Morgunblaðið - 30.03.1996, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 30. MARZ 1996 39
AÐSEIMDAR GREINAR
Hinir hraustu
foringjar
Á ÞREMUR síðum Alþýðuflokks-
ins 15. mars sl. birtist viðtal við
dr. Gylfa Þ. Gíslason, fyrrverandi
formann Alþýðuflokksins, undir
fyrirsögninni „Þarf mann með
snilligáfu Mitterands til að sameina
jafnaðarmenn“. Viðtalið er tekið í
tilefni 80 ára afmælis Alþýðu-
flokksins.
Sá sem þessar línur ritar hefur
fylgst náið með málum flokksins
allt frá unga aldri og verið þar virk-
ur þátttakandi og ég get ekki látið
hjá líða að fara nokkrum orðum um
þessi skrif. Finnst mér dr. Gylfi
fara býsna hratt yfir sögu í annars
yfirgripsmiklu viðtali, þegar kom
að því að fara orðum um liðna tíð
og þá einkanlega hlutverk fyrrum
forystumanna Alþýðuflokksins í
baráttu fyrir breyttu og betra þjóð-
félagi.
Mikilhæfur maður eins og Jón
Baldvinsson, formaður flokksins um
árabil, er hvergi nefndur á nafn.
Manns eins og Emils Jónssonar,
sem einnig var síðar formaður
flokksins og leiðtogi hans í Hafnar-
firði um árabil, þar sem tókst að
hrinda öllum klofningstilraunum
kommúnista, er aðeins getið í fram-
hjáhlaupi. Guðmundur í. Guð-
mundsson, varaformanns um skeið
og foringi í öflugu Alþýðuflokks-
kjördæmi, Reykjanesi, er varla
nefndur. Manns eins og Finns Jóns-
sonar, alþingismanns og ráðherra
og forystumanns á ísafirði, þegar
flokknum tókst um áratugaskeið
að halda meirihluta í bæjarstjórn á
meðan hans naut við, er ekki minnst
á einu orði. Manns eins og Sigur-
jóns Á. Ólafssonar, alþingismanns
og foringja íslenskra sjómanna og
forseta Alþýðusambands íslands
um skeið, ekki heldur.
Fleiri mikilhæfra foi-ystumanna
Alþýðuflokksins fyrr á öldinni
mætti nefna, sem fyllsta ástæða
hefði verið til fyrir dr. Gylfa að
minnast á og markað hafa djúp
spor á ýmsum sviðum þjóðlífsins.
Andstæðingum hælt
Þess í stað er miklu púðri eytt í
að ausa lofi á harða andstæðinga
flokksins fyrr og síðar, svo sem
Bjarna Benediktsson, sem beitti sér
fyrir að grafa undan áhrifum Al-
þýðuflokksins innan verkalýðs-
hreyfingarinnar í Reykjavík, með
því að auka þar samstarf íhalds og
kommanna í verkalýðshreyfing-
unni. Ólafur Thors, sem var einn
harðasti andstæðingur allra réttar-
bóta fyrir launafólk í landinu, sem
Alþýðuflokkurinn barðist fyrir og
hafði sigur, og Lúðvík Jósepsson,
sem var sá maður sem felldi meiri-
hluta Alþýðuflokksins í Neskaup-
stað á sínum tíma ásamt kommún-
istafélögum sínum þar á bæ og var
ávallt óvæginn andstæðingur jafn-
aðarmanna alla tíð.
Þá er talsverðu púðri varið til að
hæla þætti Héðins Valdimarssonar,
en hann klauf Alþýðuflokkinn og
stofnaði nýjan flokk með kommún-
istum.
Gegnumheilt er viðtalið mjög
jákvætt þeim aðilum, sem átt hafa
sinn stóra þátt í því að kljúfa Al-
þýðuflokkinn, ganga úr honum og
beijast síðan á móti honum.
Þar af leiðir að menn eins og
Finnbogi Rútur Valdimarsson og
bróðir hans Hannibal koma all
nokkuð við sögu í viðtalinu.
