við séum hluti af dagskrárefni
sem fólk borgar fyrir og eigum að
fá greitt fyrir okkar hlut í dag-
skránni."
Sveinbjörn I. Baldvinsson dag-
skrárstjóri hjá Sjónvarpinu segir að
stofnunin sé undir miklum þiýstingi
frá hljómlistarmönnum sem óski eft-
ir að „koma sér og sínum verkum í
framfæri í tengslum við útgáfu, end-
urgjaldslaust". „Við þiggjum það
stundum en þetta er ekki neitt sem
við leitum eftir,“ segir hann. Að-
spurður til hvers kjarasamningurinn
væri sagði Sveinbjörn hann gilda ef
hljómlistarmaður væri ráðinn í til-
tekið verk. „Þá gilda auðvitað allt
önnur lögmál. Ef við óskum eftir
tónlistarmönnum gerum við vita-
skuld samning við viðkomandi." Þá
segir Sveinbjörn að niðurstaða
Hæstaréttar hafi staðfest rétt RÚV
til þess að gera verktakasamninga
við einstaka aðila. Það sé gert í sum-
um tilfellum og við fleiri en tónlistar-
menn.