Finnbogi Rútur og hans fjölskylda
voru athafnasöm í bæjarmálum
Kópavogs um skeið. Hann naut
stuðnings kommúnista og varð þing-
maður og sat í þingflokki þeirra á
Alþingi og varð bankastjóri á þeirra
vegum í Utvegsbanka Islands.
Hann bauð fram óháðan lista til
bæjarstjómar Kópavogs, sem stefnt
var m.a. gegn lista Alþýðuflokksfé-
lags Kópavogs, sem naut stuðnings
m.a. Álþýðuflokksþingmannanna
Emils Jónssonar og Guðmundar í.
Guðmundssonar.
Umíjöllunin um Hannibal er af
líkum toga og um Héðin, vinsamleg
og jákvæð.
Dr. Gylfi lætur í veðri vaka að
það hafi verið hugsanleg mistök að
Alþýðuflokkurinn allur hafi ekki
fylgt Héðni út á sínum tíma í fang
kommúnistanna í Sósíalistaflokk-
inn, þar sem Héðinn undi þó ekki
í langan tíma og dró sig alfarið út
úr pólitík.
Með sömu röksemdafærslu hafa
það kannski verið mistök hjá Ai-
þýðuflokknum að fylgja ekki Jó-
hönnu eftir yfir í Þjóðvaka, Vil-
mundi yfir í Bandalag jafnaðar-
manna, eða Hannibal yfir í Alþýðu-
bandalagið fyrst og síðan yfir í
Frjálslynda og vinstri menn.
Ég vil ekki láta þögnina
ráða, segir Stefán
Gimnlaugsson, um
afrek og störf merkra
brautryðjenda í Alþýðu-
flokknum.
Þessi röksemdafærsla svarar sér
sjálf. Hún er auðvitað fjarstæða.
Að njóta sannmælis
Er það orðin síðari tíma sögu-
skýring, að þeir menn sem í gegnum
tíðina hafa orðið til þess að reyta
fylgið af Alþýðuflokknum fái já-
kvæð eftirmæli, en aftur þeir menn
sem hafa barist fyrir því að halda
Alþýðuflokknum saman fái verri
eftirmæli? Sú spurning er sett fram
vegna umrædds viðtals við dr.
Gylfa, þar sem hann fjallar einnig
um Stefán Jóhann Stefánsson, fyrr-
verandi formann Alþýðuflokksins,
en vægast sagt á ákaflega neikvæð-
an og niðrandi hátt.
Stefán Jóhann var formaður Al-
þýðuflokksins á erfiðum tímaum og
var úthrópaður af andstæðingum
hans, sérstaklega kommúnistunum
og síðar sósíalistunum. Hann var
einnig forseti Alþýðusambands ís-
lands um skeið, átti þátt í setningu
margháttaðrar löggjafar sem lagði
grunninn að því velferðarkerfi sem
Islendingar hafa búið
við. Átti einnig hlut að
ýmsum réttindamálum
til hagsbóta fyrir laun-
þega þessa lands.
Þrátt fyrir það sem
að ofan greinir var ég
einn af þeim sem
greiddi Hannibai at-
kvæði mitt á flokks-
þinginu, þar sem Stef-
án Jóhann var felldur
frá formannskjöri (sem
ég sá síðar eftir að
hafa gert).
Ég er einn af þeim
alþýðuflokksmönnum
sem átt hafa samstarf
við komma. Það var í
bæjarstjórn Hafnarfjarðar og það
gekk nokkuð vel. Ég er ekki á
móti því að eiga við þá samstarf.
En menn geta ekki lokað augum
fyrir því, að flokkaflakkararnir sem
kiofið hafa Alþýðuflokkinn í rót
niður fimm sinnum á öldinni eru
þeir aðilar sem hafa orsakað erfitt
gengi flokksins í gegnum tíðina.
Það er of mikil einföldun, eins og
dr. Gylfi heldur fram í viðtalinu,
að óréttlátri skipan kjördæmismála
sé einfaldlega um að kenna.
Eldra alþýðuflokksfólk hefur
ekki gleymt því að sú var tíðin að
Alþýðuflokkurinn átti hreinan
meirihluta í bæjarstjórn, ekki aðeins
í Hafnarfirði, heldur líka á ísafirði,
í Neskaupstað, á Seyðisfirði og á
fleiri stöðum á árum áður fyrir síð-
ustu heimsstyijöld. Því var rústað
niður, þegar menn eins og Héðinn,
Finnbogi Rútur, Hannibal og fleiri
klufu flokkinn, samtímis því sem
alþýðuflokksmönnum í Hafnarfirði
tókst að standa klofningsstarfsemi
kommúnista af sér vegna samheldni
flokksmanna.
Útreið Alþýðuflokksins á áður-
nefndum fjölbýlisstöðum úti á landi
hafði ekkert með rangláta kjör-
dæmaskipan að gera, heldur kom
þar fyrst og fremst til
undirróðursstarfsemi
kommúnista. '
Á eigin forsendum
Samstarf við
komma getur komið til
greina að mínum dómi,-
eins og áður segir. En
það verður að gerast á
okkar eigin forsendum,
alþýðuflokksmanna.
Þ^ð sama gildir um
alla þessa samein-
ingarumræðu, sem nú
eins og svo oft áður
er á dagskrá. Þar eiga
málefnin að ráða ferð-
inni, en ekki persónu-
dýrkun til og frá.
En þetta daður við menn sem
alla tíð voru svarnir andstæðingar
Alþýðuflokksins og gerðu honum
ýmiss konar miska er mér ekki að
skapi.
Mér finnst viðtalið við dr. Gylfa
og umræða síðustu mánaða í Al-
þýðuflokknum taka allt of mikið
mið af þessu daðri, á sama tíma
og okkar fyrri kröftugu forystu-
mann fá ekki að njóta sannmælis.
Sjálfur er ég að mestu hættur
afskiptum af stjórnmálum, en fylg-
ist gjöria með þjóðmálunum og þá
einkum vegferð míns flokks, Ál-
þýðuflokksins. Ég vil þó ekki láta
þögnina um afrek og störf okkar
merku brautryðjenda í Alþýðu-
flokknum ráða. Eftir 80 ára baráttu
eigum við að líta stoltir yfir farinn
veg, - árangur af starfi Alþýðu-
flokksins er óumdeilanlegur fyrir
alþýðu manna, - þrátt fyrir endur-
tekin klofningsframboð.
Ég óska Alþýðuflokknum og
flokksfólki öllu alls hins besta á
þessum tímamótum í sögu flokks-
ins.
Höfundur er fv. alþingismaður.
NYTT NAFN - NYTT HEIMILISFANG:
Vörumóttaka Samskipa Innanlands er komin í nýtt húsnæði:
Landflutningar Samskip, Skútuvogi 8, Reykjavík.
Sími: 568-5400/S69-8666. Fax: 568-5740.
KOMIÐ OG REYNIÐ NYJA OG
BÆTTA ÞJÓNUSTU OKKAR :
Einn staður fyrir allt...
Mcð Lanclflutningum Samskip gcta viðskiptavinir á
cinfaklan og skjótan hátt scnt \örur, flsk, húslóðir og
pakka milli allra þctthýlisstaða á landinu.Við sjáum unt
flutningana, hvort scm viðskiptavinurinn þarl að scnda
vörur til Þingcyrar, sa-kja fisk irá Húsavik cða llytja
húslóð til Rcyðarljarðar. Sumir gætu jafnvcl þurft að
gcra allt þrcnnt í cinu! Viðskiptavinurinn þarf bara að
ákvcða hvort hann vill lála flytja scndinguna ntcð skipi
cða bíl.
Ekki bara frá einum stað á annan...
Landflutningar Samskip og Flutningamiðstöðvarnar
hjóða viðskiptavinum sinum ckki aðcins skjóta og
cinfalda þjónustu við llutninga og drcifingu. Við gctum
aðstoðað við allt scm við kcmur llutningunv.
Tilboðsgcrð vcgna inn- og útflutnings, tollskýrslu-
gcrð, ráðgjöf varðandi flutninga, vörugcyntslur, kæli-
og Irystigcymslur, hcimscndingar, löndunarþjónusta og
skipaafgrciðsla allt þctta getur vcrið hluti af þjónustu
okkar.
NYTT NAFN SAMSKIPA
INNANLANDS ER:
Stefán
Gunnlaugsson